زخم چندسالۀ داوطلبان هیئت‌علمی
زهرا رمضانیرسیدن به سن بازنشستگی و مهاجرت برخی استادان، رشد جریان علمی و حفظ کیفیت آموزشی دانشگاه‌ها را لزوم جذب نیروهای تازه‌نفس همیشه در کشور داغ نگه می‌دارد. از سوی دیگر، وجود فارغ‌التحصیلان دکتری که ظرفیت پژوهشی و حتی تدریس و تربیت نیروی انسانی متخصص را در اختیار دارند، می‌تواند پتانسیل بزرگی برای تأمین اعضای هیئت علمی مورد نیاز کشور باشد.
با این حال، نگاهی به فرایند جذب این قشر به عنوان هیئت علمی جدید در دانشگاه‌ها نشان‌دهنده مسیر پرپیچ و خم و البته خسته‌کننده‌ای است که با وجود اهمیت بالا و همچنین تغییرات قابل توجه دانشگاه‌های دنیا برای پذیرش اساتید، هنوز از شکل و شمایل مدل قدیمی پیروی می‌کند.
چالشی که به نظر می‌رسد ایجاد آن اهمیت چندانی برای مسئولان دستگاه‌های مختلف، از وزارت علوم گرفته تا متولیان سازمان اداری-استخدامی ندارد. به طوری که امروز نزدیک به هزار نفر از متقاضیانی که توانسته بودند طی سال‌های اخیر از سد آزمون استخدامی عبور کنند، پشت دیوار دریافت کد استخدامی مانده‌اند. کدی که آنها را بین خیابان هرمزان و شهید مطهری سرگردان کرده و عملاً هیچ مسئولی هم پاسخگوی آنها نیست.
با وجود اینکه این قشر حالا در دانشگاه‌های مختلف کشور مشغول به تدریس هستند، اما کم‌توجهی مسئولان این حوزه، چه وزارت علوم و چه سازمان اداری و استخدامی، باعث شده تا امروز هزاران نیروی جوانی که می‌توانند سهم قابل توجهی در تغییر وضعیت دانشگاه‌ها داشته باشند، عملاً در زمین باتلاقی که ماحصل عدم هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف است، گرفتار شوند.
امیدواری‌های بی‌نتیجه!
با وجود اینکه ماجرای عدم تخصیص کد استخدامی به این دسته از متقاضیان، ماجرای امروز و دیروز نیست، اما نگاهی به اظهارنظر مسئولان نشان می‌دهد که عملاً آنها حتی در حرف هم عزمی برای حل این مشکل نداشته‌اند. به طوری که علی خطیبی، معاون سابق اداری مالی وزارت علوم، ۲۴ شهریور ماه سال گذشته در اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها درباره حل چالش‌های متقاضیانی که از فراخوان ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ پذیرش شده و تعدادشان حدود ۵۰۰ نفر هم می‌شد، تنها ابراز امیدواری کرده بود که به زودی شاهد حل این مشکلات باشیم!
موضوعی که ۱۷ مهر ماه نیز از زبان نسیم نهاوندی، رئیس مرکز نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت وزارت علوم به گونه‌ای دیگر تکرار شد و این مقام مسئول عنوان کرده بود که چرایی عدم صدور کد استخدامی برای این تعداد باید بررسی شود! اما این کار نیازمند زمان است! موضوعی که به نظر می‌رسد از حرف فراتر نرفته و نه‌تنها مشکل آن ۵۰۰ نفر حل نشد، بلکه حالا تعدادشان به هزار نفر هم رسیده است.
متقاضیانی که از روزهای پایانی اسفند ماه سال گذشته تا امروز دست به جمع‌آوری طومار اعتراضی زدند تا شاید از این طریق بتوانند صدای اعتراض خود را به گوش مسئولان برسانند. اما تا امروز نتیجه‌ای برای رسمیت شناخته شدن استخدام آنها شکل نگرفته است.
چالش‌های استادان جوان در بدو شروع فعالیت
شاید در نگاه اول کد استخدامی، تنها چند عدد ریاضی کنار هم باشد که خیلی هم خللی در روند کار ایجاد نکند، اما وقتی به شرایط ایجاد‌شده برای این دسته از متقاضیان نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که عملاً آنها از بسیاری از ظرفیت‌های دانشگاهی محروم شده‌اند. به گفته او، نبود این کد باعث شد تا عملاً حتی تا دو ماه اول، امکان دریافت غذای دانشگاه را هم نداشته باشد، بعد از آن خوابگاه و خانه سازمانی هم به او تعلق نگرفت و همین مسئله خود چالش‌های زیادی را ایجاد کرده است. «موضوع قابل اهمیت آن است که بنده امروز نزدیک به ۸ ماه است که کار قبلی‌ام را رها کرده و به دانشگاه آمده‌ام، ولی در حال حاضر تنها یک قرارداد موقت با دانشگاه دارم.»
البته این همه مشکل آنها نبود؛ چرا‌که به دلیل عدم به رسمیت شناخته شدن استخدام آنها، به‌گفته این متقاضی، امکان استفاده از دو بخش اسکان دانشگاه هم برای او فراهم نبوده. آنطور که این متقاضی می‌گوید، دانشگاه محل پذیرش او، دو نقطه را برای اسکان به اساتید حق‌التدریس و اساتید مجرد اختصاص داده بود که این متقاضی هم در صورتی که حکم قطعی را در اختیار داشت، می‌توانست از محل اسکان اساتید مجرد بهره‌مند شود؛ اما عملاً نداشتن ردیف استخدامی او را از اسکان دانشگاهی محروم کرده بود. اتفاقی که باعث شد او مجبور شود دارایی‌اش را در محل زندگی سابقش بفروشد تا بتواند مکانی را در محل دانشگاه مورد پذیرش خریداری کند.
متأهل بودن برخی از اساتید به چالش‌های آنها اضافه کرده است. الزام به حضور در دانشگاه و عدم فراهم کردن شرایط لازم برای این قشر باعث شده تا به گفته این متقاضی، در طول ۸ ماه گذشته تنها یک بار امکان سر زدن به خانواده‌اش وجود داشته باشد. از سوی دیگر، نامشخص بودن وضعیت کاری‌شان، همسران این دسته از متقاضیان را برای استعفا دادن از محل کار فعلی‌شان و یا گرفتن انتقالی سردرگم کرده است.
قراردادهای ۳ماهه دانشگاه با پذیرفته‌شدگان
قطعاً صدور کد استخدامی به معنی استخدام رسمی و راحت شدن خیال متقاضیان است، اما حالا متقاضیان پذیرفته‌شده در آزمون ۱۴۰۱ و حتی سال‌های قبل و بعد از آن که چنین کدی را در اختیار ندارند، با قراردادهای ۳ماهه و یا قراردادهای ترمی روبه‌رو هستند که طبیعتاً بار روانی زیادی را به این قشر وارد می‌کند. این متقاضی پذیرفته‌شده در یکی از دانشگاه‌های جنوب کشور می‌گوید: «امروز ما قرارداد موقتی را با دانشگاه داریم که به طور مثال ۳ماهه تمدید می‌شود و این مسئله روی وضعیت حقوق هم اثرگذار بوده است.»
آنطور که این متقاضی می‌گوید، تازه از دی ماه سال گذشته بعد از پیگیری‌های فراوان بود که دانشگاه حاضر به پرداخت حقوق به این دسته از متقاضیان شده است. متقاضی پذیرفته‌شده در یکی از دانشگاه‌های جنوبی کشور در توضیح بیشتر این مسئله می‌گوید: «تعداد زیادی از همکاران نزدیک به ۸ ماه است که هیچ حقوقی را دریافت نکرده‌اند و تا جایی که بنده اطلاع دارم، اساتیدی که در دانشگاه ملی مهارت هستند بیشتر با این مسئله روبه‌رو هستند و این قطعاً بر روی زندگی اساتید تأثیرگذار بوده است.»
البته چالش قرارداد و حقوق تنها به این دانشگاه ختم نمی‌شود، چرا‌که یکی دیگر از متقاضیان که فرایند پذیرش در دانشگاه صنعتی شیراز را با موفقیت پشت سر گذاشته هم در این باره می‌گوید: «بنده جزو افرادی هستم که در فراخوان آبان ۱۴۰۱ شرکت کردم و الان حدود ۲ سال است که در دانشگاه صنعتی شیراز فعالیت می‌کنم، اما به دلیل اینکه هنوز کد استخدامی‌ام نیامده، حقوقم هر ۷ یا ۸ ماه یکبار پرداخت می‌شود. این در حالی است که بنده متأهل و دارای فرزند هستم و قطعاً این روند مشکلات زیادی را در زندگی‌ام ایجاد کرده است.»
هزار متقاضی معطل کد استخدامی
شاید در نگاه اول این‌طور به نظر بیاید که کد استخدامی نهایتاً برای چند نفر از متقاضیان صادر نشده است، اما وقتی جمعیت بیش از هزار نفری متقاضیان، آن هم از سال‌های ۹۹ تا ۱۴۰۱ را ملاک قرار می‌دهیم، متوجه عمیق بودن دریای بی‌تدبیری مسئولان خواهیم شد. به طوری که بر اساس گفته‌های متقاضی یکی از دانشگاه‌های جنوب کشور، تا امروز یک لیست از فراخوان ۱۴۰۱ وجود دارد که شامل ۵۶۶ نفر است و لیست بیش از ۳۰۰ نفر دیگری هم از همین متقاضیان ایجاد شده که در عمل نزدیک به هزار نفر هستند؛ اما آنچه در صحبت‌های این متقاضی وجود دارد، آن است که وزارت علوم تا امروز لیستی حدوداً هزار نفره را برای سازمان امور استخدامی تحویل داده که شامل متقاضیان سال‌های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ می‌شود. موضوعی که متقاضی دانشگاه صنعتی شیراز هم آن را تأیید می‌کند و می‌گوید: «تا امروز هزار نفر از متقاضیان این سال‌ها در انتظار کد استخدامی هستند، اما ماجرا زمانی بدتر می‌شود که بدانیم این افراد حتی دیگر نمی‌توانند در هیچ آزمون استخدامی هم شرکت کنند؛ چرا که عملاً بر اساس قانون، آنها یک بار استخدام شده‌اند.»
دیوان عدالت اداری؛ امید آخر
موضوع قابل توجهی که در صحبت‌های متقاضی دانشگاه صنعتی شیراز وجود دارد، آن است که به گفته او، به نظر می‌رسد کدهای استخدامی آنها در اختیار تعدادی دیگر قرار گرفته و به همین دلیل امکان دریافت کد استخدامی را ندارند؛ مسئله‌ای که باعث شده تا از نگاه متقاضیان، عده‌ای به اصطلاح سوار بر آسانسور به راحتی مشکلات جذب‌شان در دانشگاه‌ها رفع و در مقابل برخی دیگر با چالش‌های زیادی همراه شوند.
البته سردرگمی و بلاتکلیفی طولانی‌مدت آنها را به فکر شکایت از دیوان عدالت اداری هم انداخته است. آنطور که این متقاضی می‌گوید، «امروز در مرحله‌ای هستیم که بارها به فکر شکایت از دیوان عدالت اداری افتاده‌ایم تا شاید از این طریق بتوانیم تکلیف‌مان را برای پذیرش در دانشگاه‌ها مشخص کنیم.»
در مقابل اما متقاضی دانشگاه جنوب کشور می‌گوید: «مسئله اصلی ما این است که حتی نمی‌دانیم امروز گره کارمان در کجاست. متأسفانه وزارت علوم به دلیل تجربه‌های گذشته که بعضاً مسائل سیاسی در موضوع آزمون‌های استخدامی پررنگ شده بود، ترجیح می‌دهد این مسئله را بدون سر‌و‌صدا دنبال کند و عملاً هیچ توضیحی به ما نمی‌دهد. اما وقتی موضوع را از سازمان اداری استخدامی پیگیری کردیم، عنوان می‌کنند تعداد افراد جذب‌شده در یکی از فراخوان‌ها با تعدادی که وزارت علوم اعلام کرده همخوانی ندارد و به همین دلیل جلوی استخدام‌ها را گرفته‌اند.»
گزارش کامل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.
مطالب پیشنهادی
