در نشست هم‌اندیشی راهبران گروه‌های آموزشی دانشگاه آزاد مطرح شد:
نشست هم‌اندیشی راهبران گروه‌های آموزشی دانشگاه آزاد با حضور دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد دیروز در واحد علوم و تحقیقات برگزار شد. دکتر طهرانچی در این نشست با بیان اینکه از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵ با شعارهای غلط و عدم راهبری درست به جایگاه اشتباهی در علم‌وفناوری در دنیا رسیده‌ایم، گفت: «به فرمایش رهبری اگر دست برتر در علم‌وفناوری را داشتیم، ضاحیه و غزه رخ نمی‌داد. هرجا کوتاهی کنیم، دیگران بیدارند.»
وی ادامه داد: «ما امروز در مرحله‌ای اورژانسی هستیم. جریانات تحول بین بودن و نبودن با ما سخن می‌گویند. تبدل و تحول را اگر دریابیم می‌مانیم و در غیر این صورت باقی نخواهیم ماند. درواقع امروز مدیران گروهی وجود دارند که هیچ دانشجویی در گروه آموزشی خود ندارند. این یعنی آن‌ها وجود ندارند. سنت‌های الهی تبدیل ندارد و براساس قرآن کریم، فقط آنچه نفع مردم در آن باشد، ماندنی است. ما امروز نباید دغدغه‌ای جز باقی ماندن نظام آموزش عالی در ایران بزرگ داشته باشیم.»
دکتر طهرانچی در ادامه با اشاره به داستان قوم لوط در قرآن کریم، خاطرنشان کرد: «لوط در محاجه با قوم خود می‌گوید اگر من قوه و رکن شدید داشتم، این اتفاق رخ نمی‌داد. قوه حاصل توانایی، کارآمدی و مدیریت تحول است. رکن شدید نیز حاصل دانایی، پایداری و مدیریت تبدیل است. باید ترفندی داشت تا پایداری و کارآمدی رخ دهد که به این ترفندها سیاست می‌گویند. بدون سیاست و سیاست‌گذاری تبدیل و تحول رخ نمی‌دهد.»
وی با تأکید بر اینکه دانشگاه نیازمند سیاست علمی است، گفت: «ما تاکنون بیشتر گمان کرده‌ایم دانشگاه باید علم را برای سیاست تولید کند، درحالی‌که اگر سیاست برای علم نباشد، علم برای سیاست نیز کارا نیست. سیاست برای علم بخشی از سیاست عمومی کشور است.»
هوش مصنوعی بساط آموزش‌های تکراری را جمع می‌کند
رئیس دانشگاه آزاد تأکید کرد: «اگر دانشگاه آزاد مدعی است بیش از ۴۰ درصد از بار آموزش عالی را به دوش می‌کشد باید سیاست خود را داشته باشد که ذیل آن هدایت و راهبری آموزش انجام می‌شود.»
وی با بیان اینکه آنچه هوش مصنوعی از استادان به‌زودی خواهد گرفت، بخش تکراری آموزش است، گفت: «بر این اساس دیگر جزوه‌های تکراری کاربردی نخواهند داشت. ما باید ذیل سیاست علمی، سیاست آموزشی را داشته باشیم که نوعی آگاهی هوشمندانه در زمینه انتخاب میان دو یا چند راه برای تحقق نظام آموزشی احسن است. باید توجه داشته باشیم در این میان فقط یک راه نجات برای پایداری دانشگاه وجود دارد.
رئیس دانشگاه آزاد با بیان اینکه گروه‌های آموزشی برخلاف گذشته برای امر اداری آموزش بسیج نشده‌اند، اظهار داشت: «هوش مصنوعی و سامانه‌ها حتماً بهتر از افراد از پس امر اداری برخواهند آمد. گروه‌های آموزشی برای راهبری آموزش ایجاد شده‌اند. مسئله ما اداره آموزش نیست، بلکه راهبری آموزش است. مدیران گروه‌ها راهبر آموزش در حوزه تخصصی خود خواهند بود و دیگر کاری با فرایندهای اداری آموزش ندارند. این فرایندها از طرق ادارات دیگر پیش خواهد رفت.»
وظایف راهبران آموزش در نظام دانشی جدید دانشگاه
وی ادامه داد: «یکی از تغییرات دانشگاه در نظام مکاتبات، علاوه بر معاون آموزشی، مدیران گروه‌های استانی و کشوری دانشی نیز به‌عنوان بالاسری مدیران گروه وجود دارند. راهبر آموزشی سوق‌دهنده آموزش به سمت هدفی معین با اتخاذ سیاست‌های اجرایی و تعامل دوطرفه و تأثیرگذاری در حوزه مخاطبان اعم از استاد و دانشجو است.»رئیس دانشگاه آزاد با تأکید بر اینکه آموزش دانشگاه، ارتقای سرمایه انسانی و حفظ هویت ملی کشور را برعهده دارد، گفت: «تربیت قوه عاقله امری هوشمندانه، آگاهانه و با هدف است. دانشگاه در ۱۴۰۴ با چهار مقوله اصلی اقتصاد ملی، امنیت منطقه‌ای، تحولات فناورانه و ذائقه اجتماعی سروکار خواهد داشت.»
دانشکده‌های موضوعی مسئول شکل‌گیری جامعه نوآورند
وی خاطرنشان کرد: «گروه‌های کشوری راهبر نظام دانایی بخش سازنده جامعه خلاق خواهند بود، همچنین شکل‌گیری جامعه نوآور برعهده دانشکده‌های موضوعی خواهد بود. در این میان «سیاست آموزشی دربرگیرنده» شامل رصد چالش‌ها، تعیین راهبردهای لازم در غلبه بر چالش‌ها و تحقق تحول در نظام آموزش در حوزه دانشی است.»
دکتر طهرانچی با بیان اینکه غرب به این نتیجه رسیده که فرهنگ مقاومت به توپ و تفنگ نیست، بلکه به نظام تعلیم‌وتربیت است که فرزندان غزه را رشد و نمو می‌دهد، گفت: «دانشگاه و مدرسه نهادهای برآمده از مدرنیته بودند اما همین‌ها هم برای آن‌ها کافی به نظر نرسید، بلکه به‌دنبال جهانی‌سازی آنند. تاکنون در هر کشوری متخصصان علوم اجتماعی برنامه درسی آن کشور را تعیین می‌کردند، اما امروز می‌گویند هر فرد خود برنامه درسی‌اش را مشخص کند. به عبارتی شخصی‌سازی برنامه درسی در مقابل برنامه درسی هویت‌گرا برای عبور از هویت ملی قرار گرفته است.»
وی افزود: «امروز ۱۰ درصد دانش‌آموزان ما ریاضی می‌خوانند؛ ۹۰ درصد از ریاضی گریزان‌اند. هنرستان دیگر برای مهارت‌آموزی نیست، بلکه مسیر فرار از ریاضی شده است. در حالی که ریاضی است که زندگی می‌سازد. ما تاکنون نظام یاددهی یا روش تدریس داشتیم که غرب روش یادگیری را به جای آن مورد توجه قرار داده است.»
رئیس دانشگاه آزاد با بیان اینکه در دانشگاه هویت‌گرا تعلیم‌وتربیت رسمی مستلزم وجود معلم و شاگرد است، گفت: «مفهوم نقش و کنش معلم و شاگرد به دیدگاه فرد نسبت به ماهیت انسان وابسته است اما در عصر تحول انسان - ماشین نقش معلم برعهده ماشین قرار می‌گیرد.»
نباید نگاه ماشینی به آموزش داشت
وی خاطرنشان کرد: «دانشگاه سازمان یاددهنده‌ای است که اولاً خود باید یادگیرنده باشد. ما نباید نگاه ماشینی به آموزش داشته باشیم. سؤال مطرح این است که آهنگ منحنی یادگیری دانشگاه به‌عنوان سازمان یادگیرنده در دنیای پرشتاب امروز چقدر است؟ ما نمی‌توانیم هیچ کار خود را به فردا بسپاریم. مشاغل رویه‌پذیر به ماشین سپرده خواهد شد. اگر معلمی رویه‌پذیر نباشد، به ماشین سپرده نخواهد شد.»
لزوم تعریف جدید از نقش استاد در دوران هوش مصنوعی
رئیس دانشگاه آزاد با تأکید بر اینکه هوش مصنوعی واقعیت امروز ماست، گفت: «ما از این ترم تحصیلی در امتحانات گوشی همراه را آزاد خواهیم کرد. اینکه ما هوش مصنوعی را به رسمیت نمی‌شناسیم و به اتفاقات به‌هنگام پاسخ نمی‌دهیم؛ در تبدل و تحول موفق نخواهیم بود. ما باید امروز واقعیت هوش مصنوعی را به‌عنوان ابزار مکمل آموزشی بپذیریم. اگر این را بپذیریم، می‌توانیم از جایگزینی آن با خلاقیت دانشجو جلوگیری کنیم و از آن در آموزش بهره‌مند شویم.»
وی ادامه داد: «موضوع بعدی لزوم تغییر نقش استاد است. استاد دیگر صرفاً مطرح‌کننده درس عادی در کلاس نیست. آیا با روش‌های گذشته دانش و درک تخصصی دانشجوها بالا می‌رود؟ این تغییر کار دشواری است اما باید آن را در مدت کوتاهی دنبال کرد. نمی‌توان این تغییر را به زمان سپرد، زیرا صحبت از بودن و نبودن است.»
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: «نقش استاد از مداومت در یاددهی به تحریک یادگیری و مراقبت از بروز تنبلی شناختی در دانشجو به لحاظ وابستگی بیش از حد به هوش مصنوعی و دوری از تحلیل عمیق و کاهش مهارت‌های نوشتاری و استدلالی تغییر می‌کند.»
اهمیت توجه به سوگیری الگوریتمی در تحولات جهان
رئیس دانشگاه آزاد با بیان اینکه دستیار آموزشی در چهارچوب تحولی ما نقش اساسی دارد، گفت: «ما امروز ۲۰ هزار دستیار آموزشی را درکنار ۲۰ هزار استاد دانشگاه قرار داده‌ایم تا به‌عنوان پیش‌برنده این تحول نقش ایفا کنند. دانشگاه باید شکاف دیجیتالی موجود را نیز برطرف کند. عدالت در دسترسی به ابزار هوش مصنوعی و جلوگیری از شکاف دیجیتالی یکی از وظایف دانشگاه است که ما امروز به‌جد به‌دنبال آن هستیم. البته هوش مصنوعی برخلاف لغت فارسی آن در حقیقت یک فناوری گردآوری، تحلیل، پردازش و قیاس اطلاعات است.»
دکتر طهرانچی ادامه داد: «سوگیری الگوریتمی امروز در دنیا یک موضوع جدی است، لذا سواد هوش مصنوعی از الزامات امروز اساتید ماست که لازم است دوره‌هایی برای آن در دانشگاه تعریف شود. در جریان این تحول، تربیت انسان‌هایی بااخلاق تقابلی در استفاده از هوش مصنوعی به‌عنوان ابزار تقلب با تقویت ارزش‌های اخلاقی و طراحی تکالیف خلاقانه‌تر نیز باید به‌طورجدی موردتوجه قرار گیرد.»
وی با تأکید بر اینکه دانش فردی، رابطه استاد و دانشجو و نتیجه آن که جامعه خلاق خواهد بود برعهده گروه‌های کشوری است، گفت: «راهبران گروه‌های آموزشی باید سیاست‌های اجرایی مدون خود را ظرف مدت کوتاهی آماده اجرا کنند. در این میان دستیاران، دبیران و مجریان به کمک تحقق چرخش‌های تحولی خواهند آمد.»
دکتر طهرانچی افزود: «دانشگاه باید در جریان تبدل و تحول، هم سیاست‌های تدافعی و هم تهاجمی داشته باشد. ماشین جای انسان نمی‌نشیند. ما هستیم که بد عمل می‌کنیم و نتیجه مصیبت‌بار این بدعملی را می‌بینیم.»
مطالب پیشنهادی
