
در سالهای اول پس از تأسیس دولت، آژانس نقش یک نهاد حل و فصلکننده را بر عهده گرفت. کار آژانس بعد از تشکیل دولت، بیشتر حل و فصل امور ایجاد کیبوتصها و شهرکها عمدتاً در زمینهایی بود که پس از تشکیل دولت و جنگهای پارتیزانی با گروههای مسلح فلسطینی رها شده و به زمینهای غایب مشهور شده بودند.
گزارش «وقایعاسرائیلیه» از اقدامات آژانس یهود

وقایع اسرائیلیه: سال 1920، قیمومت بریتانیا بر سرزمین فلسطین توسط شورای اتحاد کشورهای موافق تصویب شد. در بخش 4 این سند گفته شده بود: «... یک سازمان یهودی مناسب بهعنوان یک نهاد عمومی به منظور مشاوره و همکاری با مقامات مسئول در مورد مسائل اقتصادی، اجتماعی و موارد دیگر که به تأسیس خانه ملی یهودیان و منافع جمعیت یهودی در سرزمین اسرائیل منجر شود، به رسمیت شناخته شود.» طبق این سند، سازمان جهانی صهیونیسم به دنبال ایجاد یک دفتر ارتباطی بین شهرکهای یهودینشین و کیبوتصها با دولت قیمومت بود. دفتری که نقش نهاد حاکم را بر جوامع پراکنده یهودیان را در سرزمینهای اشغالی ایفا کند. یعنی درواقع تا 1929 که به صورت رسمی آژانس یهود تأسیس شد، سازمان جهانی صهیونیسم رابط بین کیبوتصها و شهرکها با دولت قیمومت و انگلیسیها بود.
پس از بحران موج مهاجرت چهارم مدیریت صهیونیستی به دنبال منابع مالی برای تقویت کیبوتصها بود. در 2 ژانویه 1927، این دو توافقنامهای (موافقتنامه وایزمن-مارشال) را امضا کردند که منجر به تأسیس آژانس یهودی شد. به دنبال این توافق، دو کمیته تشکیل شد. «کمیته آژانس» و «کمیته خبرگان» که برای جمعآوری دادهها (تعداد یهودیان در سرزمینهای اشغالی، منابع مالی، چگونگی سیستم مهاجرتها و رسیدگی به وضع اسکان و تأمین نیازهای اولیه و...) و نتیجهگیری به سرزمینهای اشغالی آمدند.
کمیته آژانس که متشکل از متخصصان در زمینههای کشاورزی، صنعت و تجارت بود در سال 1928 دادهها را در خصوص تأمین نیازهای اولیه و چگونگی رشد شهرکها و کیبوتصها ارائه و کار خود را به پایان رساند و بانک اطلاعاتی عظیمی از منابع خاکی، آبی و معدنی فلسطین گردآوری شد. درآوریل 1928، تصمیم گرفته شد یک آژانس یهودی گسترشیافته ایجاد شود که شامل نمایندگان غیرصهیونیستی و یهودیان ثروتمندی باشد که مایل به حمایت از سیاست صهیونیستی در فلسطین هستند.
در آخر، به عنوان بخشی از شانزدهمین کنگره صهیونیسم که در زوریخ تشکیل شد، در 11 آگوست 1929 نمایندگان 26 کشور تأسیس آژانس یهود برای سرزمین اسرائیل را اعلام کردند. وایزمن که رئیس سازمان جهانی صهیونیستی نیز بود به عنوان رئیس این آژانس منصوب شد. در میان غیرصهیونیستهایی که در این کنفرانس تأسیس آژانس شرکت کردند، اسم آلبرت انیشتین، لئون بلوم و لوئیس مارشال، رهبران و تأثیرگذاران جامعه یهودیان آمریکا هم دیده میشود.
آژانس یهود، بعد از تأسیس دولت
در سالهای اول پس از تأسیس دولت، آژانس نقش یک نهاد حل و فصلکننده را بر عهده گرفت. کار آژانس بعد از تشکیل دولت، بیشتر حل و فصل امور ایجاد کیبوتصها و شهرکها عمدتاً در زمینهایی بود که پس از تشکیل دولت و جنگهای پارتیزانی با گروههای مسلح فلسطینی رها شده و به زمینهای غایب مشهور شده بودند. مفهوم املاک غایب به املاکی گفته میشد که در جریان جنگ و خرده مبارزات مسلحانه با اعراب توسط ساکنان فلسطین به اجبار رها شده بودند. شهرکنشینان در موشاویم یک قرارداد به نام «قرارداد سهگانه» امضا کردند که قراردادی بود بین آژانس یهودی «به عنوان یک نهاد شهرکسازی»، انجمن موشاو و صندوق ملی. این قرارداد زمین را اختصاص داده بود به آژانس یهود و او درمورد چگونگی گسترش و نحوه ساختوساز نظر میداد.
در سال 1967 وزارت مهاجرت و جذب تأسیس شد، اما با این حال آژانس یهود در هر سال تقریباً ده هزار مهاجر را به عنوان بخشی از پروژه «در خانه با هم»، به سرزمینهای تحت اشغال رژیم اسرائیل میآورد. در این پروژه، اسرائیلیهای قدیمی مثل تورلیدر، خانوادههای مهاجر جدید را همراهی میکنند، آنها را به شبکه اجتماعی متصل میکنند و به آنها کمک میکنند تا با زندگی در شهرکها سازگار شوند. آژانس یهود هر ساله حدود 360 میلیون دلار برای ارتباط با یهودیان دیاسپورا سرمایهگذاری میکند و همچنین سالانه دهها هزار جوان یهودی از سراسر جهان از طریق پروژههای «مسا» و «تاگلیت» به اسرائیل میآیند. پروژههایی که ذیل آن، یهودیان جوان ازجمله اسرائیلیها را به عنوان بخشی از یک برنامه آموزشی متنوع 10 روزه به صورت رایگان به اسرائیل میآورد. دهها هزار نفر عبری را یاد میگیرند و در استودیوها و کلاسهایی که توسط آژانس یهود اداره میشوند، با فرهنگ و هویت، تاریخ و شهروندی رژیم اسرائیل آشنا میشوند.
متن کامل گزارش محمد وحیدی را در وقایع اسرائیلیه بخوانید
