سند چندجانبه هوش مصنوعی نهایی شد

زهرا رمضانیخبرنگار

روز گذشته دومین اجلاس وزیران آموزش عالی کشور‌های اسلامی عضو سکوی گفت‌وگوی15-OIC در هتل اسپیناس پلاس تهران با حضور مقام‌های عالی‌رتبه حوزه علم‌وفناوری بیش از 20 کشور عضو سازمان کشور‌های اسلامی آغاز به کار کرد. نشستی که در حاشیه آن وزیر علوم اولین نشست خبری خود در سال جاری را هم برگزار کرد تا اهالی رسانه مجالی برای طرح موضوعات مرتبط با این اجلاس و دیگر مسائل مرتبط با آموزش عالی داشته باشند.

حسین سیمایی‌صراف در این نشست در پاسخ به سؤال «فرهیختگان» مبنی بر اینکه روند تصویب سند چندجانبه هوش مصنوعی در این اجلاس چگونه دنبال خواهد شد، گفت: «ما پیش‌نویس سند را آماده و به کشور‌ها ارسال کردیم و تعدادی از کشور‌ها درباره آن اظهارنظر کرده و با تأمین نظر دیگر کشور‌ها این سند نهایی شده است. امیدواریم این سند به‌عنوان سند مشترک همه کشور‌های اسلامی محسوب شود نه اینکه تنها بیانیه وزرای پلتفرم 15-OIC باشد. تصور می‌کنم این سند چندجانبه، اولین سند هوش مصنوعی جهان اسلام خواهد بود.»

او در ادامه این نشست با بیان اینکه تقویت دیپلماسی علمی یکی از مأموریت‌های اصلی وزارت علوم به‌حساب می‌آید، گفت: «در این زمینه دانشگاه‌ها و رایزن‌های علمی کشور فعال شدند، یکی از مأموریت‌های این مراکز این است که نخبگان خارجی را شناسایی کنند تا حضور آن‌ها را در زمینه تبادل تجربه در کارگاه‌های آموزشی به‌ویژه تابستان فراهم کنند.»

وزیر علوم به تدوین سند اخلاق هوش مصنوعی در یونسکو اشاره کرد و گفت: «در این زمینه ایده جمهوری اسلامی را منتقل کردیم که این ایده پذیرفته شده است و امیدوارم به تصویب نهایی برسد. همچنین اخیراً سفری به عراق داشتیم و تفاهم‌نامه‌هایی در زمینه‌های مختلف اعم از ایجاد فرصت‌های مشترک مطالعاتی برای اساتید دو کشور، تبادل دانشجو و استاد، ایجاد دانشگاه، راه‌اندازی پارک و غیره منعقد کردیم.» سیمایی‌صراف تأکید کرد: «ما معتقدیم به‌منظور استفاده مشترک و تقویت همکاری در حوزه‌های علم‌وفناوری باید فعال باشیم. در این چند ماه اخیر تحرک خوبی در دانشگاه‌ها و وزارت علوم در این زمینه پیدا شده است.»

او با تأکید بر اینکه موضوع این نشست تقویت همکاری بین کشور‌های پیش رو در حوزه علم‌وفناوری و شناسایی چالش‌های این حوزه است، افزود: «این کشور‌ها می‌توانند موتور توسعه علم‌وفناوری در سایر کشور‌ها باشند. درحقیقت ظرفیت‌های بزرگی بین چند کشوری که هسته اولیه پلتفرم را تشکیل دادند، وجود دارد. برآورد ما این است اعضای پلتفرم بیش از یک میلیارد جمعیت دارد و ۳۰۰ میلیون جوان در این کشور‌ها هستند. ضمن اینکه ۷ تریلیون دلار تراز بازرگانی این کشورهاست؛ بنابراین فرصت بزرگی برای استفاده از همکاری و هم‌افزایی این کشور‌های برای علم‌وفناوری است.»

وزیر علوم هوش مصنوعی را فناوری مهم و ضروری برای بشر دانست و گفت: «موضوع این نشست به هوش مصنوعی اختصاص یافته است. بسیاری از کشور‌ها به توانمندی نخبگان ایرانی در این حوزه اذعان دارند؛ اما یکی از دغدغه‌های ما ابعاد اخلاقی این حوزه است و ما این دغدغه را در سند هوش مصنوعی لحاظ کردیم و امیدوارم به تصویب برسد.»
 
   اگر از هوش مصنوعی اخلاقی استفاده نشود خطر بزرگی برای بشریت خواهد بود
سیمایی‌صراف در پاسخ به این سؤال که قرار است تا پایان برنامه هفتم چه تعداد دانشجوی خارجی جذب شده و سهم کشور‌های عضو این پلتفرم در این زمینه چیست، گفت: «در این اجلاس توانمندی کشور، دانشگاه‌ها و پارک‌های خود را به کشور‌های اسلامی ارائه می‌دهیم؛ اما کشور‌ها براساس توانمندی از کشور مقصد دانشجویان خود را تشویق و تقویت می‌کنند تا فرایند اعزام برای تحصیل فراهم شود.»

او درباره رفتار‌های ضداخلاقی در استفاده از هوش مصنوعی گفت: «در این زمینه رژیم‌صهیونیستی موازین حقوق بشر و انسانی را نقص می‌کند؛ به‌طوری‌که هنجار‌های عرفی و اخلاقی را نیز با استفاده از هوش مصنوعی زیر پا گذاشته است؛ بنابراین اگر از این علم اخلاقی استفاده نشود خطر بزرگی برای بشریت خواهد بود.» وزیر علوم با بیان اینکه آمادگی تأسیس دانشگاه، اعزام استاد و معرفی فرصت‌های کشور از جمله پارک‌ها و دانش‌بنیان را به همه کشور‌ها از جمله کشور‌های اسلامی داریم، تصریح کرد: «این بخش از توانمندی ایران قابل‌انکار نیست؛ چراکه در منطقه دانشگاه‌های ما بهترین دانشگاه‌ها هستند و همه این کشور‌ها به قدرت نخبگان، شگفتی پارک‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان باور دارند و ما نیز در اهداف خود کوتاهی نمی‌کنیم.» سیمایی‌صراف به نگرانی‌های امنیتی در تبادلات بین‌المللی اشاره کرد و گفت: «دستگاه‌های امنیتی ما هوشیاری کامل دارند. ما با همکاری و درنظرگرفتن نقطه‌نظرات آن‌ها اقدامات خود را انجام می‌دهیم.»

او در پاسخ به سؤال یکی دیگر از رسانه‌ها درباره ازدست‌رفتن جایگاه علمی کشور در جهان و برنامه وزارت علوم برای بازگشت به شرایط قبل گفت: «این نگرانی درستی است. وزارت علوم هم به این موضوع توجه دارد. این اتفاق از سال ۲۰۲۱ شروع شده که درواقع جایگاه علمی کشور در آن سال رتبه ۱۴ در جهان بود که متأسفانه با تغییر جایگاه این عدد به ۱۷ رسیده است.»
 
   دولت به ارتقای جایگاه علمی کشور اعتقاد دارد
وزیر علوم در توضیح بیشتر این مسئله گفت: «برای اینکه رتبه علمی کشور را تقویت کنیم باید اقداماتی نظیر حمایت مالی از پژوهشگران، به‌روزرسانی آزمایشگاه‌ها، حمایت از استادان برای انتشار مقالات علمی، رفع دغدغه‌های علمی اساتید و تقویت بنیه مالی دانشگاه‌ها را مورد توجه قرار دهیم.»

سیمایی‌صراف با تأکید بر اینکه دولت معتقد به ارتقای جایگاه علمی کشور است، اظهار داشت: «ما همچنان از بهترین استادان، دانشجویان و محققان برخورداریم که بسیاری از کشور‌ها دنبال جذب آن‌ها هستند؛ اما برای به‌دست‌آوردن جایگاه باید اقدامات مختلفی انجام داد که اغلب آن تقویت بنیه مالی است. در گذشته خواننده پول مقاله را می‌داد؛ اما امروز استاد باید برای چاپ مقاله باید بیش از ۱۰۰۰ دلار بدهد که بسیاری از اساتید این توانمندی را ندارند؛ بنابراین ارائه مقالات نیازمند پشتوانه مالی است. امروزه این حمایت در شأن و جایگاه اساتید نیست.» وی افزود: «در اجلاس امروز ۶ کمیته فنی تشکیل شده است. این کمیته در حوزه‌های مختلف اعم از فناوری‌های نوین، بهداشت و پزشکی، امنیت غذایی، توسعه آموزش و سرمایه انسانی، رشد و شتاب‌دهی و تجاری‌سازی فناوری است.»