مدیرکل امور خیرین و توسعه وقف دانشگاه آزاد خبر داد
سارا طاهری - پریا ناصری، گروه دانشگاه: وقف و امور خیریه از آن دست اموری است که موتور محرکه علم بوده تا جایی که بسیاری از حرکت‌های علمی مبتنی بر وقف حرکت می‌کند. دکتر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد معتقد است بیش از 30 درصد بودجه دانشگاه‌های بزرگ دنیا مثل هاروارد و آکسفورد، مبتنی بر وقف است و این در حالی است که حرکت ایران در این حوزه تا حدی مورد غفلت قرار گرفته است. در این میان دانشگاه آزاد به‌عنوان دانشگاهی با مسئولیت اجتماعی در این حوزه وارد شده و با تأسیس بنیاد نیکوکاری دانشگاه آزاد قدم در این مسیر گذاشته است زیرا به گفته دکتر طهرانچی یک دانشگاه اجتماعی نمی‌تواند بدون امور نیکوکاری و بنیاد نیکوکاری باشد و این حرکت بنیاد نیکوکاری، باید به سمتی برود که یک صندوق نیکوکاری در بازار بورس شکل دهد و مردم بتوانند به‌صورت گسترده در آن مشارکت کنند. در حال حاضر دستورالعمل تأسیس مراکز و کانون‌های نیکوکاری ابلاغ شده و حدود 86 مرکز و کانون نیکوکاری در سراسر کشور فعالند و تمام استان‌ها نیز شورای واقفین و خیرین دارند. روز یکشنبه نیز جلسه هم اندیشی هیئت مؤسس و هیئت‌مدیره بنیاد مردم‌نهاد نیکوکاری دانشگاه آزاد برگزار و قرار شد صندوق بورس بنیاد نیکوکاری دانشگاه آزاد ایجاد شود تا شفافیت‌های مالی بر این فرایند حاکم شود و از طرف دیگر مردم بتوانند در این صندوق سرمایه‌گذاری کنند. در این گزارش با حسینعلی جاهد، مدیر کل امور خیرین و توسعه وقف دانشگاه آزاد و محمد قربانی‌گلشن‌آباد معاون امور مجلس و ارتباطات اجتماعی دانشگاه آزاد به گفت‌وگو نشسته و از اقدامات دانشگاه آزاد درحوزه وقف و البته جزئیات راه‌اندازی بنیاد نیکوکاری پرداخته‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.
مدیرکل امور خیرین و توسعه وقف دانشگاه آزاد: صندوق بورس بنیاد نیکوکاری دانشگاه ایجاد می‌شود
حسینعلی جاهد، مدیرکل امور خیرین و توسعه وقف دانشگاه آزاد با بیان اینکه تأسیس بنیاد نیکوکاری از سال 1398 کلید خورد، گفت: «آن زمان ساختار ارائه‌شده، مورد تأیید شورای اجتماعی وزارت کشور نبود. زمانی که بنده به معاونت آمدم ساختار تغییر پیدا کرده و ساختار جدید مطابق خواست وزارت کشور اصلاح شد. در ساختار جدید تأکید شده بود عنوان بنیاد به مؤسسه تغییر پیدا کند؛ درنهایت جلساتی در این شورا برگزار شد و بر اساس تلاش‌های صورت‌گرفته توانستیم عنوان بنیاد را دریافت کنیم.»
او با بیان اینکه ساختار پیشین این بنیاد شبیه به خیریه و بنیادهای خانوادگی بود، گفت: «ساختار سازمانی جدید و عضوپذیر شد. روز یکشنبه نیز جلسه‌ای با حضور معاون مشارکت‌های اجتماعی وزارت کشور برگزار و در این جلسه عنوان شد این بنیاد تنها بنیاد دانشگاهی سازمانی و عضوپذیر است. به این صورت که هیئت مؤسس بعد از تأسیس ملغی شده و مجمع‌عمومی تشکیل می‌شود و از این بعد هر سال خیرین مختلف در کشور و کسانی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری و اقدامات خیر و نیکوکاری‌اند می‌توانند اعلام آمادگی کرده و عضو مجمع شوند. سپس برای هیئت‌مدیره کاندیدا شوند و هر دو سال یک‌بار نیز اعضای هیئت‌مدیره تغییر پیدا می‌کند.»
خردادماه؛ زمان آغاز رسمی فعالیت‌های بنیاد
جاهد با بیان اینکه سال 1401 درخواست خود را برای تأسیس این بنیاد ارائه دادیم، گفت: «از همان زمان تاکنون، تأسیس بنیاد طول کشید که علت آن، تغییرات اعضا و تغییر ساختار بود. اما در نهایت پاییز سال 1403 توانستیم موافقت راه‌اندازی این بنیاد را از شورای اجتماعی وزارت کشور دریافت کنیم. در نهایت بعد از انتخاب اعضای هیئت‌مدیره و تشکیل جلسه مجمع عمومی، وزارت کشور نامه داد به ما و براساس صورت‌جلسه‌ای که حدود 21 نفر از خیرین بیرونی و هم اعضای حقیقی و حقوقی دانشگاه آن را امضا کردند، وزارت کشور نامه خود را قبل از عید ارائه داد که به سراغ ثبت شرکت رفتیم تا این بنیاد را به‌عنوان یک بنیاد خیریه سازمانی و عضوپذیر ثبت کنیم. الان در مرحله ثبت شرکت‌ها هستیم و به نظر می‌رسد در زمان برگزاری جلسه مجمع عمومی در خردادماه بنیاد ثبت کامل شده و شروع به فعالیت کرده است.»
او اضافه کرد: «در جلسه روز یکشنبه، روی شفافیت بنیاد تأکید و قرار شد صندوق بورس بنیاد نیکوکاری دانشگاه آزاد ایجاد شود. همچنین قرار شد کاملاً بر عملکرد بنیاد نظارت شده تا مردم بدانند در بنیاد چه می‌گذرد. البته ما خارج از بنیاد نیز فعالیت‌های خیریه‌ای خود را گسترش دادیم و از سال 1401، بخشنامه شورای واقفین و خیرین و کانون‌های نیکوکاری را تهیه کردیم و پاییز 1402 این بخشنامه‌ها ابلاغ شد و در حال حاضر در کل کشور 28 شورای واقفین و خیرین فعالند.»
جذب 369 میلیارد کمک مالی از خیرین در سال کاری گذشته
جاهد با بیان اینکه 89 مرکز و کانون نیکوکاری نیز فعال شده است، اظهار کرد: «ایجاد این شوراهای واقفین و خیرین باعث شد که در سال اول فعالیت 56 میلیارد تومان کمک مالی از خیرین دریافت شود و از سال مالی بعدی یعنی 1402 تا 1403 این عدد به 369 میلیارد تومان افزایش پیدا کرد. البته هنوز 3 استان گزارش خود را ارائه نداده‌اند اما 369 میلیارد تومان حاصل کار حدود 28 شورا است که تعداد زیادی از آن‌ها استانی بودند و یک شورا نیز متعلق به واحد تهران مرکزی بود. واحد تهران غرب و اسلامشهر نیز فعالیت‌های داشته و شورای آن‌ها در حال تأسیس است.»
مدیرکل امور خیرین و توسعه وقف دانشگاه آزاد گفت: «اما یکی از تصمیماتی که در جلسه روز یکشنبه گرفته شد این است که کانون‌ها و شوراهای نیکوکاری ذیل بنیاد قرار بگیرند؛ زیرا فعالیت این بنیاد در راستای مسئولیت اجتماعی دانشگاه خواهد بود. در واقع فعالیت‌های این بنیاد در دانشگاه متمرکز نیست؛ اما اگر فعالیتی در حوزه دانشگاه صورت بگیرد در راستای خدمت به دانشجو خواهد بود. به‌طور مثال فعالیت‌هایی مانند حمایت از پروژه‌های فناورانه اساتید، حمایت از دانشجویان بی‌بضاعت، افزایش شرکت‌های دانش‌بنیان، اشتغال و کارآفرینی و مهارت‌آموزی صورت می‌گیرد. یعنی اقداماتی که عملاً در خدمت جامعه و در راستای مسئولیت اجتماعی دانشگاه باشد؛ بنابراین تمام شوراهای خیرین و واقفین نیز بعد از ثبت نهایی و ایجاد صندوق بورسی، به‌عنوان شعب در نظر گرفته می‌شوند.»
فعالیت بنیاد نیکوکاری در 5 محور
او با بیان اینکه به تعداد استان‌ها شعبه‌های بنیاد مردم‌نهاد نیکوکاری دانشگاه آزاد خواهیم داشت، گفت: «بقیه واحد‌ها یا جا‌هایی که قابلیت دارند تا فعالیت‌های عمده‌ای در کار جذب مشارکت خیرین داشته باشند تبدیل به نمایندگی می‌شوند. این فعالیت‌ها در 5 دسته مدرسه، دانشگاه، اشتغال، سلامت و درمان و مهدکودک تقسیم شدند و قبلاً نیز در بخشنامه کانون‌های نیکوکاری تحت عنوان آموزشی پژوهشی، فناورانه، بهداشت و درمان و سلامت و فرهنگ و اجتماعی دسته‌بندی شده بودند. این فعالیت‌ها در قالب شعبه‌ها و نمایندگی‌ها ادامه‌دار خواهند بود. این در حالی است که 28 شورا به اضافه استان‌هایی که هنوز شوراهای آن‌ها تأیید نهایی نشده‌اند به‌عنوان شعب بنیاد در نظر گرفته می‌شوند.»
مدیرکل امور خیرین و توسعه وقف دانشگاه آزاد با بیان اینکه برنامه مفصلی برای بنیاد دیده شده است، تصریح کرد: «بنیاد قرار است کاملاً کشوری و گسترده به فعالیت خود ادامه دهد. ما این ادعا را نداریم که می‌توانیم مانند کمیته امداد امام خمینی فعالیت کنیم؛ زیرا بودجه دولتی نداریم و به‌صورت کاملاً مردمی فعالیت می‌کنیم؛ اما به‌تدریج هدفمان این است که این بنیاد در جامعه مؤثر باشد و به‌ویژه در حوزه علم‌وفناوری و توسعه فرهنگی و اجتماعی جامعه بسیار مؤثر باشد. خوشبختانه خیرینی که شناسایی شده‌اند و عضو بنیاد هستند و از اینکه ما به‌عنوان دانشگاه در قبال مسئولیت اجتماعی، بنیادی کاملاً مردمی داشته باشیم استقبال می‌کنند. بنیادی که هدف آن رفع نیازمندی‌های دانشجویی و جامعه به‌صورت توأمان باشد و اگر به دانشگاه نیز کمک می‌کند در راستای توسعه علم‌وفناوری باشد.»
جاهد اظهار کرد: «فعالیت‌هایی که تاکنون انجام داده‌ایم به‌طور مستقیم مرتبط با بنیاد نبودند، بلکه به‌عنوان اداره کل امور خیرین و توسعه وقف دانشگاه، اقدامات مهمی انجام داده‌ایم. همان‌طور که گفتم، از جمله این اقدامات، تشکیل شوراهای واقفین و خیرین استانی بوده است که شامل ۸ عضو حقیقی خیرین بیرونی و ۷ عضو حقوقی از داخل دانشگاه می‌شدند. تاکنون توانسته‌ایم ۲۸ شورای استانی را تشکیل دهیم. پس از آن، کانون‌های نیکوکاری را راه‌اندازی کردیم و همچنین تعداد ۲۸ مرکز نیکوکاری مشترک با کمیته امداد را با پیگیری‌های مکرر افزایش دادیم. همچنین در جلساتی که این شوراها در استان‌ها تشکیل می‌دادند نیز شرکت می‌کردیم.»
او در ادامه افزود: «زمانی که بنیاد مجوز نهایی را دریافت کرد، ساختمانی را برای آن در نظر خواهیم گرفت که دسترسی مردم به آن آسان‌تر باشد. صندوقی که پیش از این پیش‌بینی کرده بودیم در سازمان مرکزی راه‌اندازی شود، برای اینکه مردمی‌تر شده، به بورس برده و به بنیاد می‌دهیم. به عبارت دیگر، بعد از این در سازمان مرکزی صندوق خیریه نخواهیم داشت، اما در دو سال اخیر پیگیری کردیم تا همه استان‌ها شماره حساب ویژه‌ای برای جذب مشارکت مردمی داشته باشند. این شماره حساب تحت عنوان شماره حساب ویژه خیرین و توسعه وقف خواهد بود.»
جاهد گفت: «همه این حساب‌ها به اصطلاح سر جای خود می‌مانند، اما اگر کسی خواست به دانشگاه به‌صورت مستقیم کمک کند، می‌تواند این اقدام را انجام دهد. اما صندوق اصلی ما، صندوق بورسی است که برای بنیاد پیش‌بینی شده است. در بنیاد مدیرعامل و هیئت مدیره مشخص شده‌اند و وظیفه ما به‌عنوان اداره کل امور خیرین و توسعه وقف دانشگاه آزاد اسلامی، کمک برای ایجاد این صندوق است. همچنین بخشنامه‌ای برای شوراهایی که تا الان ایجاد کرده‌ایم ارائه خواهیم کرد که زیرنظر بنیاد به‌عنوان شعبه قرار بگیرند تا اقدامات مردمی‌تر شوند.»
در سیاست‌گذاری‌های کلان حوزه وقف مشارکت داریم
مدیرکل امور خیرین و توسعه وقف دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه در سال ۱۴۰۲ راه‌اندازی یک سامانه را به حوزه فناوری اطلاعات دانشگاه واگذار کردیم، گفت: «پیگیری‌های مختلف در این خصوص انجام شده و راه‌اندازی سامانه در کمیسیون معاملات دانشگاه تأیید شده است و یکی از شرکت‌های زیرمجموعه تکتاپ در حال نوشتن این سامانه است. این سامانه تمام فعالیت‌های خیرین را به‌صورت شفاف در اختیار خیرین قرار می‌دهد و آن‌ها می‌توانند با وارد کردن کد ملی و پسوردی که در اختیار دارند، مطلع شوند که تجهیزات و پولی که پرداخت کرده‌اند در چه مرحله‌ای است و آیا مطابق نیت آن‌ها پیش رفته است یا خیر. بنابراین تمام امور شفاف شده و تلاش‌مان بر این است که فعالیت‌های بنیاد در همین سامانه بارگذاری باشد.»
او با بیان اینکه این سامانه، یک سامانه مشترک است، خاطرنشان کرد: «سامانه دارای دو بخش است که بخش اول مربوط به اداره کل امور خیرین و توسعه وقف داخل دانشگاه و بخش دیگر نیز مربوط به بنیاد خواهد بود.»
جاهد گفت: «فعالیت‌های ترویجی نیز پیش‌بینی کرده‌ایم؛ کار دیگری که مورد پیگیری است برگزاری نشست‌های مختلف با مجامع خیرین برای انجام کارهای مشترک است. از سوی دیگر، در سیاست‌گذاری‌های کلان حوزه نیکوکاری و وقف نیز مشارکت جدی داریم. به‌عنوان مثال، در اصلاح و ویرایش سند ملی نیکوکاری و وقف کشور با شورای عالی انقلاب فرهنگی همکاری داشتیم.» مدیرکل امور خیرین و توسعه وقف دانشگاه آزاد در ادامه گفت: «همان‌طور که می‌دانید، دولت جدید تمایل دارد به سمت مردمی‌سازی حرکت کند، زیرا بودجه‌های اختصاص‌یافته به سازمان‌ها نشان‌دهنده کاهش وابستگی به درآمد نفتی است. رئیس‌جمهور نیز بارها تأکید کرده است که منابع مالی محدود هستند و اگر ساختار یا سازمانی ایجاد شود، باید تأمین مالی آن از طریق خیرین یا سرمایه‌گذاران صورت گیرد.»
نخستین مجمع عمومی بنیاد پایان بهار برگزار می‌شود
او ادامه داد: «این رویکرد به مردمی‌سازی کارها با مشارکت خیرین سرعت بخشیده و از این فرصت بهره می‌برد تا به جریان مردمی‌سازی کمک کند. مطابق برنامه‌ریزی، در خرداد ماه سال جاری نخستین مجمع عمومی بنیاد خیرین و بنیاد نیکوکاری دانشگاه آزاد برگزار خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود تا آن زمان مجوز بنیاد از ثبت شرکت‌ها صادر و مراحل اولیه تکمیل شود. در این مجمع عمومی، اعضای هیئت مدیره که در جلسه اخیر تأیید نهایی شده‌اند، معرفی خواهند شد و فرایند عضوگیری نیز انجام خواهد گرفت. مؤسسات خیریه فعال در حوزه علم و فناوری و خیرین مختلف به این رویداد دعوت خواهند شد تا به ارائه دیدگاه‌های خود بپردازند.» جاهد افزود: «همچنین، اعضای مجمع عمومی می‌توانند با رأی خود اعضای جدیدی را به بنیاد نیکوکاری اضافه کنند. این عضوگیری سالانه ادامه خواهد داشت و حداقل یک مجمع عمومی در هر سال برگزار خواهد شد. ممکن است در کنار مجمع عمومی عادی، مجمع عمومی فوق‌العاده نیز برگزار شود و در مجموع سالانه حداکثر سه جلسه داشته باشیم. البته حداقل برگزاری یک جلسه ضروری خواهد بود. همچنین، با تشکیل بنیاد، پیش‌بینی شده است که هیئت مدیره حداقل ماهی یک جلسه برگزار کند و در شرایط معمول در ماه برگزار شود، مگر در مواقعی که شرایط ویژه‌ای ایجاب کند جلسات بیشتری تشکیل شود. درواقع تلاش ما این است که کارها را به‌صورت منظم و جدی پیش ببریم و شفافیت در امور کاری و مالی از اولویت‌های اصلی ما محسوب می‌شود. همچنین، حفظ جایگاه و ارزش نیکوکاری و وقف و خیرین نیز در اولویت برنامه‌های ما قرار دارد.» مدیرکل امور خیرین و توسعه وقف دانشگاه آزاد با بیان این مطلب که در گذشته، برخی خیرین ساختمان‌هایی را به‌منظور تبدیل به مجموعه‌های آموزشی یا پژوهشی اهدا کرده‌اند، اما به علت کمبود نظارت، این بناها در گذر زمان دچار آسیب شدند، بیان کرد: «اکنون برنامه ما بر این است که با بهره‌گیری از شفاف‌سازی، مردمی‌سازی و تفویض اختیار به شوراهای استانی و شعب، از چنین مشکلاتی جلوگیری کنیم و کمک‌های مردمی را به‌طور مؤثر به نیازمندان برسانیم. بنیاد نیکوکاری دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان واسطه‌ای در امر خیر، منابع خیرین را به افراد صالح و نیازمند، به‌ویژه در حوزه علم و فناوری و پیشرفت دانش‌بنیان کشور منتقل می‌کند. از میان وظایف اصلی این بنیاد، بخش بزرگی به علم و فناوری، اشتغال، و امور فرهنگی و اجتماعی اختصاص دارد. همچنین دانشگاه آزاد نیز به‌عنوان یک نهاد پیشرو در تحول فرهنگی، اجتماعی و علم و فناوری کشور، حمایت از دانشجویان و اساتید نخبه، نیازمند و علاقه‌مند به توسعه دانش‌بنیان را در اولویت قرار داده است.»
مطالب پیشنهادی
