مریم شکیب؛ وقایع اسرائیلیه: مهاجرت یک موضوع تاریخی و با سابقه است. شکل‌گیری تمدن‌ها و مرزبندی جغرافیایی و نژادی ملت‌ها در طول تاریخ بشر در کره‌زمین، همواره یک روایت جاری از گذشته تا زمان حال بوده است. شاید پردردسرترین مهاجرت تاریخ به قوم بنی‌اسرائیل برمی‌گردد. جایی که رفتنشان از سرزمین کنعان به مصر و بعد هم بازگشت به سرزمین موعود، نفرین موسی و آوارگی، همه و همه اتفاقاتی را رقم زد که تا همین لحظه که شما این مطلب را می‌خوانید تاریخ تمدن بشر را متأثر از خود قرار داده است.

همانطور که پیش‌تر و در شماره دوم وقایع اسرائیلیه، از شرایط و امکانات مهاجرت یهودیان به سرزمین‌های اشغالی و برنامه علیا (ALYAH) و قانون بازگشت صحبت کردیم، در این شماره به شیوه‌های دیگر جذب مهاجر و نیروی کاری متخصص در سرزمین‌های اشغالی می‌پردازیم.

  بردگی نوین با عنوان ویزای کاری
شرایط دریافت ویزای کاری برای اسرائیل شامل چند مرحله مهم است که بستگی به نوع شغل و شرایط فرد متقاضی دارد. به طور کلی، ویزای کاری اسرائیل برای افرادی که در شغل‌های خاص تخصص دارند یا از سوی یک کارفرمای اسرائیلی دعوت به کار می‌شوند، صادر می‌شود. ویزای کاری به دو دسته کلی تقسیم می‌شود؛ ویزای کاری تخصصی و ویزای کاری غیرتخصصی. هرکدام از این دو نوع ویزا شرایط، مزایا و معایب خاص خود را دارند.

 ویزای کاری تخصصی برای افرادی است که دارای مهارت‌های خاص یا تخصص در زمینه‌های مختلف هستند. این ویزا به روش‌های پیشنهاد شغلی از کارفرمای اسرائیلی، مدارک تخصصی، اثبات تخصص و مجوز کار از وزارت کار رژیم عبری قابل پیگیری است. افرادی که با ویزای تخصصی به اسرائیل ‌می‌روند، پس از چند سال می‌توانند درخواست اقامت دائم یا تابعیت کنند.

ویزای کاری غیرتخصصی برای افرادی است که به صورت عمومی و در مشاغل غیرتخصصی (مانند کارگر، دستیار، خدماتی و...) در اسرائیل کار می‌کنند. این ویزا به روش‌های پیشنهاد شغلی از کارفرمای اسرائیلی، مدارک شغلی ساده‌تر و مجوز کار از وزارت کار رژیم عبری قابل پیگیری است.

افرادی که با ویزای کاری به سرزمین‌های اشغالی مهاجرت می‌کنند، از امکانات و حقوق مشخصی برخوردار می‌شوند. این امکانات بسته به نوع ویزای کاری (تخصصی یا غیرتخصصی) و شرایط شغلی ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشد، اما در کلیت شرایط مشابهی برای هر دو گروه وجود دارد. این افراد معمولاً از بیمه‌های درمانی کارفرما بهره‌مند می‌شوند.
در بسیاری از موارد، به ویژه برای افرادی که در مشاغل غیرتخصصی مشغول به کارند، کارفرما ممکن است مسکن رایگان یا یارانه‌ای فراهم کند. این امکان برای افرادی که با ویزای تخصصی وارد می‌شوند، ممکن است بسته به شرایط قرارداد و شغل متفاوت باشد.

  تأمین‌کنندگان بزرگ نیروی کار در رژیم عبری
در میان مهاجرینِ با ویزای کاری به اسرائیل، معمولاً بیشترین سهم، متعلق به کشور‌هایی است که در آن‌ها نیرو‌های کاری متخصص و غیرمتخصص به خصوص در حوزه‌های مختلف مورد نیاز اسرائیل هستند. این کشور‌ها معمولاً شامل کشور‌های آسیایی، اروپایی و برخی کشور‌های آفریقایی می‌شوند.

هند یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان نیروی کار به اسرائیل است. بسیاری از مهاجرین هندی در بخش‌های کشاورزی، فناوری اطلاعات، مهندسی و مراقبت‌های بهداشتی مشغول به کارند. در سال‌های اخیر، تعداد زیادی از متخصصان هندی در حوزه فناوری و آی‌تی به اسرائیل مهاجرت کرده‌اند.

 چین نیز یکی از کشور‌های با حضور مهاجرین کاری بالا در اسرائیل است. این کشور به ویژه در بخش‌های غیرتخصصی مانند صنایع ساخت و ساز، تولید و کشاورزی نیرو ارسال می‌کند. بسیاری از کارگران چینی برای کار در این زمینه‌ها به اسرائیل می‌آیند.
 فیلیپینی‌ها به ویژه در بخش‌های خدماتی، مراقبت از سالمندان و بهداشت، و همچنین کار‌های خانه و کشاورزی در اسرائیل مشغول به کارند. اسرائیل یکی از مقصد‌های مهم برای کارگران فیلیپینی در این صنایع است.

یهودیان اتیوپی که بسیاری از آن‌ها از طریق برنامه‌های مهاجرتی ویژه به رژیم‌صهیونیستی آمده‌اند، در زمینه‌های مختلف شغلی از جمله کشاورزی و خدمات مشغول به کارند.
روسیه و دیگر کشور‌های شوروی سابق مهاجرانی را در حوزه‌های فناوری، علوم و به‌خصوص حوزه مهندسی به رژیم‌صهیونیستی فرستاده‌اند. این مهاجران سهم قابل‌توجهی از نیروی کار متخصص در اسرائیل را تشکیل می‌دهند.

اوکراینی‌ها در زمینه‌های پزشکی، مراقبت‌های بهداشتی و همچنین در صنعت کشاورزی و ساخت و ساز در اسرائیل مشغول به کارند. در سال‌های اخیر، با توجه به بحران‌های سیاسی در اوکراین، مهاجرت به اسرائیل از این کشور نیز افزایش یافته است.
اردن، مصر، ویتنام، تایلند، نیجریه، کروات‌ها، صرب‌ها، بوسنیایی‌ها و برخی دیگر از کشور‌های آفریقایی نیز سهم عمده‌ای در تعداد مهاجرین کاری دارند. این افراد بیشتر در زمینه‌های کشاورزی، ساخت و ساز و خدمات عمومی مشغول به کارند.

  اعطای امکانات تحصیلی یا استعمار علمی؟
بسیاری از دانشگاه‌های اسرائیل مانند دانشگاه تل‌آویو، دانشگاه عبری اورشلیم و دانشگاه بن‌گوریون در سطح بین‌المللی در رشته‌های فنی، علمی و پزشکی دانشجو می‌پذیرند. ویزا‌های تحصیلی برای افرادی که قصد تحصیل در رژیم عبری را دارند امکانات و شرایط خاص خود را دارد. برخی برنامه‌های تحصیلی در این دانشگاه‌ها به زبان عبری برگزار می‌شوند، ولی بسیاری از برنامه‌های تحصیلی نیز به زبان انگلیسی هستند که دانشجویان متقاضی باید مدارک لازم برای تسلط به زبان عبری یا انگلیسی را داشته باشند.

افرادی که با ویزای تحصیلی به اسرائیل ‌می‌روند، از امکانات مختلفی برخوردار می‌شوند. که می‌توان به امکان کار پاره‌وقت، امکان اقامت پس از فارغ‌التحصیلی، دوره‌های زبان عبری و انگلیسی و دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی اشاره کرد. و از معایب تحصیل در دانشگاه‌های رژیم عبری می‌توان به هزینه‌های بالای زندگی و تحصیل در آن اشاره کرد.
بیشتر مهاجران تحصیلی اسرائیل از کشور‌های آمریکا، روسیه، چین، هند، ایتالیا، فرانسه، آلمان، مصر و کشور‌های عربی هستند. کشور‌های آسیایی و اروپایی مانند چین، هند و ایتالیا به ویژه برای رشته‌های فنی و مهندسی و ایالات متحده برای برنامه‌های تحصیلی متنوع، از بزرگ‌ترین منابع مهاجران تحصیلی به اسرائیل هستند.

آمریکا: بسیاری از دانشجویان آمریکایی در رشته‌های فناوری، پزشکی و مهندسی، به اسرائیل مهاجرت می‌کنند. دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه تل‌آویو، دانشگاه عبری اورشلیم و مؤسسات آموزشی معتبر دیگر در اسرائیل، جذب‌کننده دانشجویان آمریکایی هستند. دانشجویان آمریکایی معمولاً در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته‌هایی مانند علوم کامپیوتر، مهندسی، پزشکی و علوم انسانی حضور دارند.

روسیه و کشور‌های پس از فروپاشی شوروی: بسیاری از دانشجویان از کشور‌هایی مانند روسیه، اوکراین، قزاقستان و دیگر جمهوری‌های شوروی سابق برای تحصیل در رشته‌های مهندسی، پزشکی، و علوم به اسرائیل مهاجرت می‌کنند. اغلب دانشجویان این کشور‌ها به برنامه‌های تحصیلی به زبان روسی یا عبری علاقه‌مندند و ممکن است برای تحصیل در رشته‌های فنی و علمی مانند مهندسی، پزشکی و علوم اجتماعی اقدام کنند.
چین: بسیاری از دانشجویان چینی در رشته‌هایی مانند علوم کامپیوتر، فناوری و پزشکی به اسرائیل می‌آیند. برنامه‌های تحصیلی به زبان انگلیسی در اسرائیل برای دانشجویان چینی جذاب است.

هند: یکی دیگر از کشور‌های اصلی برای مهاجرت تحصیلی به اسرائیل است. بسیاری از دانشجویان هندی برای تحصیل در رشته‌های فناوری، مهندسی، و علوم پزشکی به اسرائیل می‌آیند. همچنین روابط تجاری و علمی خوبی که میان هند و اسرائیل وجود دارد به جذب دانشجویان هند کمک می‌کند. دانشجویان هندی اغلب به برنامه‌های تحصیلی در رشته‌های علوم کامپیوتر، مهندسی، پزشکی و تجارت علاقه‌مندند.

 ایتالیا: یکی از کشور‌های اروپایی است که مهاجرت‌های تحصیلی زیادی به اسرائیل دارد. دانشجویان ایتالیایی معمولاً در رشته‌های علوم انسانی، علوم اجتماعی و رشته‌های مختلف علوم پایه در دانشگاه‌های رژیم عبری حضور دارند.

فرانسه: اسرائیل و فرانسه ارتباطات فرهنگی و علمی نزدیک دارند. دانشگاه‌های اسرائیل، به‌ویژه دانشگاه عبری اورشلیم و دانشگاه تل‌آویو، برای دانشجویان فرانسوی که به دنبال تحصیل در رشته‌های فلسفه، تاریخ، مطالعات دینی و علوم انسانی هستند، جذابیت دارند.

آلمان: اسرائیل و آلمان روابط علمی و پژوهشی عمیقی دارند و بسیاری از دانشجویان آلمانی در مقاطع دکتری و پسادکتری در رشته‌های فنی، مهندسی، علوم اجتماعی و پزشکی اسرائیل تحصیل می‌کنند. همچنین، برنامه‌های مشترک علمی و پژوهشی میان دانشگاه‌های آلمان و اسرائیل وجود دارد.

مصر و کشور‌های عربی: با وجود تنش‌های سیاسی، دانشجویان عرب از کشور‌های مختلف مانند مصر، اردن و لبنان به اسرائیل می‌آیند. دانشجویان عرب بیشتر به تحصیل در برنامه‌های پزشکی، مهندسی و علوم انسانی علاقه‌مندند و در برخی موارد، بورسیه‌هایی برای این دانشجویان از سوی دولت اسرائیل یا مؤسسات خصوصی ارائه می‌شود.
برزیل: این کشور نیز یکی از کشور‌های مهم در جذب دانشجویان برای تحصیل در اسرائیل است. دانشجویان برزیلی اغلب علاقه‌مند به تحصیل در رشته‌های پزشکی و علوم اجتماعی هستند.

ویزای تحصیلی اسرائیل به‌طور مستقیم به اقامت دائم منتهی نمی‌شود. اما اگر فرد پس از فارغ‌التحصیلی شغلی پیدا کرده و ویزای کاری بگیرد، می‌تواند به اقامت دائم برسد. این مسیر معمولاً نیازمند حداقل ۵ سال اقامت قانونی و کار در رژیم عبری است و بستگی به نوع شغل و وضعیت کاری متقاضی دارد.