دبیر ستاد آب، انرژی و محیط زیست در گفتوگو با «فرهیختگان» تأکید کرددبیر ستاد آب، انرژی و محیط زیست در گفتوگو با «فرهیختگان» اظهار کرد: در موضوع ناترازی، دو بخش اساسی مطرح است: یکی حوزه تولید و دیگری بخش مصرف و بهینهسازی آن. تمرکز اصلی ما در ستاد، بر بخش دوم یعنی کاهش شدت مصرف و بهینهسازی مصرف انرژی است.
بهینهسازی مصرف اولویت اصلی مواجهه با ناترازی انرژی
ندا اظهریایران باوجود منابع انرژی فراوانی که دارد اما به دلیل قرار گرفتن در منطقه گرم و خشک، کاهش ترسالیها، وقوع خشکسالی و کاستیهایی که در زمینه مدیریت انرژیها ازجمله آب و برق وجود دارد، به ویژه در سالهای اخیر با چالش بزرگی به نام ناترازی انرژی مواجه شده است. مشکلی که در سالهای گذشته باعث قطعیهای مکرر برق و آب در شهرهای مختلف شده است. اما امسال به دلیل کاهش شدید بارشها و پایین آمدن سطح ذخایر آبی، این مشکل با شدت بیشتری رخ داده به طوری که در برخی شهرها و مراکز مشکلات عدیدهای را به همراه داشته و گاهی هم در روند عادی زندگی مشکل ایجاد کرده است. کشور چند سالی است به طور جدی در راستای توسعه اقتصاد دانشبنیان حرکت کرده و معاونت علم و فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاستجمهوری تلاش کرده از شرکتهای دانشبنیان در بهبود و رفع نیازهای موجود در کشور در حوزههای مختلف حمایت کند تا محققان بتوانند با توانمندیهایی که دارند، بخشی از نیاز کشور را مرتفع کنند اما به رغم این تلاشها هنوز هم شکافهایی دیده میشود. به این منظور، چند سالی است ستادی تحت عنوان آب، انرژی و محیط زیست در بخش اقتصاد دانشبنیان معاونت علم و فناوری ریاستجمهوری راهاندازی شده که از سال 89 فعالیت خود را آغاز کرده است. هدف کلان این ستاد، بهرهمندی و توسعه فناوریهایی است که توان مقابله با چالشها و تولید و توسعه فرصتها را در حوزه آب، انرژی و محیط زیست داشته باشند. درواقع، موضوع اصلی فعالیتهای ستاد، مواجهه با چالشهای جدیدی است که در عرصههای آب، انرژی و محیط زیست در کشور پدیدار شده و راهکارهای دانشبنیان اساسی برای رفع آنها وجود دارد.
رونق بازار؛ کلید توسعه اقتصادی در حوزه انرژی
سیدمحمدمهدی نوربخش، دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانشبنیان آب، انرژی و محیط زیست معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاستجمهوری، در گفتوگو با «فرهیختگان» درباره اقدامات این ستاد در مواجهه با چالش ناترازی انرژی در کشور توضیح داد: «برنامههایی که در ستاد برای حل معضل ناترازی انرژی در دستور کار داریم، در سه محور اصلی دستهبندی میشوند. با توجه به مأموریت ما در توسعه اقتصاد دانشبنیان، بخشی از این برنامهها بر توسعه بازارها تمرکز دارد. به این معنا که بازار محصولات فناورانه و دانشبنیان را بهعنوان ابزار کلیدی اقتصاد مورد حمایت قرار میدهیم؛ چراکه اگر بازار بهدرستی شکل بگیرد، میتواند زمینهساز تقویت اقتصاد حوزه آب و انرژی شود و درنتیجه، ورود فناوریهای نو و ارتقای بهرهوری در مصرف را به دنبال داشته باشد. در حوزه انرژی، بهطور مشخص بر ایجاد و توسعه «بازار بهینهسازی انرژی» تمرکز کردهایم که دارای پشتوانههای قانونی در اسناد بالادستی است. در زمینه آب نیز از شکلگیری بازارهایی مانند «سهم آب» و «بانک آب» با محوریت شرکتهای دانشبنیان حمایت میکنیم.»
او ادامه داد: «علاوهبر این، توسعه «بازار کربن»، بهویژه راهاندازی بازار داوطلبانه کربن، بهعنوان سومین محور اصلی در حوزه بازار در دستور کار ما قرار دارد. برای نمونه، در حوزه بازار بهینهسازی مصرف انرژی، معاونت وظیفه طراحی و راهاندازی «سامانه بازار بهینهسازی انرژی و محیط زیست» را برعهده داشت که این اقدام با موفقیت انجام شده و اکنون این پلتفرم آماده بهرهبرداری است. طرحهایی که در زمینه بهینهسازی مصرف در کشور ارائه شوند، از طریق این سامانه مورد ارزیابی و حمایت قرار میگیرند. بهعنوان مثال، اگر فردی طرحی برای تعویض سیستم روشنایی معابر داشته باشد که منجر به صرفهجویی در مصرف انرژی شود، میتواند با استفاده از این سامانه طرح خود را ارسال نموده و در صورت تحقق صرفهجویی، گواهی صرفهجویی مصرف انرژی دریافت کند. گواهیهای صرفهجویی انرژی در چهارچوب بورس انرژی قابل خرید و فروش هستند و از این طریق موجب بازگشت سرمایهگذاری بخش خصوصی در حوزه بهینهسازی انرژی میشوند. در حوزه آب نیز، اجرای پایلوت طرحهای مختلف بازارمحور در چند دشت ازجمله سمنان، قزوین و مشهد آغاز شده است. این پروژهها با هدف ایجاد زیرساختهای لازم برای توسعه بازار آب، ازجمله سهم آب و بانک آب، طراحی و اجرا شدهاند.»
تمرکز بر حل چالشهای گلوگاهی کشور
نوربخش در ادامه سخنان خود به بخش دیگری از فعالیتهای ستاد اشاره کرد و گفت: «بخش دوم اقدامات ما، تمرکز بر حل مسائل گلوگاهی کشور در حوزههای مختلف ازجمله آب، برق و محیط زیست است. در این بخشها با چالشهای جدی مواجه هستیم؛ بهعنوان نمونه، در حوزه محیطزیست با معضلاتی مانند گرد و غبار و پسماند روبهرو هستیم. در حوزه آب، مسئله تلفات بالا و نشتی در شبکههای توزیع مطرح است و در بخش انرژی، با چالشهایی در حوزه فناوری نظیر بومیسازی تجهیزات مورد استفاده در نیروگاههای خورشیدی روبهرو هستیم. این مسائل، گلوگاههای اصلی کشور به شمار میروند که نیازمند توجه ویژه هستند.»
او افزود: «در مواجهه با این چالشها، در ستاد توسعه اقتصاد دانشبنیان آب، انرژی و محیط زیست، از طرحهای نوآورانهای که توسط شرکتهای دانشبنیان یا فناور ارائه میشوند، حمایت میکنیم. برای مثال، پروژههایی مانند کاهش تلفات در شبکههای توزیع آب شرب شهری، نشتیابی از طریق تصاویر ماهوارهای یا فناوریهای صوتی، ازجمله اقدامات پایلوتی هستند که تاکنون اجرا شدهاند. این فناوریها توسط شرکتهای داخلی توسعه یافتهاند و ما نیز آنها را در چهارچوب اولویتهای حمایتی ستاد قرار دادهایم. همچنین، در برخی حوزهها مانند انرژیهای تجدیدپذیر، دارای تکالیف قانونی مشخصی هستیم. بهطور خاص، ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانشبنیان، بر حمایت از حوزه انرژیهای تجدیدپذیر تأکید کرده و آن را بهعنوان یکی از مأموریتهای اصلی معاونت علمی و ستاد تعیین کرده است.»
شناسایی فرصتها بسترساز بهرهمندی از فناوریهای نوین
نوربخش در ادامه به سومین محور فعالیتهای ستاد اشاره کرد و گفت: «سومین حوزه فعالیت ما، شناسایی فرصتها و پنجرههای نوظهور فناورانه است. گاهی با مطرح شدن یک مسئله یا چالش در کشور، فرصتهایی شکل میگیرد که میتوانند به توسعه فناوری و ارتقای بهرهوری در بخشهای مختلف کمک کنند. این فرصتها معمولاً ناظر بر حوزههایی هستند که پیشتر به آنها پرداخته نشده یا بهتازگی اهمیت یافتهاند. برای مثال، در زمینه اقتصاد چرخشی، استفاده مجدد از پسماندها و مصالح ساختمانی دورریز بهعنوان یک فرصت نوین شناخته میشود. همچنین، ظهور فناوریهایی مانند ترانسفورماتورهای نوری یا رلههای حفاظتی پیشرفته در صنعت برق، از دیگر نمونههای این دستهاند. در حوزه آب نیز روشهای نوین تصفیه و بازچرخانی آب و پساب، ازجمله فناوریهایی هستند که در قالب فرصتهای جدید شناسایی شده و در دستور کار حمایت ستاد قرار میگیرند.»
متن کامل گفتوگو را در روزنامه «فرهیختگان» بخوانید.
مطالب پیشنهادی
.gif?v=0)
