در گفتوگو با «فرهیختگان» بررسی شددانشگاه آزاد اسلامی چهلوسومین سالگرد تأسیس خود را با حضور شخصیتهای برجسته علمی و اجرایی جشن گرفت و دستاوردها و برنامههای آینده این نهاد آموزشی مورد بررسی قرار گرفت.
تصویری روشن از مسیر پیشرفت دانشگاه آزاد
.jpg?v=1748327535)
سالن شهید مطهری دانشگاه آزاد اسلامی روز گذشته میزبان چهرههای بلندپایه علمی و اجرایی کشور بود؛ رویدادی که به مناسبت چهلوسومین سالگرد تأسیس دانشگاه آزاد برگزار و با حضور مسعود پزشکیان رئیس جمهور، محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد، معاونان و مسئولان ارشد دانشگاه رنگوبوی ویژهای به خود گرفت. در حاشیه این مراسم، با سه تن از مسئولان حاضر به گفتوگو نشسته و از آنها درباره دستاوردهای علمی دانشگاه در طول ۴۳ سال گذشته و برنامههای پیش روی حوزه تخصصیشان پرسیدیم؛ گفتوگوهایی که تصویری روشنتر از مسیر پیشرفت این نهاد آموزشی بزرگ ترسیم میکند. مشروح گفتوگوی «فرهیختگان» با محمدعلی اکبری معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه، داریوش جاوید معاون توسعه و مدیریت منابع دانشگاه و سعید آزادیان دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامهریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی را در ادامه از نظر میگذرانید.
معاون توسعه و مدیریت منابع دانشگاه آزاد خبر داد: استقرار نظام ارزیابی عملکرد کارکنان از ابتدای شهریورماه
او در ابتدای سخنان خود در پاسخ به این سؤال که شما طی این مدت رشد علمی دانشگاه آزاد را چگونه ارزیابی میکنید، گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی بیش از 40 درصد از سهم آموزش عالی کشور را به خود اختصاص داده و بخش بسیار سازندهای در تحقق اهداف علمی و مرجعیت علمی در کشور ایفا کرده است. از زمان ریاست دکتر طهرانچی در سال ۱۴۰۰، سند تحول و تعالی در دانشگاه آزاد اسلامی تدوین شد. همه کارهایی که در دانشگاه آزاد در حال وقوع است، مبتنی بر این سند است. عزیزان میدانند که هر بخشنامه، دستورالعمل و آییننامهای در دانشگاه آزاد، مبتنی بر سند تحول و تعالی است.»
او با بیان اینکه به جرئت میگویم این سند یکی از قویترین اسنادی است که در جمهوری اسلامی ایران تدوین شده اضافه کرد: «در این سند همه جوانب بحثهای علمی، پژوهشی، فرهنگی، فناوری، مالی و پایداری دیده شده است. همانطور که میدانید، آقای دکتر طهرانچی از اساتید برجسته و مدیران باسابقه در حوزه آموزش عالی هستند و سابقه بسیار زیادی دارند. از همان ابتدا ایشان پیشبینی میکردند که هوش مصنوعی در دنیا پیشرفت خواهد کرد و اتفاقاتی که در دنیا در حال رخ دادن است، به وقوع خواهد پیوست.»
جاوید با بیان اینکه دانشگاه آزاد در این مدت چند کار عمده انجام داده، توضیح داد: «گروههای دانشی ایجاد کرد؛ یک زنجیره از گروههای دانشی تحت عنوان مدیران گروه کشوری، سپس مدیران گروه استانی و درنهایت مدیران گروه در سطح واحد دانشگاهی و اعضای محترم هیئت علمی مانند یک خوشه به هم متصل شدند.»
معاون توسعه و مدیریت منابع دانشگاه آزاد اسلامی اضافه کرد: «سپس دانشکدگان موضوعمحور شد. در گذشته، دانشکدههایی تحت عنوان دانشکده علوم انسانی، فنی- مهندسی، کشاورزی و غیره داشتیم، ولی دانشکدگان جدید مبتنی بر مأموریتگرایی هستند و وظیفهشان مأموریتمحوری و پژوهش است.»
او ادامه داد: «در جمعبندی صحبتهایم باید بگویم دانشگاه آزاد براساس سند تحول و تعالی، و با توجه به تغییرات سریعی که در دنیا در حال وقوع است، خود را بهروز نگه داشته است. به همین دلیل، اقبال اجتماعی و مطلوبیت اجتماعی به سمت دانشگاه آزاد افزایش یافته است. من قول میدهم -چون افتخارم این است که هم در زمان دانشجویی و هم در زمانی که خدمتگزار مردم عزیز ایران بودهام، سالیان سال در دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت کردهام- هر ساله، حتی هر روز و هر ماه، خبرهای خوبی از دانشگاه آزاد در پیشبرد اهداف علمی خواهیم شنید.»
جاوید در پاسخ به این سؤال که در معاونت شما، مهمترین جریانی که در حال پیگیری است، چیست توضیح داد: «ما چند مأموریت داشتیم؛ در سخنرانی صبح نیز دکتر طهرانچی تأکید کردند که ما در بحث سامانهها خیلی کار کردهایم. سعی کردیم سامانههایی را برای شفافیت و انضباط بخشی مالی ایجاد کنیم؛ سامانه حسابداری، سامانه املاک، سامانه اموال، سامانه امور جامع و قراردادها و... ایجاد شدهاند.»
او افزود: «اما چیزی که از سال گذشته شروع شده و یک فرایند تکامل تدریجی است، بحث تحول اداری است که یکی از نقاط عطف دانشگاه آزاد اسلامی با رهنمود ریاست محترم دانشگاه است. تحول اداری در دانشگاه آزاد به سرعت در حال وقوع است و بحث ساختارهای تشکیلاتی مبتنی بر سند تحول و تعالی در حال پیگیری است.»
وی ادامه داد: «علاوه بر کارهایی که در سال ۱۴۰۲ اتفاق افتاد، در سال ۱۴۰۴ دو کار را با جدیت بیشتر پیگیری میکنیم. یکی بحث تحول اداری که در کنار آن نظام ارجاعات و نظام مکاتبات نیز قرار دارد و دیگری بازبینی تشکیلات و روشها مبتنی بر سند تحول و تعالی. امسال بحث بازبینی تشکیلات و تحول اداری مبتنی بر ارزیابی عملکرد کارکنان را پیش خواهیم برد. در سال گذشته هم تحول اداری با دستور ریاست محترم دانشگاه اجرایی شد. در گذشته، در اغلب سازمانها و ادارات، کارکنان عزیز بر اساس جایگاه سازمانی رشد میکردند. ولی در این تحول اداری، علاوه بر ارتقا بر اساس جایگاه شغلی، ارتقا بر اساس شایستگیهای فردی نیز مدنظر است.»
جاوید در پایان گفت: «ما به دنبال بحث نظام ارزیابی هستیم و از اول شهریور امسال نظام ارزیابی عملکرد کارکنان استقرار پیدا خواهد کرد. کارکنان میتوانند علاوه بر رشد به صورت عمودی بر اساس جایگاه، رشد به صورت افقی بر اساس صلاحیتهای فردی و ارجاعات کاری داشته باشند.»
معاون علوم مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد: پیگیر راهاندازی 8 دانشکده به شکل همزمان هستیم
او با توجه به تجربههای خود در دانشگاه آزاد عنوان کرد: «رشد علمی ما در سالیان اخیر مثبت بوده و علاوه بر آن، هدفگذاریهایی نیز صورت گرفته و تنها رشد علمی مهم نبوده است. برای ما در معاونت مهمتر این بوده که یک الگو و هدف درستی ایجاد کنیم. معتقدم رشد علمی دانشگاه قابل قبول بوده و همچنین جهتدهیهای مؤثری صورت گرفته و نتایج مثبتی در پیش داشته است.»
اکبری مهمترین جریان علمی که در حوزه معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی دنبال میشود را پیگیری همزمان ۸ دانشکده مرتبط دانست و تشریح کرد: «نکته مهمی که در اینجا مطرح است، این است که باید دید کدامیک از این دانشکدهها در آیندهای نزدیک میتوانند به جریان علمی کشور کمک کنند. امکان دارد که تلاشهای ما به دلایل مختلفی در استانها به نتیجه نرسد. باید دید عملکرد و فناوری کدام دانشکده به جریان ملی دانش ختم خواهد شد. به خاطر داشته باشید که در برنامه علمی تقریباً یک جریان دانشی داریم. هدفمان نیز این است که دانشکدهها را با برنامه علمی خود مطابقت دهیم تا جریان علمی مورد نظر اتفاق بیفتد.»
این مقام مسئول درباره جزئیات برنامههای علمی افزود: «تعداد برنامههای علمی بسیار است بهطوریکه بیش از 50 برنامه علمی را برنامهریزی کردهایم. ولیکن تعداد خاصی از آنها به خوبی برنامهریزی شده و بیشتر آنها با اینکه مضمون خوبی دارند اما باید در به نتیجه رسیدن آنها حوصله کرد. برنامههای علمی خیلی خوب داریم که میتوان روی آنها حساب کرد.»
اکبری با ارزیابی وضعیت معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی در نظام دانشی در خصوص وضعیت دانشکدگان اشاره کرد: «در معاونت دارای 8 دانشکدگان و ۲۱ مدیرگروه کشوری هستیم. این موضوع در استانها در حال پیگیری است. کمی به اصطلاح سوار کردن مدیرگروههای استانی در استانها چالش دارد. برای مثال در بعضی رشتهها تعداد دانشجوها به حد نصاب رسیده است اما هیئت علمی نداریم. بعضاً تعداد دانشجوها بیشتر از هیئت علمی است. برای نمونه برای ۵ هزار دانشجو تنها دو هیئت علمی داریم. در حال درست کردن این موارد در نظام دانشی هستیم.»
دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامهریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد: حوزهٔ فناوری به سامانه آمایش دانشگاه آزاد اضافه میشود
او با بیان اینکه دانشگاه آزاد نیز میتواند به دو بخش تقسیم شود، اضافه کرد: «گام اول در یک بازه زمانی از ابتدا، با دست پربرکت امام(ره) آغاز شد. خاطرهای که ریاست دانشگاه از یک شهید نقل کردند، نشاندهنده گامهای مبارکی است که در شکلگیری دانشگاه اسلامی در گام اول برداشته شد. در گام اول، دستاوردهای بسیار جدی داشتیم؛ بهطوریکه بیش از ۷ میلیون فارغالتحصیل در مجموعه دانشگاهی از ابتدای تأسیس داریم. این ۷ میلیون نفر در استانهای مختلف کشور حضور دارند و در بخشهای گوناگون نظام حکمرانی کشور مشغول به فعالیتند. بسیاری از افرادی که امروز در سطوح مختلف نظام حکمرانی کشور مسئولیت دارند، بخشی از دوران زندگیشان را در دانشگاه آزاد گذراندهاند. این شاید مهمترین دستاورد و نقش دانشگاه باشد که با توسعه خدمات و ارتقای کمّی و سپس کیفی، به آن دست یافته است.»
او درباره فعالیتهای دانشگاه و اهدافش در گام دوم نیز توضیح داد: «امروز در گام دوم، ما به دنبال این هستیم که دین خود را نسبت به گام بلندی که مردم در حمایت از دانشگاه و توسعه زیرساختهای آن برداشتند، ادا کنیم. هدف ما شناسایی مسائل مردم و پرداختن به حل آنهاست. اگر کیفیت علمی را مدنظر قرار دهیم، به دنبال ارتقای کمّی و کیفی دانش هستیم تا این دانش با همه تعاریفش بتواند مسائل کشور و مناطق مختلف را که دانشگاه در آنها حضور دارد، حل کند. فکر میکنم آن چیزی که امروز با آن مواجه هستیم و در حال رصد آن هستیم، پیشرفت خوبی داشته و آثار و پیامدهای این حرکت در حال نمایان شدن است. امیدواریم با تلاش بیشتر، دستاوردهای مهمتری در عرصه ملی و بینالمللی به دست آوریم.»
او در پاسخ به این سؤال که چهار سال پیش، دانشگاه آزاد رویکرد خود را تغییر داد و تصمیم بر این شد که هر نوع گسترش در بحث آموزش عالی مبتنی بر آمایش سرزمینی باشد و نگاهی تقاضامحور و مسئلهمحور داشته باشد، اکنون این برنامه در چه مرحلهای قرار دارد توضیح داد: «ما توسعه را در چند بخش پیش میبریم. یکی از آنها زیرساختهاست. ما پیشتر صرفاً در حوزه آموزش اقتصادی و اجتماعی فعالیت میکردیم، اما امروز در حوزه مهم فرهنگی نیز توانستهایم توسعه یابیم. در ایام پیشرو، آثار این مدل تحول دانشگاه که به دنبال نظام حکمرانی آموزش عالی مأموریتگرا مبتنی بر آمایش سرزمینی است، نمایان خواهد شد.»
دبیر شورای گسترش، آمایش، برنامهریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد تصریح کرد: «از سوی دیگر، بر اساس سند تحول آموزش عالی، مجموعهای از اقدامات را در ذیل بخشهای مختلف این سند باید راهبری میکردیم. پس از ابلاغ پیام تحول به واحدهای دانشگاهی، شاهد تغییر رویکرد مثبت در برخی رشتهها هستیم؛ رشتههایی که در آموزش عالی با مشکلات جدی مواجه بودند و کارکرد خود را از دست داده و به دلیل عدم بسترسازی برای اشتغال، اقبال اجتماعی را از دست داده بودند.»
آزادیان در ادامه خاطرنشان کرد: «با مداخلات مثبت و هوشمندانهای که دانشگاه انجام داده، شاخصهای عملکردی و توجه و اقبال مردم به این رشتهها تغییر مثبتی داشته است. امروز شاهد هستیم رشتههایی که نیاز جامعه هستند و از نظر اقتضایی در رتبه اول قرار دارند، درصد بیشتری از دانشجویان را جذب میکنند. رشتههایی که از دید ما در وضعیت قرمز بودند و کاندیدای جابهجایی محسوب میشدند، در طی این دو سه سال کاهش یافتهاند.»
او در ادامه اظهار کرد: «این روند تغییرات در کشور و استانهای مختلف امید میدهد که اگر در آموزش عالی با رویکرد تحولی هوشمندانه مبتنی بر اقتضا و آمایش حرکت کنیم، به توفیق الهی میتوانیم بنبستهای شکلگرفته در آموزش عالی را پشت سر بگذاریم و مسائل جدی را حل کنیم. قطعاً اگر آموزش عالی بتواند به جایگاه واقعی خود برسد، به واسطه نقشش که موتور پیشران پیشرفت کشور است، در توسعه و پیشرفت کشور نقش اساسی ایفا خواهد کرد.»
او درباره بهروزرسانی سامانه آمایش نیز گفت: «سامانه مرتباً در حال بهروزرسانی است و هر سال دادههای داخلی ما در سامانه وارد میشود. دادهها و شاخصها را بررسی و رصد میکنیم و ظرفیتهای دانشگاه بهروز میشود. در کنار این، در تلاشیم و توفیقات خوبی هم به دست آوردهایم که بتوانیم دادههای ملی و محیطی را نیز دریافت کنیم. الحمدلله این دادهها نیز در حال دریافت و ورود به سامانه هستند و مبنای تصمیمات ما را عمیقتر میکنند.»
او درباره اضافه شدن حوزه فناوری و اجتماعی به این سامانه توضیح داد: «حوزههای فرهنگی و فناوری جزء اولویتهای ما هستند. در حوزه فرهنگی، در دو سه ماه اخیر بهصورت جدی کار را آغاز کردهایم و فکر میکنم ظرف چند ماه آینده، در فصل تابستان بتوانیم دستاوردهایی را ارائه دهیم. بحث فرهنگی در کشور یک بحث مغفول است و ما با نگاه مسئلهمحور مأموریتگرا مبتنی بر داده، سعی داریم ظرفیتها، مسائل و چالشها را شناسایی کنیم و بر اساس آن، نظام تصمیمساز را برای سطوح مختلف مدیریت دانشگاه آزاد ایجاد کنیم. یک گام موازی نیز در حوزه فناوری برداشتهایم در این حوزه نیز با همکاران هماهنگ میکنیم تا اقداماتی را ساماندهی کنیم. فکر میکنم اگر بتوانیم آمایش فناوری را اجراییسازی کرده و آن را اجرا و وارد سامانه کنیم، نگاه جامعی نسبت به نظام حکمرانی آموزش عالی مأموریتگرا خواهیم داشت.»
مطالب پیشنهادی













