لسانی، پژوهشگر حوزه رسانه در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
علی ملکیوقوع اتفاقی غیرمنتظره، همه ایران را در شوک فرو برده و بخش زیادی از مردم هرمزگان داغدار عزیزانشان هستند. رئیس سازمان مدیریت بحران کشور از مهار آتش در ضلع غربی، شمال و جنوب اسکله خبرداده و نوید داده که آتش‌سوزی ضلع شرقی هم تا ساعات پایانی یکشنبه کنترل می‌شود. شاید تا لحظه انتشار این مطلب، آتش از بندر رفته باشد اما بعید است که تنور فیک‌نیوز‌ها و اخبار متناقض به همین زودی خاموش شود. از زمان وقوع حادثه، پایگاه‌ها و افراد مختلفی اقدام به اظهارنظر درباره حادثه رخ داده کرده‌اند. از بلاگر‌های اینستاگرامی و فعالان رسانه‌ای گرفته تا مسئولان مختلف و نمایندگان مجلس. هر کدام خود را در قامت صاحب‌نظری می‌بینند که لازم است راجع به هر موضوعی در کشور اظهار فضل کنند.
افکار عمومی هم در معرکه‌ای که اخبار رسمی به صورت قطره‌چکانی و ناهماهنگ مخابره می‌شود، ناچار است خود را به موج اخبار غیررسمی و متناقض بسپارد. فرایندی که هرچیزی را می‌توان در آن دید. برخی از کانال‌های خبری بدون هیچ ملاحظه‌ای تصاویر دلخراش پیکر‌های آسیب‌دیده را منتشر می‌کنند بدون آنکه دلیل انتشار آن را از خود بپرسند. برخی دیگر که سمت مسئول دولتی یا نمایندگی مجلس شورای اسلامی را یدک می‌کشند، درباره موضوعی که هیچ اطلاع دقیقی از آن ندارند، اطلاعاتی می‌دهند که چندساعت بعد توسط مقامات مرجع، رد می‌شود.
در این شرایط دو گروه شدیدترین آسیب را می‌بینند. اول، افکار عمومی که عملاً میان محتوا‌های ضد و نقیض سلاخی می‌شود و دوم، نظام رسانه‌ای که به تدریج اعتمادش میان مردم را از دست می‌دهد. محمد لسانی، پژوهشگر حوزه رسانه معتقد است شکی نداریم که در میدان هر کاری که می‌شده به بهترین وجه انجام شده اما این فعالیت میدانی به امنیت‌بخشی رسانه‌ای ختم نشده است. در ادامه بخش‌هایی از گفت‌وگوی «فرهیختگان» با وی را از نظر می‌گذرانید.
طبق اسناد مصوبی که در سازمان مدیریت بحران کشور در ۱۴۰۳ تصویب شده، وقتی حادثه‌ای در یک استان رخ بدهد، استاندار و مدیر سازمان مدیریت بحران سخنگو می‌شوند. در انفجار بندر شهید رجایی همین اتفاق افتاد و این افراد سخنگو بودند، اما حداقل هدایت جریان خبری را در دست نگرفتند. این مسئله خیلی مهم است. ما قانون داریم و قانون را هم اجرا می‌کنیم، اما قانون برای چه آمده؟ قانون برای این آمده که جایی مسئله‌ای را حل کرده و از چالشی جلوگیری کند.
- در انفجار بندر شهید رجایی این اتفاق نیفتاد؛ یعنی هدایت جریان خبری شکل نگرفت. ابعاد ماجرا به خاطر بزرگی آن حادثه و منطقه استراتژیکی که این حادثه در آن اتفاق افتاد، اهمیت زیادی داشت. طبق گزارش‌ها، این بندر دومین بندر استراتژیک منطقه خاورمیانه بعد از بندری در امارات است، یعنی بندر شهید رجایی بندرعباس جایگاه دوم را در منطقه دارد. خب، این هدایت جریان خبری می‌تواند عللی داشته باشد. من قصد ورود به علل آن را ندارم، اما مهم این است که آیا نحوه اطلاع‌رسانی مسئولان کمک کرد که افکار عمومی به بدترین برداشت نرسد و برداشتی نزدیک به قرائت و روایت حکمرانی داشته باشد؟ نه، این اتفاق نیفتاد. اتفاقاً مسئله مهم اینجاست؛ سکوت، تأخیر و انفعال باعث ته‌نشین شدن و استیلا و نشستن روایت رقیب می‌شود.
- این به نظر من باید یک‌بار برای همیشه برای مسئولان جا بیفتد. در بحران‌ها معمولاً در طول سال، حداقل با پنج تا ۱۰ بحران طبیعی یا غیرطبیعی مواجهیم. هر دفعه شاهدیم که متأسفانه نه تنها هدایت جریان خبری شکل نمی‌گیرد، بلکه معمولاً بدترین برداشت‌ها و روایت‌ها در بخشی از جامعه یا کل جامعه ته‌نشین می‌شود. این باید واکاوی شود. این مسئله صرفاً اندیشه‌ای نیست، این مسئله صرفاً اجرایی هم نیست؛ مسئله به حکمرانی رسانه‌ای ما برمی‌گردد و حکمرانی رسانه‌ای ما نیازمند جراحی فوری و جدی برای کارآمد شدن و اثربخش شدن است.
