جدیدترین شاخص جهانی اکوسیستم‌های استارتاپی ۲۰۲۵

ندا اظهریخبرنگار

 StartupBlink پلتفرم جهانی پژوهش استارتاپی است که طرح برندگان اقتصاد فناوری را ترسیم کرده و به دولت‌ها و شرکت‌ها کمک می‌کند تا اکوسیستم نوآوری خود را رشد دهند. اکوسیستم‌های استارتاپی، مشاغل، سرمایه‌گذاری‌ها و تاب‌آوری اقتصادی را هدایت می‌کنند اما برای رشد، باید نقشه‌برداری، تجزیه‌وتحلیل، فعال‌سازی و ترویج شوند. این شاخص از سال 2017 سالانه به‌روزرسانی شده و در حال حاضر نیز اکوسیستم‌های استارتاپی از 1473 شهر و 118 کشور را رده‌بندی کرده است.  این شاخص، با استفاده از صد‌ها هزار نقطه داده پردازش‌شده توسط الگوریتمی ساخته شده که چند 10 مجموعه پارامتر را در نظر می‌گیرد که شامل سه امتیاز است: کمیت (اندازه‌گیری سطح فعالیت اکوسیستم)، کیفیت (ارزیابی تأثیر و موفقیت فعالیت در اکوسیستم)، و محیط کسب‌وکار (ارزیابی میزان حمایت از شرایط کلی برای رشد استارتاپ). 

کمیت، کیفیت و محیط کسب‌وکار معیار‌های اصلی
این پلتفرم، در معیار کمیت، تعداد استارتاپ‌ها، تعداد سرمایه‌گذاران، تعداد فضا‌های کار مشارکتی، تعداد شتاب‌دهنده‌ها و تعداد جلسات مرتبط با استارتاپ‌ها را مدنظر قرار می‌دهد. در معیار کیفیت هم کل سرمایه‌گذاری انباشت در بخش خصوصی برای راه‌اندازی کسب‌وکار؛ تعداد کل کارمندان بخش استارتاپی؛ تعداد و اندازه یونیکورن‌ها و خروج‌های بالای یک‌میلیارددلاری؛ کشش استارتاپ‌ها در هر اکوسیستم شامل ترافیک، اعتبار دامنه و پایگاه مشتری؛ مراکز تحقیق و توسعه شرکت‌های فناوری چندملیتی (مانند آلفابت، مایکروسافت، متا، سیسکو)؛ شعب شرکت‌ها و برند‌های چندملیتی؛ کل ارزش انباشت خروج‌ها با ارزش‌گذاری زیر یک میلیارد دلار؛ تعداد و اندازه رویداد‌ها و کنفرانس‌های جهانی استارتاپی؛ حضور و تأثیر اعضای اکوسیستم‌های پانتئون (تأثیرگذاران روی اکوسیستم استارتاپی دنیا)؛ حضور و تأثیر اینفلوئنسر‌های جهانی استارتاپی؛ تعداد استارتاپ‌ها از سوی شتاب‌دهنده‌های برتر دنیا به‌ازای هر اکوسیستم؛ و تعداد و ارزش بازار شرکت‌های فهرست شده در بخش‌های فناوری.  در معیار فضای کسب‌وکاری استارتاپی نیز که در رتبه‌بندی تأثیر می‌گذارد، شاخص‌های کلی مرتبط با زیرساخت، فضای کسب‌وکاری، جرم بحرانی اکوسیستم، و توانایی برای فعالیت آزادانه به‌عنوان استارتاپ در کشور جزء معیار‌ها به شمار می‌رود.

در این معیار، شاخص‌هایی چون شاخص تنوع، سرعت اینترنت، هزینه اینترنت، آزادی اینترنت، سرمایه‌گذاری R&D، دردسترس‌بودن خدمات فناورانه (مانند پورتال‌های پرداخت، اپلیکیشن‌های اشتراک خودرو و ارز‌های دیجیتال)، میزان تسلط به زبان انگلیسی، قدرت گذرنامه، دردسترس‌بودن ویزا‌های استارتاپی، نرخ مالیات شرکتی، میزان سازگاری قوانین کار با استارتاپ‌ها، شاخص درک فساد، مقالات علمی داوری شده، بدهی دولتی، امتیاز اعتباری، دانشگاه‌های برتر به‌ازای هر مکان و فعالیت استارتاپی شرکتی به‌ازای هر مکان، مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. در رتبه‌بندی سال 2025 StartupBlink، تعداد استارتاپ‌ها تا 50 درصد رشد کرده‌اند. میزان جلب توجه استارتاپ‌ها، تعامل با کاربران، تقاضای بازار و ایجاد درآمد تا 25 درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته‌اند. در این میان، کارمندان استارتاپی تا 50 درصد کاهش داشته‌اند. 

آسیا و اقیانوسیه با بیشترین رشد اکوسیستم منطقه‌ای 
با در نظر گرفتن تغییرات در امتیاز کل شهر‌ها از شاخص 2024 تا شاخص 2025، نرخ رشد اکوسیستم جهانی در سال 2025 کمی کمتر از 21 درصد گزارش شده است. براین‌اساس، آسیا و اقیانوسیه در زمینه اکوسیستم‌های استارتاپی نسبت به سایر مناطق پیشرو است، به‌طوری‌که بیش از 27 درصد بر اکوسیستم‌های برتر استارتاپی آن افزوده شده است. بعد از آن، اروپا با رشد بیش از 26 درصدی و در آخر، خاورمیانه و آفریقا با رشد حدود 25 درصدی قرار گرفته‌اند. در این بین، آمریکای لاتین و کارائیب 19 درصد و آمریکای شمالی حدود 16 درصد از اکوسیستم‌های استارتاپی را تشکیل می‌دهند. 

آمریکا و انگلیس دست برتر اکوسیستم‌های استارتاپی را دارند
در میان 10 کشور برتر اکوسیستم استارتاپی دنیا، تمایز آشکاری بین سه اکوسیستم برتر یعنی آمریکا، انگلیس و رژیم‌صهیونیستی وجود دارد. آن‌ها شکاف قابل توجهی بین خود حفظ کرده‌اند اما سنگاپور به سرعت فاصله خود را با برترین‌ها کاهش می‌دهد؛ در حالی که کانادا که در رده پنجم جا خوش کرده، به دلیل رشد کندتر، از 3 اکوسیستم برتر دورتر می‌شود. آمریکا همچنان از سال 2021 تاکنون برترین اکوسیستم استارتاپی دنیاست و تقریباً 4 برابر بیشتر از انگلیس که در رتبه دوم قرار دارد، پیشتاز است. اگرچه این شکاف از سال 2020 کاهش یافته، اما در 3 سال گذشته تثبیت شده است. با وجود این، آمریکا نشانه‌هایی از کند شدن رشد اکوسیستم استارتاپی را از خود نشان می‌دهد به طوری که کمترین نرخ رشد در بین 50 اکوسیستم برتر بیش از 18 درصد است در حالی که این نرخ برای انگلیس بیش از 26 درصد و برای رژیم‌صهیونیستی حدود 21 درصد است. اکثریت شهر‌های آمریکا نیز رتبه خود را از دست داده‌اند که همین افت رشد آمریکا را نشان می‌دهد. آمریکا به طور مداوم در تعداد شهر‌های موجود در بین 1000 شهر برتر جهان پیشتاز بوده است، اما تعداد شهر‌های آمریکایی در این فهرست به طور پیوسته از 383 شهر در سال 2020 به 221 شهر در سال 2025 کاهش یافته است.  انگلیس که در رتبه دوم قرار دارد با موفقیت روند کاهش شکاف امتیاز با رژیم‌صهیونیستی را معکوس کرده و برتری خود را از حدود 9 درصد در سال 2024 به حدود 14 درصد در سال 2025 افزایش داده است.

اکوسیستم استارتاپی انگلیس همچنان با نرخ بیش از 26 درصد، یکی از بالاترین نرخ‌های رشد در بین 20 کشور برتر، در حال رشد است. رژیم‌صهیونیستی هم که در رده سوم قرار دارد، با نرخ رشد حدود 21 درصدی، در سطح جهان پایدار مانده است. سنگاپور به روند صعودی خود ادامه می‌دهد و اکنون در رتبه چهارم جهانی قرار دارد و به سرعت در حال نزدیک شدن به 3 کشور برتر است. این کشور به نرخ رشد قابل توجه 45 درصدی دست یافته است. این تغییر، پایان حضور طولانی مدت کانادا در بین 4 کشور برتر دنیاست؛ چرا‌که به رتبه پنجم منتقل می‌شود. شکاف بین سنگاپور و کانادا در رتبه پنجم، قابل توجه است.  سقوط یک‌پله‌ای کانادا به رتبه پنجم، اهمیت بیشتری دارد زیرا این کشور با نرخ رشد حدود 19 درصدی، دومین نرخ رشد پایین اکوسیستم را در بین 5 کشور برتر دارد. 13 کشور پایین‌تر از کانادا، همگی سریع‌تر رشد می‌کنند. در یک سال دیگر هم، هیچ کشوری در اتحادیه اروپا نتوانسته به جمع 5 کشور برتر جهان راه یابد. سوئد با وجود ثابت ماندن در رتبه 6، یکی از چهار کشور برتر با بالاترین نرخ رشد را تجربه می‌کند و با عبور از 30 درصد در بین 10 کشور برتر، در رتبه 6 باقی مانده است.  به استثنای چین که در رده 13 و کره‌جنوبی در رده 20 قرار گرفته‌اند، تمام کشور‌هایی که بین رتبه‌های 11 و 20 قرار دارند، با تغییر رتبه مواجه شده‌اند. استونی در رده 11 قرار گرفته و نرخ رشد اکوسیستم 34 درصدی را تجربه می‌کند و استرالیا نیز در رده 12 با رشد بیش حدود 25 درصدی، کمتر از میانگین جهانی رشد کرده است.

اما در این میان، چین در رده 13 جدول، ممکن است یکی از دو کشوری باشد که در این رده پایدار مانده است اما نرخ رشد اکوسیستم آن استثنایی است و به حدود 46 درصد رسیده است.  همچنین نرخ رشد اکوسیستم نسبتاً سریع اسپانیا در رده 14 با حدود 30 درصد، این کشور را قادر می‌سازد تا از فنلاند در رتبه 15 که رشد پایین‌تری نسبت به اسپانیا دارد، پیشی گیرد. سه کشور ایرلند در رده 16، دانمارک در رده 18 و ژاپن در رده 18، همگی موقعیت خود را در مقایسه با سال گذشته بهبود بخشیده‌اند. در عین حال، لیتوانی هم سه رتبه از دست داده و از رده 16 در سال 2021 به رده 19 در رتبه‌بندی امسال رسیده است. اما کره‌جنوبی که امسال رتبه 20 را در اختیار دارد، رتبه خود را نسبت به دو سال گذشته حفظ کرده است. 

سانفرانسیسکو برترین شهر استارتاپی دنیا
سانفرانسیسکو همچنان دست برتر را در رتبه‌بندی اکوسیستم‌های استارتاپی دنیا دارد، اگرچه فاصله آن با نیویورک کمی کاهش یافته است و از 2.8 برابر به 2.7 برابر امتیاز نیویورک نزدیک شده و اکنون کندترین نرخ رشد اکوسیستم را در بین سه شهر بزرگ دارد. سانفرانسیسکو، نیویورک و لندن همچنان رده‌های ممتاز را از آن خود کرده‌اند و لندن به دلیل رشد تقریباً 30 درصدی که بالاترین نرخ در بین این سه شهر است، توجه ویژه‌ای را به خود جلب کرده است. لس‌آنجلس، بوستون و پکن رده دوم را تشکیل می‌دهند. پکن در حال حاضر به لطف نرخ رشد بالای بیش از 25 درصد، رتبه پنجم را دارد و از بوستون پیشی گرفته است.

شانگهای به تنهایی در یک رده میانی قرار دارد و به راحتی از شهر‌های پایین جدول جلوتر است اما به اندازه کافی نزدیک نیست که به دو رده برتر بپیوندد. پاریس، تل‌آویو، و بنگلور در یک رقابت شدید، رتبه‌های 8 تا 10 را از آن خود کرده‌اند. توسعه چشمگیر پاریس که اکنون دومین نرخ رشد بالا را در این گروه به خود اختصاص داده، این شهر را از نظر برتری اکوسیستم استارتاپی به رتبه هشتم رسانده و از آنجایی که بنگلور کمترین رشد را در بین 10 شهر برتر (زیر 14 درصد) داشته، به رده پایین‌تری سوق داده است. 

متن کامل این گزارش را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.