غول‌های فناوری دنیا نه‌تنها به عنوان شرکت‌های خصوصی، تأثیر بسزایی در رشد اقتصادی کشورها به ویژه آمریکا ایفا می‌کنند، بلکه در پروژه‌ها و طرح‌های مختلفی نیز مشارکت می‌کنند تا بتوانند از توانمندی‌های خود در توسعه بخش‌های مختلف فناورانه و نوآورانه استفاده کنند. یکی از پروژه‌هایی که گوگل به تازگی وارد سرمایه‌گذاری روی آن شده، ساخت و توسعه سه سایت هسته‌ای است که قرار است با همکاری یکی از توسعه‌دهندگان پروژه‌های هسته‌ای موسوم به Elementl Power و تولیدکننده مستقل نیروگاهی همکاری کند. این شرکت توسعه‌دهنده که در سال 2022 با رویکردی فناوری‌محور تأسیس شد و در حال فعالیت است، به این معنی است که فناوری رآکتوری را انتخاب می‌کند تا در زمان ساخت، پیشرفته‌ترین در نوع خود باشد.

سه سایت 600 مگاواتی در دست ساخت
شرکت توسعه‌دهنده پروژه‌های هسته‌ای Elementl Power در روزهای گذشته اعلام کرد با گوگل قراردادی برای توسعه 3 سایت برای رآکتورهای پیشرفته امضا کرده است. این آخرین نمونه از همکاری غول‌های فناوری با صنعت هسته‌ای است که برای تأمین نیازهای گسترده انرژی مراکز داده به کار می‌رود. گوگل سرمایه اولیه توسعه را به این سه پروژه اختصاص خواهد داد اما شرایط دقیق این قرارداد همچنان خصوصی باقی می‌ماند. هر سایت هسته‌ای حداقل ظرفیت 600 مگاوات انرژی تولید خواهد کرد و گوگل پس از راه‌اندازی سایت‌های هسته‌ای، این اختیار را خواهد داشت که انرژی تولید شده در این سایت‌ها را خریداری کند. مکان‌هایی که قرار است این سایت‌ها در آن احداث شوند، خصوصی باقی مانده و اطلاعاتی از آن منتشر نشده است. اما Elementl اعلام کرد که بودجه گوگل برای مواردی مانند مجوز سایت، تضمین حقوق اتصال به سیستم انتقال، مذاکرات قرارداد و سایر امور اولیه استفاده خواهد شد.

افزودن 10 گیگاوات انرژی هسته‌ای به شبکه انرژی
رئیس جهانی انرژی مراکز داده در گوگل عنوان کرده است که گوگل متعهد به تسریع پروژه‌هایی شده است که شبکه‌های انرژی محل فعالیت ما را تقویت کرده و فناوری پیشرفته هسته‌ای معتبر و نیروگاه بار پایه‌ای را فراهم می‌کند. همکاری گوگل با Elementl Power توانایی این غول فناوری را برای حرکت با سرعت مورد نیاز برای برآورده کردن این لحظه از هوش مصنوعی و نوآوری آمریکایی افزایش می‌دهد. این شرکت توسعه‌دهنده که تنها سه سال از آغاز به فعالیت آن می‌گذرد، در حال حاضر به فناوری وابسته نیست، به این معنی که هنوز نوع رآکتوری را که در سایت‌های خود استفاده خواهد کرد، انتخاب نکرده است. در عوض، زمانی که این شرکت آماده آغاز ساخت و ساز شود، فناوری رآکتوری را انتخاب خواهد کرد که در حال توسعه بیشتر است. مشارکت‌های نوآورانه‌ای مانند این پروژه، برای بسیج سرمایه مورد نیاز برای ساخت پروژه‌های هسته‌ای جدید ضروری است که برای ارائه نیروگاه بار پایه‌ای امن، مقرون به صرفه و پاک و نیز کمک به شرکت‌ها برای پیشبرد اهداف بلندمدت خود در زمینه خنثی‌سازی کربن حیاتی‌اند. هنگامی که پروژه‌ها به مرحله سرمایه‌گذاری نهایی برسند، Elementl از منابع دیگری چون بودجه زیرساخت، برای ساخت واقعی پروژه‌ها جذب سرمایه خواهد کرد. این شرکت قصد دارد تا سال 2035، حدود 10 گیگاوات انرژی هسته‌ای به شبکه انرژی اضافه کند. این اقدام نشان‌دهنده روند رو به رشدی در میان غول‌های سیلیکون ولی برای همکاری با توسعه‌دهندگان هسته‌ای برای برآوردن تقاضای بالای انرژی مراکز داده است که مدل‌های هوش مصنوعی را تغذیه می‌کنند. رئیس جهانی انرژی مراکز داده گوگل بر اهمیت فناوری هسته‌ای پیشرفته در تأمین انرژی تأکید دارد.

رآکتور اول تا 5 سال دیگر آماده بهره‌برداری می‌شود
در ماه اکتبر، گوگل با شرکت رآکتورهای مدولار کوچکی چون «کایروس پاور» همکاری کرد و متعهد شد که از ناوگان رآکتورهای این شرکت تأمین انرژی خریداری کند. در آن زمان، گوگل اعلام کرد اولین رآکتور تا سال 2030 وارد سرویس خواهد شد و تعداد بیشتری از رآکتورها نیز تا سال 2035 به صورت آنلاین در دسترس قرار خواهند گرفت. نیروگاه‌های هسته‌ای می‌توانند در آینده کوچک‌تر، ساده‌تر و آسان‌تر ساخته شوند و به طور بالقوه منبع انرژی را که به طور چشمگیری برای گذار از سوخت‌های فسیلی حیاتی تلقی می‌شود، متحول کنند.

رآکتورهای کوچک، کوتاه‌مدت و مقرون به صرفه
طرح‌های جدید تحت عنوان رآکتورهای مدولار کوچک که به اختصار SMR هم نامیده می‌شوند، نوید سرعت بخشیدن به استقرار نیروگاه‌های جدید را می‌دهند چر‌اکه تقاضا برای برق پاک تولیدی از هوش مصنوعی، تولید و وسایل نقلیه الکتریکی در حال افزایش است. در عین حال، صنایع در سراسر کشور به عنوان بخشی از گذار انرژی، نیروگاه‌های زغال‌سنگ را فرسوده و از رده خارج می‌کنند و این امر نگرانی‌هایی را در مورد شکاف قریب‌الوقوع در تأمین برق ایجاد می‌کند. از آنجایی که انرژی هسته‌ای قابل اعتمادترین منبع انرژی موجود است و دی‌اکسید کربنی منتشر نمی‌کند، به عنوان یک راه‌حل بالقوه در نظر گرفته می‌شود. ساخت نیروگاه‌های بزرگ بسیار پرهزینه و زمان‌بر هستند و به عنوان مثال، شرکت «ساوترن» اولین رآکتورهای هسته‌ای جدید را در دهه‌های گذشته احداث کرد اما این پروژه 7 سال دیرتر از برنامه و با هزینه‌ای بیش از 30 میلیارد دلار به پایان رسید. رآکتورهای مدولار کوچک، با ظرفیت 300 مگاوات انرژی یا کمتر، تقریباً یک سوم اندازه رآکتورهای متوسط در ناوگان فعلی آمریکا هستند. هدف این است که آن‌ها را در فرآیندی مشابه خط مونتاژ تولید کنند به طوری که نیروگاه‌ها به عنوان بخشی از کارخانه‌ها تنها در فرایند تولید تعداد انگشت‌شماری از قطعات قرار گرفته و سپس در محل مونتاژ می‌شوند. مدیر ارشد هسته‌ای در مؤسسه انرژی هسته‌ای معتقد است که از نظر سرمایه، رآکتورهای SMR کوچکند. آن‌ها در مواردی چون جایگزینی با یک نیروگاه زغال‌سنگ فرسوده کاملاً مناسب هستند؛ چرا‌که اندازه نیروگاه‌های زغال‌سنگ معمولاً بیشتر از فضای طراحی رآکتور مدولار کوچک است.

چالش آمریکا ساخت رآکتورهای گران‌قیمت SMR
اما مسئله و چالشی که وجود دارد، ساخت نخستین رآکتور مدولار کوچک در آمریکاست. طبق اعلام آژانس انرژی هسته‌ای، تنها سه رآکتور مدولار کوچک در دنیا عملیاتی هستند که از این میان، دو رآکتور در چین و روسیه به عنوان دشمنان ژئوپلیتیکی اصلی آمریکا قرار دارند و یک رآکتور آزمایشی دیگر نیز در ژاپن عملیاتی شده است. مدیران صنعت هسته‌ای عموماً بر این باورند که رآکتورهای مدولار کوچک (SMR) تا دهه 2030 به مرحله تجاری‌سازی نخواهند رسید. تلاش‌های سال گذشته شرکت NuScale برای استقرار رآکتورهای مدولار کوچک در سایتی در «آیداهو» لغو شد؛ چرا‌که هزینه پروژه به دلیل تورم و نرخ بالای بهره از 5 میلیارد دلار به 9 میلیارد دلار افزایش یافت.

رشد چهار برابری تقاضای انرژی از مراکز داده تا 2038
رئیس عملیات هسته‌ای شرکت «دومینیون انرژی» عنوان کرده بزرگ‌ترین چالش پیش روی تجاری‌سازی این فناوری در حال حاضر، مدیریت هزینه‌های یک پروژه است. اما زمانی که پروژه شروع به کار کند، به یک منبع انرژی عالی و قابل اعتماد برای کل انرژی کشور تبدیل خواهد شد. این شرکت در حال حاضر، در حال ارزیابی این موضوع است که آیا سوخت یک رآکتور SMR در نیروگاه هسته‌ای «نورث آنا» در ویرجینیا، منطقی است یا خیر. منطقه تحت پوشش این شرکت، بزرگ‌ترین بازار مرکز داده در دنیا را از آن خود کرده است. انتظار می‌رود تقاضای برق از این انبارهای سرور کامپیوتری به دلیل مصرف بیشتر انرژی توسط هوش مصنوعی افزایش یابد. در مورد این شرکت هم پیش‌بینی می‌شود که اوج تقاضای انرژی از مراکز داده تا سال 2030 بیش از دو برابر شده و به 6.4 گیگاوات برسد و تا سال 2038 نیز با رشد چهار برابری به 13.4 گیگاوات برسد. شرکت «دومینیون» در ماه جولای از شرکت‌های فناوری SMR خواست پیشنهادهایی را برای ارزیابی امکان‌سنجی توسعه یک رآکتور کوچک در «نورث آنا» ارائه دهند. این شرکت در حال حاضر با فروشندگان همکاری می‌کند تا اطمینان حاصل کند که آن‌ها نیازهای این شرکت را درک و برآورده می‌کنند.
وظیفه این شرکت برآورده کردن نیاز متقاضیان و مشتریان است تا بتواند تقاضای رشد انرژی را برآورده کند. اگرچه «دومینیون» هنوز متعهد به ساخت رآکتور SMR نشده، اما یک سناریوی برنامه‌ریزی شده برای ساخت یک رآکتور از نوع SMR را از سال 2034 پیش‌بینی کرده است. شرکت‌های فناوری که رونق مراکز داده را هدایت می‌کنند، به دلیل قابلیت اطمینان و نقش آن در مبارزه با تغییرات اقلیمی، تمایل بالایی به انرژی هسته‌ای نشان داده‌اند. این شرکت در حال مذاکره با برخی از مشتریان خود در مورد همکاری احتمالی برای نزدیک‌تر کردن SMRها به واقعیت است.

گامی برای ساخت رآکتورهای بیشتر
«هولتک اینترنشنال» یک شرکت خصوصی فعال در حوزه فناوری هسته‌ای است که تلاش می‌کند از دو بعد، راهی برای پیشرفت این صنعت بیابد. این شرکت در حال راه‌اندازی دوباره نیروگاه هسته‌ای «پالیسیدز» در میشیگان است و این نخستین باری خواهد بود که یک نیروگاه پیش از توقف فعالیت دوباره راه‌اندازی می‌شود. این شرکت همچنین قصد دارد در اوایل دهه 2030 دو رآکتور SMR در «پالیسیدز» نصب کند که ظرفیت انرژی این نیروگاه را تقریباً دو برابر خواهد کرد. رئیس این شرکت معتقد است که حداقل 6 شرکت برق تمایل خود را به مشارکت در راه‌اندازی دوباره «پالیسیدز» و ساخت رآکتورهای SMR نشان داده‌اند. امید می‌رود که بعد از ساخت رآکتور اولیه، کار نوبت به دومین، سومین یا حتی چهارمین رآکتور برسد که معمولاً رآکتورهای بعدی با هزینه ارزان‌تری ساخته می‌شوند. طراحی SMR این شرکت به گونه‌ای انجام شده که درواقع، یک رآکتور آب تحت فشار است؛ درست همان فناوری‌ای که بیشتر نیروگاه‌هایی که در حال حاضر در ناوگان آمریکا فعالیت می‌کنند، از آن بهره‌مندند. اما برخی ویژگی‌های امنیتی ظریف در آن به کار خواهد رفت که نیازی به دخالت انسان نداشته و در عین کارکردی ساده‌تر، نیاز به افراد کمتر و نگهداری آسان‌تر دارد.
شرکت «کانستلیشن» بزرگ‌ترین اپراتور نیروگاه‌های هسته‌ای در آمریکا نیز از دیگر علاقه‌مندان ورود به حوزه ساخت رآکتورهای SMR است که در حال بررسی امکان ساخت یک رآکتور کوچک در یکی از تأسیسات خود است. روند این صنعت تا حدودی به این دلیل است که جوامع از قبل پذیرای انرژی هسته‌ای‌اند. مدیر ارشد استراتژی این شرکت نیز اعلام کرده زمین، آب، اتصال شبکه و امنیت لازم نیز از قبل در دسترس است. ایده این است که با مشتریان علاقه‌مند به عقد قرارداد در یکی از نیروگاه‌های موجود «کانستلیشن» برای تأمین برق همکاری کرده و سپس با آن‌ها برای استفاده از این تأسیسات برای میزبانی یک SMR به منظور تأمین بیشتر برق پاک مشارکت کنند. این تنها زمانی اتفاق می‌افتد که یک سیاست حمایتی ایالتی مشابه آنچه ایالت‌ها نسبت به انرژی بادی فراساحلی انجام داده‌اند، وجود داشته باشد و مشتریان نیز تمایل به خرید برق از رآکتورها داشته باشند. در حال حاضر، گذار انرژی نیازمند رویکردی همه‌جانبه است و از آنجایی که زغال‌سنگ به تدریج کنار گذاشته می‌شود، تا زمانی که فناوری بعدی به بازار بیاید، گاز طبیعی به عنوان پلی به سوی انرژی پاک‌تر عمل می‌کند.

ترس از رکود اقتصادی مانعی بر سر راه سرمایه‌گذاران
در اوایل امسال، شرکت DeepSeek به عنوان استارتاپ هوش مصنوعی چینی، نگرانی‌هایی را ایجاد کرد مبنی بر این که بهبود کارایی مدل‌های نوظهور هوش مصنوعی ممکن است نیاز به سرمایه‌گذاری در ساخت منابع انرژی جدید برای پشتیبانی از مراکز داده را کاهش دهد. اوایل ماه آوریل بود که یکی از بنیانگذاران شرکت «آنتروپیک» تخمین زد که تا سال 2027، حدود 50 گیگاوات ظرفیت نیروگاهی جدید برای پشتیبانی از هوش مصنوعی مورد نیاز خواهد بود. این معادل حدود 50 نیروگاه هسته‌ای جدید است. با وجود این، رهبران فناوری مانند آمازون و انویدیا از آن زمان اعلام کرده‌اند که نیاز به انرژی پایه با سرعت زیادی در حال افزایش است. مدیران این دو غول فناوری اعلام کرده‌اند که ساخت مراکز داده هوش مصنوعی کند نشده است، بلکه ترس از رکود اقتصادی باعث شده برخی از سرمایه‌گذاران دچار شک و تردیدهایی نسبت به عقب‌نشینی یا ادامه برنامه‌های برخی شرکت‌های فناوری شوند. معاون رئیس مراکز داده جهانی آمازون در کنفرانسی که از سوی مؤسسه انرژی آمریکایی «هام» برگزار شد، عنوان کرد که هیچ چیز قابل توجهی رخ نداده و همچنان تقاضای بسیار بالا وجود دارد، به طوری که در چند سال آینده و در درازمدت شاهد افزایش حجم تقاضا برای مراکز داده هستیم. این اظهارات برخلاف نگرانی‌های ایجاد شده در مورد تغییر برنامه‌های ساخت مراکز داده از سوی شرکت‌های فناوری بیان شده است. برخی تحلیل‌گران به نقل از منابع صنعتی بیان کرده‌اند که خدمات وب آمازون برخی از اجاره‌نامه‌های مربوط به تعهدات مراکز داده را متوقف می‌کند که به نظر می‌رسد این اقدام آمازون، مشابه اقدام اخیر مایکروسافت برای عقب‌نشینی از برخی پروژه‌های اولیه انجام می‌شود.
در مقابل، مدیر ارشد شرکت «انویدیا» معتقد است که هیچ نشانه‌ای از کند شدن روند رشدی این شرکت وجود نداشته و عقب‌نشینی‌ای در فرآیند سرمایه‌گذاری رخ نداده است. استارتاپ هوش مصنوعی DeepSeek در اوایل امسال باعث فروش گسترده سهام نیروگاه شد، زیرا سرمایه‌گذاران نگران بودند که مدل هوش مصنوعی کارآمدتر باشد و مراکز داده ممکن است به همان اندازه که در ابتدا پیش‌بینی می‌شد، به انرژی نیاز داشته باشند. انویدیا تنها دلیل افزایش تقاضای محاسبات و انرژی را هوش مصنوعی می‌داند. تا سال 2027 به 50 گیگاوات ظرفیت انرژی جدید برای پشتیبانی از هوش مصنوعی نیاز خواهد بود که این معادل حدود 50 نیروگاه هسته‌ای جدید است. آنچه در شرکت «آنتروپیک» و سایر شرکت‌های هوش مصنوعی دیده می‌شود، رشد فوق‌العاده‌ای در نیاز به انرژی پایه است.