احیای دوگانه کاذب جنگ یا تسلیم

فرهیختگان: رهبر انقلاب در مراسم بزرگداشت شهدای اردیبهشت در واکنش به مطالبه زیاده‌خواهانه طرف آمریکایی مبنی بر تعطیلی غنی‌سازی در ایران با تأکید بر اینکه ایران منتظر اجازه هیچ کشوری برای پیشبرد برنامه هسته‌ای خود نیست، به طرف‌های غربی به‌ویژه آمریکا، هشدار دادند که از «یاوه‌گویی» پرهیز کنند. این موضع‌گیری صریح جریان رسانه‌ای غربی را به تکاپو واداشته تا با احیای دوگانه کاذب «جنگ یا تسلیم»، فشار روانی و دیپلماتیک بر ایران را تشدید کند.

رسانه‌هایی نظیر سی‌ان‌ان و رویترز با استناد به منابع مبهم و مقامات آمریکایی و صهیونیستی از آمادگی رژیم‌صهیونیستی برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران خبر داده‌اند. همچنین اظهارات مقامات غربی مانند وندی شرمن و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر اقدام نظامی علیه ایران در صورت عدم توقف غنی‌سازی نشان‌دهنده تلاش هماهنگ غرب برای استفاده از دیپلماسی توأم با تهدید است تا ایران را وادار به پذیرش خواسته‌های غیرواقعی کند.

از سوی دیگر، ایران با اتکا به حقوق خود تحت پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) بر ادامه غنی‌سازی تأکید کرده است. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران ضمن رد درخواست‌های غیرواقعی آمریکا هشدار داده که چنین رویکردی می‌تواند مذاکرات را به بن‌بست بکشاند. سایر مقامات ایرانی از جمله سعید خطیب‌زاده و مجید تخت‌روانچی نیز غنی‌سازی را دستاورد ملی و غیرقابل‌مذاکره دانسته‌اند و اتهامات مربوط به تسلیحاتی بودن برنامه هسته‌ای ایران را «سفسطه» خوانده‌اند. تهدیدات نظامی آمریکا با وجود سابقه عملیات موفق ایران در تقابل‌های اخیر با رژیم‌صهیونیستی و همچنین عقب‌نشینی آمریکا در برابر یمن از اعتبار چندانی برخوردار نیست بااین‌وجود این تهدید‌ها همراه با مذاکرات غیرمستقیم نمودی از به‌کارگیری میدان برای پشتیبانی از دیپلماسی است تا به‌این‌ترتیب گزاره‌هایی که محمدجواد ظریف در مورد تفکیک دیپلماسی و میدان مطرح می‌کرد بار دیگر زیر سؤال برود. دوگانه‌ای که اخیراً عراقچی نیز در مصاحبه با صداوسیما به آن واکنش نشان داد و تأکید کرد این دو مقوله مکمل یکدیگرند و در راستای منافع ملی عمل می‌کنند و طرح آن «غیرضروری» و دامن‌زدن به آن «بی‌خود» بود. رهبر انقلاب نیز پیش‌تر در سال ۱۴۰۰ این دوگانه‌سازی را خطایی بزرگ خوانده و بر هماهنگی سیاست‌های نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک تأکید کرده بودند. 

عملیات روانی برای تحریک افکار عمومی

شبکه سی‌ان‌ان به نقل از مقامات آمریکایی و یک مقام صهیونیستی، از آمادگی رژیم‌صهیونیستی برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران خبر داد. همچنین خبرگزاری رویترز به نقل از «سه منبع آگاه ایرانی» مدعی شد که ایران در صورت شکست مذاکرات آماده دفاع از خود خواهد شد. رویترز همچنین به نقل از منابع اروپایی ادعا کرد در صورت ناکامی مذاکرات کشور‌های اروپایی مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد. وندی شرمن، سرپرست هیئت مذاکره‌کننده آمریکایی در مذاکرات برجام نیز با اظهارنظر درباره احتمال وقوع جنگ در صورت اصرار ایران بر حق غنی‌سازی به این عملیات روانی دامن زد. این تحرکات رسانه‌ای تلاش دارند ایران را در موضع ضعف قرار داده و افکار عمومی جهانی را علیه برنامه هسته‌ای آن بسیج کنند. این رویکرد یادآور مذاکرات برجام در سال ۲۰۱۵ است، زمانی که رسانه‌های غربی با بزرگ‌نمایی تهدیدات رژیم‌صهیونیستی تلاش داشتند فشار روانی بر تیم مذاکره‌کننده ایرانی را افزایش دهند. این عملیات روانی نشان‌دهنده تلاش غرب برای امتیازگیری از ایران از طریق تهدید و ارعاب است. انتظار می‌رود در روز‌های آینده حجم این جنگ تبلیغاتی افزایش یابد تا با ایجاد فشار مضاعف، ایران به پذیرش خواسته‌های غیرواقعی طرف آمریکایی وادار شود. 

هماهنگی میدان و دیپلماسی در استراتژی غرب

انتشار اخباری مبنی بر آمادگی رژیم‌صهیونیستی برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران که احتمالاً با هماهنگی کاخ سفید صورت گرفته، نشان‌دهنده این است که آمریکا مذاکره و تهدید نظامی را به‌صورت موازی پیش می‌برد. چیزی که پیش‌ازاین محمدجواد ظریف در مصاحبه‌ای با سعید لیلاز آن را نفی کرده بود و در ادامه نیز از موضع خود عقب‌نشینی کرد. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه‌ای با صداوسیما با اشاره به این استراتژی تأکید کرد که «بحث میدان و دیپلماسی یک بحث کاملاً غیرضروری بود که بیخود این‌قدر به آن دامن زده شد؛ تردیدی وجود ندارد که میدان و دیپلماسی دو مقوله هستند؛ اما همدیگر را تکمیل می‌کنند و در یک‌جهت و با یک هدف حرکت می‌کنند.» اظهارات ظریف در مصاحبه‌ای با سعید لیلاز در سال‌های پایانی دولت روحانی که این دوگانه‌سازی را مطرح کرد، با انتقادهای گسترده‌ای مواجه شد. او بعد‌ها در جلسه کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم و در پستی اینستاگرامی تأکید کرد با دوگانه‌سازی مخالف است و میدان و دیپلماسی را مکمل می‌داند. رهبر انقلاب نیز در سخنرانی ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۰، این دوگانه‌سازی را خطایی بزرگ خواندند و تأکید کردند که سیاست خارجی کشور شامل برنامه‌های نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک باید هماهنگ عمل کند. ایشان با اشاره به نارضایتی دشمنان از نفوذ منطقه‌ای ایران و نقش نیروی قدس و شهید سلیمانی هشدار دادند که مسئولان نباید سخنانی بگویند که هم‌سو با دشمنان باشد. این هماهنگی میدان و دیپلماسی در رویکرد کنونی غرب به‌وضوح دیده می‌شود. تهدیدهای مکرر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر اقدام نظامی علیه ایران در صورت عدم توقف غنی‌سازی همراه با مذاکرات غیرمستقیم در عمان نشان‌دهنده استفاده هم‌زمان از ابزار‌های نظامی و دیپلماتیک برای فشار بر ایران است. 

ویتکاف به دنبال بازتر کردن راه زیاده‌خواهی 

ترامپ در اظهارات اخیر خود بار‌ها ایران را به اقدام نظامی تهدید کرده و مدعی شده که در صورت عدم توافق بر سر توقف کامل غنی‌سازی، ایران «به شیوه‌ای بی‌سابقه» بمباران خواهد شد. او همچنین با اشاره به نقش رژیم‌صهیونیستی در رهبری چنین حمله‌ای، سعی در تشدید فشار روانی بر ایران دارد. اظهارات استیو ویتکاف، نماینده آمریکا در مذاکرات که ابتدا تلویحاً حق غنی‌سازی محدود ایران تا 3.6 درصد را پذیرفت، اما پس از تهدیدات ترامپ و تحریف مواضعش توسط روبیو، خواستار برچیدن کامل تأسیسات هسته‌ای ایران شد، نشان‌دهنده تناقض و عدم انسجام در مواضع آمریکاست.

ویتکاف حتی فراتر رفت و اعلام کرد که مذاکرات هسته‌ای تنها گام نخست است و آمریکا قصد دارد در آینده ایران را به بهانه‌های دیگر مانند حمایت از گروه‌های مقاومت تحت‌فشار قرار دهد. در مقابل سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه، این تهدیدات را غیرواقعی خوانده و هشدار داده چنین رویکردی مذاکرات را به بن‌بست می‌کشاند. سعید خطیب‌زاده، معاون وزیر امور خارجه تأکید کرد هیچ کشوری نمی‌تواند ایران را از حق غنی‌سازی محروم کند. مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزارت خارجه نیز غنی‌سازی را دستاورد ملی و غیرقابل‌مذاکره خواند و رویکرد «غنی‌سازی صفر» را از ابتدا محکوم به شکست دانست. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه نیز ادعا‌های آمریکا مبنی بر ارتباط غنی‌سازی ایران با تسلیحات هسته‌ای را «سفسطه آشکار» خواند و استدلال کرد که با منطق آمریکا باید تأسیسات غنی‌سازی بسیاری از کشور‌ها تعطیل شود. این پاسخ‌های هماهنگ نشان‌دهنده وحدت داخلی در برابر تهدیدات خارجی و عزم ایران برای حفظ دستاورد‌های هسته‌ای و استقلال خود است. برخلاف دوگانه‌سازی ظریف که میدان و دیپلماسی را در تقابل می‌دید، رویکرد کنونی ایران بر هماهنگی این دو تأکید دارد. موفقیت ایران در عملیات وعده صادق 1 و ۲ که پایگاه‌های نظامی رژیم‌صهیونیستی را هدف قرار داد نشان‌دهنده قدرت میدان ایران است که دیپلماسی آن را تقویت می‌کند. این هماهنگی اثر اجتماعی تهدیدهای آمریکا را کم‌اثر و جایگاه ایران را در مذاکرات مستحکم‌تر ساخته است. 

گزارش کامل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.