آلودگی انفجار بندر رجایی به خلیج فارس نرسید

پس از وقوع انفجار و آتش‌سوزی گسترده در مجموعه بندر شهید رجایی بندرعباس، با حضور تیم‌های محیط زیست در محل حادثه، پایش مستمر کیفیت هوا و خاک آغاز شد. به گفته مسئولان، با اقدامات سریع مدیریت بحران، میزان آلودگی‌های محیطی به‌طور چشمگیری کاهش یافت و اقدامات لازم برای جلوگیری از آلودگی آب‌های ساحلی نیز انجام شد. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان هرمزگان در همین زمینه اقدامات صورت گرفته از اولین روز حادثه و آلاینده‌های شناسایی شده از سوی ایستگاه‌های ثابت و دستگاه‌های پرتابل را شرح داد.

حادثه انفجار و آتش‌سوزی در بندر شهید رجایی بندرعباس، حوالی ساعت ۱۲ روز شنبه (۶ اردیبهشت‌ماه) رخ داد که به واسطه آن ابعاد گسترده‌ای از آلودگی محیطی در منطقه ایجاد شد. بنا بر گزارش مسئولان محیط زیست، با پایش‌های میدانی، مشخص شد که میزان آلودگی از حالت طبیعی خارج شده و بر همین اساس تصمیمات اضطراری برای کاهش اثرات آن اتخاذ شد.

تیم محیط زیست با استقرار ایستگاه‌های سنجش در منطقه، کیفیت هوا را بررسی کرد و تمرکز اصلی بر پایش گازهای آلاینده‌ای همچون اکسیدهای گوگرد (SOx)، اکسیدهای نیتروژن (NOx)، ذرات معلق کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون (PM۲.۵) و ازن (O₃) قرار گرفت که در روز نخست حادثه، افزایش چشمگیری در شاخص PM۲.۵ ثبت شد، اما به گفته مسئولان، سایر گازها همچون متان تغییر محسوسی نشان ندادند.

به گفته مدیر کل حفاظت محیط زیست استان هرمزگان، برای جلوگیری از گسترش آلودگی به آب‌های ساحلی، اقدام به ایجاد سدهای خاکی در مسیر کانال‌های آبرسانی شد و این اقدامات موجب شد که هیچ‌گونه آلودگی وارد خلیج فارس نشود. از سوی دیگر اگرچه مدیریت پسماند به مرحله پس از بحران موکول شده اما با مدیریت مناسب، پسماندهای ناشی از حادثه جمع‌آوری می‌شود و دفع اصولی آن‌ها در دستور کار قرار خواهد گرفت.

وی ادامه داد: به منظور پایش آلودگی خاک نیز به طور منظم  اقداماتی در منطقه غرب بندرعباس انجام می‌شود که البته با توجه به صنعتی بودن منطقه، پایش‌های خاک پیش از این نیز انجام می‌شد اما در پی این حادثه، مکان‌های جدیدی نیز برای نمونه‌برداری در نظر گرفته شده تا از نبود آلودگی‌های فراتر از حد مجاز اطمینان حاصل شود.

بر اساس اعلام مدیرکل حفاظت محیط زیست استان هرمزگان در زمینه مدیریت بحران، شعاع ۵ کیلومتری از کانون حادثه به عنوان منطقه اصلی پایش در نظر گرفته شده و شعاع ۱۰ کیلومتری نیز به صورت مکمل بررسی خواهد شد. 

حبیب مسیحی تازیانی در گفت‌وگویی تاکید کرد: هیچ نشت محسوسی یا انتشار مواد سمی در حادثه رخ نداده است و خوشبختانه با مدیریت دقیق، آثار آلودگی کنترل شده است. برآورد میزان خسارت‌های زیست محیطی به مراحل پس از مدیریت بحران موکول شده است.

مسیحی تازیانی در مورد آلودگی‌های ناشی از آتش‌سوزی در بندر شهید رجایی بندر عباس گفت: مدیریت بحران بلافاصله در محل تشکیل شد. با توجه به اینکه مشتقات نفتی مثل قیر و ترکیبات مشابه رها شده بود و به کانال‌های آب سطحی راه پیدا می‌کردند، برای جلوگیری از آلودگی خلیج فارس، سدهای خاکی در کانال اصلی ایجاد شد. ابعاد کانال مناسب مدیریت این کار بود و در طول حدود پنج تا شش کیلومتر، دو طرف کانال بسته شد. آب‌های مورد استفاده برای اطفای حریق هم به این کانال‌ها هدایت شد. با این شرایط حتی یک ذره از آلودگی‌ها وارد آب‌های ساحلی و دریایی نشد. این اقدام بسیار به‌موقع و هوشمندانه در حوزه مدیریت آب‌ها و پسماندهای جاری بود.

وی در خصوص نحوه مدیریت پسماند و پساب‌ها نیز گفت: خوشبختانه محوطه اطراف محل آتش‌سوزی بتنی بود و خاک منطقه در معرض مستقیم آلودگی قرار نگرفت. آلودگی‌هایی که هنگام انفجار یا حریق ایجاد شده بودند، روی سطوح بتنی باقی ماندند سپس توسط کانال‌های آبرسانی به کانال‌های اصلی هدایت شدند تا کمترین آلودگی اطراف محدوده ایجاد شود. بعد از مهار بحران، مدیریت پسماند وارد عمل می‌شود که حتماً باید تفکیک نوع کالاهای سوخته شده و میزان هر یک از آن‌ها انجام شود تا پسماندها به‌درستی مدیریت شوند. بعد از بحران، کار مدیریت تفکیکی و جمع‌آوری پسماندهای سوخته اهمیت بسیار زیادی دارد. 

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان هرمزگان اضافه کرد: برای مدیریت پس از بحران نیاز است لیست کالاهای ذخیره‌شده از طرف بندر تحویل داده شود تا بتوان بر اساس تقسیم‌بندی دقیق مدیریت لازم را انجام داد. حالا بهترین کار این است که مسیر طی شود و بررسی کنیم کانتینرهایی که آتش گرفته‌اند چه وضعیتی دارند؟ شاید بعضی از آن‌ها فقط خاکستر شده باشند. بر اساس این ارزیابی، مدیریت دقیق انجام خواهد شد.

وی درباره ثبت آلاینده‌ها در پی وقوع آتش‌سوزی و انفجار در بندر شهید رجایی گفت: در روز اول حادثه، عمدتاً ترکیبات هیدروکربنی منتشر می‌شد که مشتقاتی از مواد نفتی بود و طبق آمار برخی از کالاهای موجود مثل ایزوگام‌ها هم در کانتینرها بوده‌اند. به‌صورت عینی مشاهده شد که ترکیبات نفتی، دودهای سیاه‌رنگی ایجاد می‌کرد که جو محیط اطراف را تحت تأثیر قرار داده بود.

مسیحی تازیانی ادامه داد: پایش‌های محیط زیست استان هرمزگان نیز بر همین موضوع متمرکز بود تا مشخص شود که چه موادی آزاد شده‌اند. تمام پارامترهایی که مدنظر محیط زیست بود، پایش شد؛ هم سطوح آلودگی ناکس، هم ازن و هم غبار محیطی. ترکیبات احتمالی در نظر گرفته شد و بررسی محیط زیستی بر مبنای آن‌ها انجام گرفت.

منبع: ایسنا