جزئیات دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا

فرهیختگان: دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا روز گذشته در مسقط، پایتخت عمان، پس از سه ساعت گفت‌وگو به پایان رسید. با وجود مواضع تند و تناقض‌آمیز طرف آمریکایی در رسانه‌ها، نتایج مذاکرات از تمایل هر دو طرف برای ادامه گفت‌وگوها و نزدیک‌تر شدن مواضع آن‌ها حکایت دارد. ایران با حفظ مواضع اصولی خود، رویکردی واقع‌بینانه و سازنده در مذاکرات اتخاذ کرده است، در حالی که آمریکا با تناقض بین مواضع اعلامی و اعمالی خود مذاکرات را جلو می‌برد.
نقش رسانه‌ها در بازنمایی مذاکرات و تلاش طرفین برای ارائه روایت خود از نتایج، نشان‌دهنده اهمیت افکار عمومی در این فرایند است. با این حال، توافق برای ادامه مذاکرات و اظهارات مثبت دو طرف و همچنین موضع مثبت میانجی عمانی نشان می‌دهد، فضای مذاکرات با آن شدتی که طرف آمریکایی روایت می‌کند، بار منفی ندارد.

   جزئیات دور چهارم
دور چهارم مذاکرات در مسقط در حالی برگزار شد که انتظارات از نتایج آن به دلیل مواضع تند اعلامی طرف آمریکایی پایین بود. استیو ویتکاف، نماینده آمریکا در این مذاکرات، پیش از آغاز گفت‌وگوها در مصاحبه‌ای با سایت خبری «بریت‌بار» مواضع سختگیرانه‌ای اتخاذ کرده بود. او اعلام کرد که آمریکا به دنبال توافقی است که غنی‌سازی اورانیوم در ایران را به صفر برساند و تأسیسات هسته‌ای نطنز، فردو و اصفهان برچیده شود. این اظهارات که روایتی از مواضع روبیو، وزیر خارجه و ترامپ بود، به نظر می‌رسید مذاکرات را به سمت بن‌بست هدایت کند.
با این حال، نتایج مذاکرات نشان داد که رویکرد عملی آمریکا در میز مذاکره با مواضع اعلامی آن تفاوت دارد. همچنین، برخلاف گزارش اولیه شبکه سی‌ان‌ان که مدعی شده بود تیم کارشناسی همراه استیو ویتکاف حضور ندارد، منابع خبری اعلام کردند که دست‌کم ۱۲ نفر همراه نماینده آمریکا در این مذاکرات دیده شده‌اند. این موضوع نشان‌دهنده حضور یک تیم فنی و کارشناسی بود که برخلاف ادعاهای اولیه رسانه‌های آمریکایی، به نظر می‌رسد برای گفت‌وگوهای جدی و فنی آماده شده بودند. مذاکرات سه ساعت به طول انجامید و به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، بقائی، «دشوار اما مفید» بود.
او تأکید کرد که این گفت‌وگوها به درک بهتر مواضع طرفین و یافتن راه‌حل‌های معقول و واقع‌بینانه برای حل مسائل مورد اختلاف کمک کرد. همچنین، هماهنگ‌کننده عمانی قرار است زمان و مکان دور بعدی مذاکرات را اعلام کند که نشان‌دهنده توافق طرفین برای ادامه گفت‌وگوهاست. از سوی دیگر، منابع آمریکایی نیز از نتایج مذاکرات ابراز رضایت کردند.
پایگاه خبری آکسیوس به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش داد که توافق حاصل شده تا مذاکرات برای بررسی جنبه‌های فنی ادامه یابد. این مقام آمریکایی افزود که واشنگتن از نتایج مذاکرات دلگرم شده و مشتاقانه منتظر نشست بعدی است. خبرگزاری رویترز نیز به نقل از یک منبع آمریکایی تأیید کرد که مذاکرات با ایران ادامه خواهد یافت.

  رویکرد اعلامی و عملی آمریکا در تناقض آشکار
یکی از نکات برجسته این دور از مذاکرات، تناقض آشکار بین مواضع اعلامی و اعمالی طرف آمریکایی بود. استیو ویتکاف پیش از مذاکرات با اظهارات تند خود در رسانه‌ها، انتظارات را برای رسیدن به توافق پایین آورده بود. او اعلام کرده بود که اگر ایران به غنی‌سازی صفر تن ندهد، مذاکرات به بن‌بست خواهد رسید. با این حال، نتایج مذاکرات نشان داد که آمریکا نه تنها از گفت‌وگوها خارج نشد، بلکه برای ادامه آن‌ها توافق کرد.
این تناقض تاحدی بود که حتی شبکه سی‌ان‌ان که معمولاً روایتی منفی از مسیر مذاکرات دارد در گزارشی از رویکرد آمریکا در مذاکرات، مدعی شد: «واشنگتن اساساً برای مذاکرات فنی و سیاسی معنادار آماده نیست» و به سؤالات پاسخ‌های کوتاه و کلی می‌دهد، پیشنهادهای اصلی را نادیده می‌گیرد و دائماً موضع خود را تغییر می‌دهد. عراقچی نیز به این تناقض‌ها واکنش نشان داد و گفت که مواضع ضد و نقیض آمریکا، به‌ویژه در عرصه رسانه‌ای، به مذاکرات آسیب می‌زند. او تأکید کرد که ایران انتظار دارد آمریکا مانند ایران مواضع خود را با دقت و بدون تناقض بیان کند. عراقچی هشدار داد که اگر این رفتار ادامه یابد، ایران نیز ممکن است به همان ترتیب عمل کند.

چشم‌انداز آینده مذاکرات
با پایان دور چهارم مذاکرات، چشم‌انداز ادامه گفت‌وگوها مثبت به نظر می‌رسد. توافق طرفین برای برگزاری دور بعدی مذاکرات، که احتمالاً با فاصله یک هفته برگزار خواهد شد، نشان‌دهنده اراده سیاسی برای یافتن راه‌حل است. نزدیک‌تر شدن مواضع ایران و آمریکا، به‌ویژه در درک بهتر از مواضع یکدیگر، می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت در مذاکرات آینده باشد.
با این حال، چالش‌های مهمی همچنان باقی است. تناقض در مواضع اعلامی و عملی آمریکا می‌تواند اعتماد متقابل را تضعیف کند. همچنین، فشارهای سیاسی داخلی در آمریکا و انتظارات حداکثری برخی گروه‌ها ممکن است بر انعطاف‌پذیری واشنگتن در مذاکرات تأثیر بگذارد. از سوی دیگر، ایران با تأکید بر حفظ حق غنی‌سازی و رفع تحریم‌ها، نشان داده است که حاضر به مصالحه بر سر اصول خود نیست، اما برای اعتمادسازی آماده پذیرش محدودیت‌های موقت است.

متن کامل گزارش فرهیختگان را در روزنامه بخوانید