به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، «آموزش عالی امکانی را فراهم کرده که دانش‌آموزان گروه علوم تجربی بتوانند رشته‌های گروه‌های علوم ریاضی و انسانی را هم انتخاب کنند و این موضوع شانس قبولی این دانش‌آموزان را افزایش می‌دهد.» اینها بخشی از صحبت‌های مجتبی شریعتی نیاسر، معاون آموزشی وزارت علوم در گفت‌وگوی ویژه خبری است؛ صحبت‌هایی که نشان می‌دهد تناسبی بین داوطلبان گروه‌های مختلف وجود ندارد و جمعیت داوطلبان در گروه علوم تجربی نسبت به سایر گروه‌ها طی دهه اخیر رشد بی‌سابقه‌ای داشته و همین موضوع توازن برای تقاضا در رشته‌های مختلف را بر هم زده است. حال مسئولان آموزش عالی به خیال خود تصور می‌کنند با فراهم کردن بسترهایی از این دست می‌توانند از جمعیت بالای گروه علوم تجربی کم کرده و در مقابل میان رشته‌های این گروه با فنی مهندسی و علوم پایه و... تعادل برقرار کنند؛ اقدامی که مشخص نیست در آن مولفه کیفیت نیز لحاظ شده است یا اینکه مسئولان صرفا می‌خواهند از لحاظ کمیت، وضعیت دانشجویان در رشته‌های مختلف را سامان دهند.

مسئولان وزارت علوم در حالی از اجرای چنین برنامه‌ای صحبت می‌کنند که برخی شائبه‌های موجود در آن بدون پاسخ مانده است. شاید اولین و اصلی‌ترین شائبه در این خصوص آن است که مسئولان آموزش عالی می‌خواهند با سرازیر کردن جمعیت داوطلبان در گروه علوم تجربی به سایر گروه‌ها تا حد زیادی تعداد صندلی‌های خالی در دانشگاه‌های مختلف را کاهش دهند؛ صندلی‌هایی که طی سال‌های اخیر تعدادشان به حدی زیاد شده که در همه گروه‌ها به جز علوم تجربی ظرفیت پذیرش دانشجو از تعداد شرکت‌کنندگان بیشتر است. علاوه‌بر آن عملیاتی کردن این تصمیم پرسش‌های بی‌پاسخی را در ذهن داوطلبان گروه‌های علوم ریاضی و علوم انسانی ایجاد می‌کند، اینکه چرا امکان رفتن این داوطلبان به گروه علوم تجربی فراهم نمی‌شود؟ باز کردن راه برای حضور تجربی‌ها در گروه‌های دیگر صرفا به خاطر کاهش تعداد داوطلبان تحصیل در رشته‌های پزشکی است؟ حضور آنها با توجه به وضعیت کار فارغ‌التحصیلان چه مشکلاتی را برای داوطلبان گروه ریاضی و علوم انسانی ایجاد می‌کند؟ آیا این کیفیت کار از لحاظ تحصیلی باعث افت کلاس‌های دانشگاهی نمی‌شود؟ و... از جمله سوالات ذهنی این داوطلبان به شمار می‌رود.

برقراری تعادل میان داوطلبان آن هم در مقطع دانشگاه و نه متوسطه در حالی از سوی مسئولان آموزش عالی مدنظر قرار گرفته و قرار است شامل حال دانشجویان کارشناسی شود که آنها در اولین ماه امسال ایجاد رشته‌محل‌های جدید در مقطع دکتری را به دلیل آنچه کنترل کمی و نظارت این دوره‌ها اعلام شده بود، ممنوع کردند و تنها به دانشگاه‌های سطح یک و دو اجازه ایجاد داده شده بود تا با حفظ تعداد رشته‌محل‌های دایر و ظرفیت پذیرش دانشجو در سال‌های ۹۷-۹۶ نسبت به جابه‌جایی رشته‌ها و جایگزینی رشته‌های جدید با رشته‌های قدیمی اقدام کنند؛ اقدامی که مصوبه شورای گسترش آموزش عالی را داشت، ولی دانشجویان این مقطع را با مشکلات زیادی مواجه ساخته و حواشی را متوجه دانشگاه‌ها کرده بود.

هرچند شخص وزیر علوم در گفت‌وگو با «فرهیختگان» اجرای این مصوبه را در راستای ساماندهی آموزش عالی اعلام و عنوان کرده بود: «ممکن است بعضا با ماموریت‌گرا کردن دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، از توانمندی‌های خاص آنها حمایت و در مقابل بخش‌هایی که امکانات کافی ندارند، از دستورکار مراکز خارج شوند؛ از این رو برای اینکه دانشگاه‌ها و مراکز در آینده دچار هزینه‌های دوباره نشوند، این مصوبه تصویب شده است». حال این سوال پیش می‌آید که حضور دانشجویانی که چندین سال دروس تخصصی گروه علوم تجربی را خوانده‌اند، در کلاس‌های فنی و مهندسی و علوم انسانی، برای سال‌های آینده هزینه‌زا خواهد بود یا خیر؟

اگر دو سیاست متفاوتی را که مسئولان آموزش عالی برای مقاطع مختلف تحصیلی در نظر گرفته‌اند کنار بگذاریم و باز به موضوع صندلی‌های خالی دانشگاه‌ها بازگردیم، باید بگوییم که دانشگاه‌ها از سال‌ها پیش برای جذب دانشجو دست به کار شده‌اند و با ارائه تسهیلات سعی در جذب نفرات برتر کنکور داشته و دارند؛ هرچند این مساله در میان دانشگاه‌های علوم پزشکی و به‌طور کلی گروه علوم تجربی کمتر دیده می‌شود و یکی از اصلی‌ترین دلایل آن هم وجود تعداد بالای داوطلبان این گروه است، اما برخی دانشگاه‌ها برای جذب نفرات برتر این گروه نیز با یکدیگر وارد رقابت می‌شوند و هر دانشگاهی که بتواند تسهیلات بهتری را به دانشجویان خود ارائه دهد، قطعا اولین انتخاب داوطلبان نیز خواهد شد. اهدای لپ‌تاپ، پرداخت کمک‌هزینه تحصیلی ماهانه 350 هزار تومان، تحصیل رایگان در پردیس، ارائه خوابگاه رایگان، پرداخت ماهیانه چهار میلیون ریال به مدت 6 ترم تحصیلی و... از جمله تسهیلاتی هستند که برخی دانشگاه‌ها برای نفرات برتر کنکور در نظر می‌گیرند.

شاید ابتدا این‌گونه تصور شود که این تسهیلات از سوی دانشگاه‌های سطح پایین ارائه می‌شود تا بتوانند با جذب نفرات برتر اعتباری را کسب کنند، اما وقتی به اسم این دانشگاه‌ها نگاهی می‌اندازیم، متوجه می‌شویم نه‌تنها دانشگاه‌های سطح پایین نیستند، بلکه برخی از آنها جزء دانشگاه‌های تراز اول و معتبر کشور حتی در سطح دنیا به شمار می‌روند.

پردیس بین‌الملل کیش دانشگاه صنعتی شریف یکی از دانشگاه‌هایی است که برای دانشجویان نخبه و همچنین دانشجویان بومی این جزیره تسهیلاتی را در نظر می‌گیرد؛ معافیت سه نفر از پذیرفته‌شدگانی که رتبه آنها زیر دو هزار کشوری باشد، از پرداخت شهریه تحصیلی مصوب هیات امنای دانشگاه صنعتی شریف و تخفیف 30 درصدی شهریه کل برای پذیرفته‌شدگان آزمون سراسری که چهار سال دبیرستان را در این جزیره گذرانده باشند، از جمله تسهیلات این دانشگاه به شمار می‌رود. دانشگاه صنعتی اصفهان نیز با هدف‌گذاری جذب داوطلبان تا رتبه 100 آزمون سراسری، برای این کار کمک‌هزینه تحصیلی ماهیانه 10 میلیون ریالی را تا پایان دوره کارشناسی در نظر گرفته است؛ تسهیلاتی که اگر قرار بر شمارش آنها باشد، خود نیازمند نوشتن گزارش‌های متعددی است. اما همه اینها نشان می‌دهند که عدم برنامه‌ریزی درست برای تحصیل متناسب دانش‌آموزان در گروه‌های آزمایشی و بالطبع تجمع جمعیت نامتوازن پشت در‌های دانشگاه‌ها باعث شده تا در کنار سیاست‌های مختلف فارغ از درست و غلط بودن آنها، دانشگاه‌ها نیز برای جذب دانشجو وارد میدان مسابقه شوند؛ میدانی که مشخص نیست پایان آن چه زمان و به چه شکلی خواهد بود.

 

* نویسنده : زهرا رمضانی خبرنگار گروه دانشگاه