
با رشد فناوریهای نوظهور، محبوبیت رباتها افزایش یافته و مسابقات و رویدادهای رباتیک نقش مهمی در تقویت این حوزه داشتهاند. ایران نیز با برگزاری نوزدهمین دوره مسابقات بینالمللی ربوکاپ، در مسیر توسعه رباتیک گام برداشته است.
نگاهی به مهمترین رویدادهای رباتیک جهان


با ایجاد فناوریهای نوظهور و پررنگتر شدن حضور رباتهای مختلف در کشورهای مختلف و محول شدن بسیاری از کارها به رباتها، محبوبیت آنها نیز در دنیا بالا رفته و ازاینرو، محققان تلاش کردهاند به بهانههای مختلف، این حوزه را تقویت کرده و باعث گسترش روزافزون آن در دنیا شوند. به این بهانه، برگزاری رقابتهای رباتیک و نیز رویدادها و نمایشگاههای رباتیک در دستور کار قرار گرفته و نیز انتشار مجلات با موضوعیت رباتیک نیز جزء اولویتها در دنیای امروز قرار دارد تا تازهترین اطلاعات از روند طراحی، تولید و بهکارگرفتن این رباتها در اختیار علاقهمندان به این حوزه از علم قرار گیرد. ایران نیز همگام با سایر کشورها، تلاش میکند حرفهای تازهای در حوزه رباتیک داشته باشد و برای تقویت بنیه علمی جوانان خود در این زمینه، نوزدهمین دوره مسابقات بینالمللی ربوکاپ ایران به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی با حضور بیش از 2 هزار دانشجو و دانشآموز از امروز، 31 فروردین تا دوم اردیبهشت برگزار میشود. شرکتکنندگان در قالب 360 تیم داخلی و خارجی در محل دائمی نمایشگاههای بینالمللی تهران با یکدیگر به رقابت میپردازند. «فرهیختگان» به همین مناسبت مروری داشته بر مهمترین مسابقات و رویدادهای حوزه رباتیک جهان که در ادامه میخوانید.
مسابقات رباتیک
مسابقات رباتیک راهی هیجانانگیز برای نمایش نوآوری، خلاقیت و تخصص فنی است. افراد در گروههای سنی مختلف تمایل زیادی به شرکت در رقابتهای رباتیک نشان دادهاند که از سالها قبل در کشورهای فعال در این حوزه راهاندازی شدهاند. در این رقابتها از سنین مختلف از کودکی، نوجوانی و جوانی گرفته تا دوران دانشجویی نیز در آن حضور مییابند. از سوی دیگر، برگزاری رقابتهای رباتیک علاوه بر این که فرصت منحصربهفردی را در اختیار کودکان قرار میدهد تا بتوانند در حوزه STEM (علوم، فناوری، مهندسی رو ریاضیات) قابلیتهای خوبی کسب کنند، بستری را نیز برای آزمایش مهارتها در افراد شرکتکننده فراهم میکند. این افراد همچنین با مشارکت در این حوزهها، توانمندیهای خود را تقویت میکنند. در این رقابتها دانشآموزان و دانشجویان به طراحی، ساخت و اجرای رباتها در دنیای واقعی میپردازند. در سال 2025 در سراسر جهان برترین مسابقات رباتیک برگزار میشود.
مسابقات رباتیک «فِرست» (FRC): رقابت رباتیک «فِرست» یکی از مشهورترین رقابتهای رباتیک در دنیاست که سالانه هزاران دانشآموزان دبیرستانی را به خود جذب میکند. تیمهای شرکتکننده برای طراحی، ساخت و برنامهنویسی رباتهایی که کارهای خاصی را انجام میدهند، با یکدیگر رقابت میکنند. آنچه FRC را متمایز میکند تأکید آن بر مسائل مهندسی دنیای واقعی است که دانشجویان را ملزم به مشارکت، طراحی استراتژیها و حل چالشهای پیچیده میکند. نخستین دور این مسابقه رباتیک در سال 1992 برگزار شد و پس از آن هر سال تیمهایی از دانشآموزان دبیرستانی و مربیان برای ساخت رباتهایی رقابت میکنند که قادر به رقابت در بازیها باشند. رباتها کارهای مختلفی را نظیر به ثمر رساندن توپ به گل، آویزان کردن روی میلهها، قرار دادن اشیاء در مکانهای ازپیشتعیینشده و برقراری تعادل بین رباتها در عناصر مختلف میدان انجام میدهند. امسال سیوچهارمین دوره این رقابت از 4 ژانویه تا 19آوریل 2025 برگزار شد. درمجموع 3600 تیم از کشورهای مختلف در این رقابت شرکت کردند که در انتها 600 تیم به مرحله پایانی راه یافتند. در این بین، آمریکا با2974 تیم بیشترین تعداد تیم شرکتکننده را به خود اختصاص داد.
مسابقات رباتیک «باتبال» ناسا: مسابقات رباتیک «باتبال» ناسا یک برنامه آموزشی رباتیک است که بر مشارکت دانشآموزان دبیرستانی و متوسطه در مسابقات رباتیک تیم محور تمرکز دارد. این رقابت از سال 1998 فعالیت خود را آغاز کرده که بر طراحی، ساخت و برنامهنویسی یک جفت ربات مستقل تمرکز دارد. تیمها از یک کیت استاندارد مواد استفاده کرده، روند را مستند میکنند و سپس در مسابقاتی با هم به رقابت میپردازند که سالانه چالشهای متفاوتی برای آن مطرح میشود. در ماههای ژانویه، فوریه و مارس، کارگاههای آموزشی «باتبال» به مدیران تیمها و مربیان آموزش فناوری ارائه شده و جزئیات بازی آن سال را معرفی میکنند. سپس، پس از یک دوره ساخت حدود 7 هفته، دانشآموزان رباتهای خود را به مسابقات منطقهای خود میآورند تا در چالش بازی فصل جاری با سایر دانشآموزان رقابت کنند. دانشآموزان در این رقابت از علوم، مهندسی، فناوری، ریاضیات و مهارتهای نوشتاری برای طراحی، ساخت و برنامهنویسی رباتها استفاده میکنند. هر تیم شرکتکننده از 10 تا 15 دانشآموز تشکیل شده است. تیمهای شرکتکننده در این رقابت که بیش از 300 تیم هستند، در آمریکا مستقر بوده و در بیش از 12 منطقه برگزار میشود.
مسابقه رباتیک Zero دانشگاه MIT: رقابت بینالمللی رباتیک Zero که میزبانی دانشگاه MIT و با حضور دانشآموزان دبیرستانی برگزار میشود. این مسابقه به این گروه از دانشآموزان فرصت فوقالعادهای برای کنترل رباتهای فعال در حوزههای فضایی ارائه میدهد. شرکتکنندگان برای کدگذاری و کنترل ماهوارههای کوچک در ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) با یکدیگر همکاری میکنند. این مسابقه برای دانشجویان رباتیک، اکتشافات فضایی و علوم کامپیوتر مناسب است و آنها را به حل مسائل دنیای واقعی در فضا سوق میدهد. همین مسئله، این رقابت را به یکی از معتبرترین و چالشبرانگیزترین مسابقات موجود در حوزه رباتیک تبدیل کرده است. این رقابت بین 13 ژانویه تا 21 فوریه 2025 و بهصورت حضوری در مدارس مربوطه یا سازمانهای مبتنی بر جامعه برگزار شد. تیمهای شرکتکننده در گروههای 5 تا 25 نفره تشکیل شده بودند. دانشآموزان در قالب این رقابت، با برنامهنویسی کامپیوتر، رباتیک و مهندسی فضا آشنا شده و برنامهنویسی تجربه عملی ماهوارههای Astrobee را ارائه میدهند. آنها در این فرایند سرعت، چرخش و جهت سفر ماهوارهها را کنترل کرده و ماهوارههای خود را برای تکمیل اهداف مسابقه مانند پیمایش موانع و در عین حال صرفهجویی در منابعی مانند سوخت، برنامهریزی میکنند. برنامهها به طور مستقل و خودکار عمل میکنند به این معنی که دانشآموزان قادر به کنترل مستقیم ماهوارهها حین کار نیستند.
لیگ ربوکاپ: لیگ ربوکاپ یک مسابقه روبهرشد برای کودکان 8 تا 16 ساله است که بر رویکرد یادگیری رو به جلو تمرکز دارد. چهارچوب این لیگ نقاط عطف واضحی را برای دانشآموزان فراهم میکند، جایی که آنها براساس مهارت خود در رباتیک، ربوکاپهایی با رنگهای مختلف به دست میآورند. این مسابقه یک گزینه عالی برای دانشآموزانی محسوب میشود که بهواسطه تخصص خود در رباتیک، از پیشرفت قابل سنجش و استفاده از دستاوردهای خود لذت میبرند. این رقابت بینالمللی سالانه در سال 1996 توسط گروهی از استادان دانشگاه تأسیس شد. هدف از این مسابقه، ترویج رباتیک و تحقیقات هوش مصنوعی با ارائه یک چالش عمومی است. این رقابت از 15 تا 21 جولای در سالوادور برزیل برگزار میشود. ربوکاپ یک ابتکار علمی بینالمللی با هدف ارتقای وضعیت قابلیتهای رباتهای هوشمند است. مأموریت اصلی آن از همان ابتدا این بود که تیمی از رباتها را به میدان بازی فوتبال برساند که تا سال 2050 بتوانند در برابر قهرمانان جام جهانی فوتبال انسانی پیروز شوند. در سال 2024، حدود 3000 شرکتکننده از حدود 45 کشور در پنج لیگ مختلف با یکدیگر به رقابت پرداختند. در بخش دیگری از این رقابت نیز دانشآموزان تا 19 سال با یکدیگر مسابقه میدهند. مسابقات به سه لیگ فوتبال، نجات و رقابت روی صحنه برگزار میشود. رباتها کاملاً مستقل هستند و از حسگرها برای کاوش در دنیای اطراف خود و تصمیمگیری بدون دخالت انسان استفاده میکنند.
گزارش کامل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.
