فرهیختگان: جنگ تعرفه‌ای آمریکا و چین به مرحله تراژیکی رسیده است. کاخ سفید درحالی اخیراً تعرفه واردات از چین را به 145 درصد رسانده که روز گذشته وزارت دارایی چین نیز اعلام کرد این کشور در پاسخ به تعرفه‌های متقابل دونالد ترامپ، تعرفه‌های واردات کالا‌های آمریکایی را از 84 درصد به 125 درصد افزایش داده است.
به گفته تحلیلگران گلدمن ساکس، درحالی‌که صادرات چین به ایالات متحده تنها حدود 3 درصد از کل تولید ناخالص داخلی چین را تشکیل می‌دهد، اما همچنان تأثیر قابل‌توجهی بر اشتغال این کشور خواهد داشت. آن‌ها تخمین می‌زنند که حدود 10 تا 20 میلیون کارگر چینی در تولید کالا‌های صادراتی به ایالات متحده درگیر هستند.
اما در سمت دیگر، نتایج تحلیل‌ها نشان می‌دهد این جنگ تعرفه‌ای دو اثر کوتاه و بلندمدت بر اقتصاد آمریکا و جهان خواهد داشت. اولی، اثر کوتاه‌مدت است که در قالب توقف تولید در اثر اختلال در زنجیره تولید، افزایش بیکاری، رکود و افزایش سطح عمومی قیمت‌ها خود را نشان خواهد داد.
اثر بلندمدت نیز، تغییرات ژئوپلیتیکی است که در اثر تعرفه‌های ترامپ رخ خواهد داد. دولت آمریکا از دولت اول ترامپ سعی کرده با تعرفه‌ها، علاوه بر کاهش کسری تجاری در تجارت با چین، از سهم این کشور در زنجیره تأمین خود بکاهد. این اقدام در دولت دوم ترامپ با شدت و سرعتی باورنکردنی درحال انجام است. اقداماتی که علاوه بر بازگشت تولید به داخل آمریکا منجر به تقویت کشور‌هایی همچون هند، ترکیه، مالزی، کره‌جنوبی، اندونزی و برخی کشور‌های همکار با آمریکا می‌شود. 

50 درصد واردات آمریکا در این کالاها، چینی است 

براساس گزارش دفتر صنعت و امنیت وزارت بازرگانی ایالات متحده، در تجارت با چین، بخش ماشین‌آلات و لوازم مکانیکی 46.4 درصد از کل واردات از چین در سال گذشته را تشکیل می‌دهد. گزارش وزارت بازرگانی بیان می‌دارد چین منبع اصلی منسوجات بوده و حدود 29.7 درصد از واردات منسوجات ایالات‌متحده را تشکیل می‌دهد.
طبق این گزارش بیش از 50 درصد از واردات اقلام زیر نیز از چین بوده است: 1- مبلمان، 2- ملافه، 3- لامپ‌ها، 4- اسباب‌بازی، 5- بازی‌ها، 6- تجهیزات ورزشی، 7- رنگ و ابزار و 8- سایر اقلام تولیدی متفرقه. گزارش‌ها نشان می‌دهد اغلب این کالاها تا زمان جایگزینی، هزینه‌های قابل‌توجهی را به مصرف کنندگان آمریکایی وارد خواهند کرد، همچنین اگر واردات هم به سرعت جایگزین نشود، تعرفه‌های دولت ترامپ قیمت این کالاها را به شدت افزایش خواهد داد.  

از لپ‌تاپ تا موبایل 

وندونگ ژانگ، استادیار اقتصاد کاربردی و سیاست در کورنل، به نیویورک‌تایمز گفت افزایش تعرفه‌ها پیامدهای قابل‌توجهی بر اقتصاد آمریکا خواهد داشت. چین منبع اصلی واردات لوازم الکترونیکی مصرفی در ایالات‌متحده است: 73 درصد از گوشی‌های هوشمند، 78 درصد از لپ‌تاپ‌ها و 87 درصد از کنسول‌های بازی‌های ویدئویی از این کشور وارد می‌شود. ژانگ گفت همچنین 77 درصد از اسباب‌بازی‌هایی وارداتی به ایالات‌متحده از چین وارد می‌شود.
علاوه بر بازی‌ها و اسباب‌بازی، برندهای لباس می‌توانند گران‌تر شوند. به گفته سرویس تحقیقات کنگره، خرده‌فروشان تخفیف Shein  و Temu به فروشندگان چینی متکی هستند و حدود 17 درصد از بازار تخفیف تجارت الکترونیک در ایالات‌متحده را برای مد سریع، اسباب بازی‌ها و سایر کالاهای مصرفی تشکیل می‌دهند. علاوه بر تعرفه‌ها، این شرکت‌ها تحت‌تأثیر بسته شدن شکافی قرار خواهند گرفت که به خرده‌فروشان اجازه می‌داد بدون‌پرداخت مالیات، کالاها را مستقیماً برای مصرف‌کنندگان آمریکایی ارسال کنند.

آیفون چقدر گران می‌شود؟  

براساس تحقیقات Counterpoint، ایالات‌متحده بازار بزرگی برای آیفون است و اپل بیش از نیمی از فروش گوشی‌های هوشمند خود را طی سال گذشته در ایالات‌متحده فروخته است. طبق این گزارش، 80 درصد از آیفون‌های اپل که برای فروش در ایالات‌متحده ارسال می‌شود، ساخت چین بوده و 20 درصد باقی مانده در هند ساخته می‌شوند.

اپل در سال‌های اخیر همراه با غول‌های گوشی‌های هوشمند مانند سامسونگ، سعی کرده زنجیره‌های تامین خود را متنوع کند تا از وابستگی بیش از حد به چین جلوگیری کند. هند و ویتنام به‌عنوان پیشتازان برای مراکز تولیدی دیگر ظاهر شدند.

رویترز روز پنجشنبه گزارش داد که اپل پروازهای باری را برای ارسال بیش از 600 تن آیفون از هند به ایالات‌متحده چارتر کرده است. تحلیلگران بانک آمریکا می‌گویند انتقال تولید آیفون از چین به آمریکا می‌تواند هزینه‌های تولید گوشی پرچمدار اپل را تا ۹۰ درصد افزایش دهد. 

درخصوص اینکه پس از تعرفه‌های سنگین ترامپ، آیا قیمت آیفون افزایش می‌یابد؟ بی‌بی‌سی انگلیسی در گزارشی می‌نویسد اپل هنوز فاش نکرده که آیا قصد دارد هزینه‌های تعرفه‌ها را به مصرف‌کنندگان در ایالات‌متحده منتقل کند و قیمت‌ها را افزایش دهد. برخی تحلیلگران بر این باورند اپل نسبت به سایرین در موقعیت خوش‌شانس‌تری قرار دارد، زیرا حاشیه سود آنها بسیار بالاست. 

براساس برآوردهای شرکت بانکداری UBS، پس از افزایش تعرفه ترامپ بر چین به 145 درصد، هزینه آیفون 16 پرو مکس ساخت چین با 256 گیگابایت فضای ذخیره سازی با 67 درصد افزایش قیمت از 1199 دلار به 1999 دلار می‌رسد، آنها تخمین می‌زنند آیفون 16 پرو با حافظه 128 گیگابایتی – که در هند ساخته شده- تنها با پنج درصد افزایش قیمت از 999 دلار به 1046 دلار می‌رسد. در حالی که برخی تحلیلگران مانند دن آیوز مدعی شده‌اند هزینه یک آیفون «ساخت ایالات متحده» می‌تواند تا 3500 دلار افزایش یابد.

همچنین طبق گزارشی که روز جمعه از سوی رویترز منتشر شد، تحلیلگران از شرکت اعلام کردند اپل ممکن است قیمت آیفون و اپل‌واچ را تا 43 درصد، قیمت آی‌پد را تا 42 درصد و قیمت ایرپادها را تا 39 درصد افزایش دهد تا هزینه‌های اضافی را جبران کند. 

از خودرو تا باتری‌های لیتیومی

طی 15 سال گذشته، زنجیره‌های تأمین خودرو در مقیاس وسیع به چین نقل مکان کرده و ساخته شده‌اند. این امر ناشی از رشد سریع تقاضا در چین بوده است، جایی که فروش خودرو در حال حاضر از مجموع فروش خودرو در ایالات متحده و اتحادیه اروپا فراتر رفته و مشوق‌های سیاستی قابل توجهی برای تولید خودرو‌های محلی است. این روند با سیاست‌های خودکفایی چین که فعالانه از جایگزینی نهاده‌های وارداتی با نهاده‌های تولید داخلی حمایت می‌کرد، تقویت شده است. در نتیجه، سهم چین از تولید جهانی تقریباً در تمام دسته‌های زنجیره تأمین خودرو در دهه گذشته افزایش یافته و تأثیرات شدیدی بر تجارت داشته است. چین به سرعت واردات خودرو و قطعات را با افزایش ظرفیت داخلی کاهش می‌دهد. در سال‌های اخیر نیز صادرات مقادیر قابل توجهی از نهاده‌های واسطه و خودرو‌های تمام شده را آغاز کرده است. 

چین حالا بر صادرات جهانی لاستیک و ترمز و قطعات آن‌ها تسلط دارد. این کشور همچنین به عنوان یک تولید‌کننده اصلی پانل‌های بدنه و قطعات آن ظاهر شده است. چینی‌ها دومین صادرکننده بزرگ قطعات ICE هستند و به سرعت فاصله خود را با آلمان کاهش می‌دهند. از همه قابل توجه‌تر، این کشور به صادرکننده اصلی وسایل نقلیه مسافربری تبدیل شده است؛ رتبه سوم از نظر ارزش و رتبه اول از نظر حجم. چین در سال 2023 حدود 4.1 میلیون خودروی سواری صادر کرد که از ژاپن (4 میلیون) و آلمان پیشی گرفت. 

مانند سایر بخش‌ها، داده‌های تجاری نقش چین را در زنجیره‌های تأمین خودرو جهانی دست‌کم می‌گیرد، زیرا تولید قابل توجهی (اعم از نهاده‌ها و وسایل نقلیه) مستقیماً در چین مصرف می‌شود. 

به عنوان مثال، چین با اختلاف زیادی پیشرو جهانی در تولید خودرو‌های سواری است و تقریباً چهار برابر بیشتر از ایالات متحده که رتبه دوم را دارد، خودرو تولید می‌کند. داده‌های تجاری نیز بین تولید سرمایه‌گذاری‌ شده خارجی و سرمایه‌گذاری چینی تمایز قائل نمی‌شوند؛ در واقع، مقدار قابل‌توجهی از زنجیره‌های تأمین خودرو در چین هنوز تحت مالکیت و اداره خارجی‌اند، از جمله توسط شرکت‌های آلمانی، ژاپنی و آمریکایی. 

در واقع، تسلط چین در زنجیره تأمین خودرو‌های الکتریکی حتی بیشتر از سایر بخش‌های خودرویی است. چین به دلیل تسلط بر فرآوری مواد معدنی حیاتی، در صدر تولید و صادرات نهاده‌های میانی قرار دارد. از سال 2020، صادرات نهاده‌های واسطه‌ای چین بیش از دو برابر شده است، که عمدتاً به دلیل رشد صادرات اکسید لیتیوم و هیدروکسید است، که 1042 درصد از سال 2020 افزایش یافته است. این کشور عمدتاً این مواد را به کره‌جنوبی و ژاپن صادر می‌کند که وابستگی به چین برای نهاده‌های میانی را برجسته می‌کند. چین همچنین با 52 درصد صادرات جهانی در سال 2023، تولیدکننده و صادرکننده اصلی باتری‌های لیتیومی است. 

ما انتظار داریم چین به کاهش واردات قطعات خودرو و وسایل نقلیه تمام شده خود ادامه دهد و به دنبال صادرات بیشتر تولید داخلی خود باشد. اگر چین مسیر صادرات خودرو خود را حفظ کند، زنجیره‌های تأمین احتمالاً برای قطعات و خودرو‌های ICE و EV در چین بیشتر متمرکز خواهند شد. با این حال، این چشم‌انداز با اقدامات دفاعی قوی از سوی هاب‌های خودکار سنتی و نوظهور تیره شده است. تاکنون، ایالات متحده، اروپا و ژاپن اقداماتی را برای محدود کردن واردات خودرو‌های چینی – به‌ویژه خودرو‌های الکتریکی - به بازار‌های خود انجام داده‌اند. 

گزارش کامل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.