«فرهیختگان» بررسی کرد
روز چهارشنبه دونالد ترامپ یک جنگ تعرفه‌ای بی‌سابقه را علیه همه کشورهای جهان اعلام کرد که بیشترین مقدار اصابت آن به 57 کشوری خواهد بود که یا واشنگتن با آنها بیشترین کسری تجاری را داشته یا آن کشورها تعرفه‌های سنگینی علیه کالاهای آمریکایی اعمال کرده‌اند. گرچه رئیس‌جمهور خودشیفته آمریکا روز چهارشنبه دوم آوریل را «روز آزادی» توصیف می‌کند اما بسیاری از اقتصاددانان از این روز به‌عنوان روز نکبت برای اقتصاد جهان نام می‌برند. بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد درحالی‌که میانگین نرخ تعرفه‌های واردات در آمریکا از سال 2000 تا 2024 حول و حوش 2 درصد بوده، اما با تعرفه‌های روز چهارشنبه این میانگین به 22 درصد می‌رسد، عددی که از سال 1910 (حدود 115 سال) تاکنون بی‌سابقه بوده است.
علاوه بر واکنش‌های منفی گسترده شرکای بزرگ آمریکا نسبت به جنگ تعرفه‌ای ترامپ، روز پنجشنبه جورجیوا، رئیس صندوق بین‌المللی پول در بیانیه‌ای گفت: «تعرفه‌های دونالد ترامپ، خطر قابل‌توجهی برای اقتصاد جهانی در شرایطی که رشد اقتصادی کند بوده، ایجاد می‌کند.»
کارشناسان برآورد می‌کنند تعرفه‌های ایالات‌متحده به بالاترین موانع تجاری در بیش از یک قرن گذشته تبدیل شود. به گفته آنان، این اقدام می‌تواند قیمت همه‌چیز را برای خریداران آمریکایی از حشیش گرفته تا کفش و آیفون افزایش دهد. براساس برآورد‌ها، این تعرفه‌ها معادل ضرر 3800 دلاری برای هر خانوار ایالات‌متحده است. همچنین تعرفه‌های دوم آوریل به‌تنهایی منجر به افزایش 17 درصدی قیمت اقلامی همچون کفش و پوشاک خواهد شد.
پاسخی سخت به تجارت غیرمنصفانه!
اغلب کارشناسان اهداف 5گانه جنگ تجاری ترامپ را در قالب شعار «ماگا» (Make America Great Again) یا «عظمت را دوباره به آمریکا بازگردانیم» خلاصه می‌کنند. دونالد ترامپ نیز می‌گوید جنگ تعرفه‌ای را علیه کشورهایی اعمال کرده که آمریکا با آنها یا بیشترین کسری تجاری را دارد یا اینکه این کشورها تعرفه‌های سنگینی علیه کالاهای آمریکایی اعمال کرده‌اند. همچنین ترامپ اهدافی را که می‌خواهد از طریق جنگ تعرفه‌ها به آن دست یابد را روشن کرده که عبارتند از: 1- بازگرداندن تولید به ایالات متحده، 2- پاسخ به سیاست‌های تجاری ناعادلانه سایر کشورها، 3- کاهش کسری تجاری آمریکا، 4- افزایش درآمد مالیاتی، 5- ایجاد انگیزه برای سرکوب مهاجرت و قاچاق مواد مخدر.
ترامپ برای توجیه دو ایده اصلی خود در راه انداختن جنگ تجاری اخیر، ابتدا به تعرفه‌های این کشورها اشاره می‌کند که آنها علیه واردات از آمریکا اعمال کرده‌اند. طبق جدولی که کاخ سفید منتشر کرده و در تابلوی مشهور ترامپ نیز به نمایش درآمد، تعرفه واردات کالاهای آمریکایی به کامبوج 97 درصد است. پس از این کشور، لائوس با اعمال تعرفه 95 درصدی دوم بوده و ماداگاسکار با تعرفه 93 درصدی سوم است.
این تعرفه در ویتنام 90 درصد، میانمار 88، سریلانکا 88، جزایر فالکلند 82، موریس 80، عراق 78، بوتسوانا 76، گویان 76، صربستان 74، بنگلادش 74، لیختن اشتاین 73، تایلند 72، بوسنی و هرزگووین 70، چین 76، مقدونیه شمالی 65 و برای اندونزی و تایوان 64 درصد اعلام شده است. طبق جدولی که کاخ سفید منتشر کرده، از 57 کشور و منطقه‌ای که تحت تعرفه‌های بالای 10 درصد قرار گرفته‌اند، در 40 کشور و منطقه تعرفه‌های این کشورها علیه کالاهای آمریکایی بالای 40 درصد است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند اعمال تعرفه‌های سنگین برای کالاهای آمریکایی در کشورهای فقیر و همچنین برخی کشورهای درحال توسعه به دلیل مجازات کالاهای آمریکایی از سوی این دولت‌ها نیست، بلکه این دولت‌ها به دلیل محدودیت‌های ارزی و تجاری، سعی می‌کنند از طریق تعرفه‌ها مانع واردات کالاهای گران‌قیمت آمریکایی به کشورشان شوند.
جنگی برای جراحی کسری تجاری 1200 میلیاردی
اما استدلال دوم دونالد ترامپ برای اعمال جنگ تعرفه‌ای، کاهش کسری تجاری آمریکاست. حجم کسری تجاری آمریکا از 80 تا 100 میلیارد دلار در سال‌های 1989 تا 1992 به 181 میلیارد دلار تا سال 1997 رسید و این میزان در سال‌های 1998، 1999 و 2000 به ترتیب 230، 329 و 436 میلیارد دلار بوده است. این ناترازی تا سال 2003 به بیش از 530 میلیارد دلار رسید و این میزان در سال‌های 2006 تا 2008 به اعداد بالای 800 میلیارد دلار می‌رسد اما در سال‌های 2009 تا 2012 به 500 تا 700 میلیارد دلار برمی‌گردد و تا سال 2017 در محدوده 700 میلیارد دلار باقی می‌ماند. این میزان تا انتهای دولت اول ترامپ به 900 میلیارد دلار می‌رسد و طی چهار سال دولت جو بایدن عدد 1000 میلیارد دلار را رد کرده و در سال 2024 به رقم عجیب 1200 میلیارد دلار رسیده است.
نگاهی به داده‌های اداره آمار آمریکا نشان می‌دهد طی سال 2024 از کسری تجاری بیش از 1200 میلیارد دلاری آمریکا، حدود 531 میلیارد دلار از آن معادل 44 درصد از کل کسری تجاری، مربوط به چین و اتحادیه اروپاست. طبق این داده‌ها، چین با مازاد تجاری 295 میلیارد دلاری در رتبه اول قرار دارد. اتحادیه اروپا با 235 میلیارد دلار دوم و مکزیک با 172 میلیارد دلار سوم است. ویتنام با 123، ایرلند با 87، ژاپن با 68، کره جنوبی با 66، کانادا با 63، هند با 46، تایلند با 46، ایتالیا با 44، سوئیس با 38، مالزی با 25 و اندونزی و فرانسه با 18 و 16 میلیارد دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند. اتریش یا 13، کامبوج با 12، سوئد با 9.8، آفریقای جنوبی با 8.8، اسلواکی با 7.6، رژیم صهیونیستی با 7.4، بنگلادش با 6.1، اسلوونی با 5.9 و عراق و فنلاند با 6 و 5.8 میلیارد دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
معافیت‌های جنگ تعرفه‌ای
طبق گزارش کاخ سفید، فلزات گران‌بها، منابع انرژی و مواد معدنی غیرقابل استخراج در آمریکا از تعرفه‌های متقابل مستثنی شده‌اند. نیمه‌رسانا‌ها، دارو‌ها، مس و چوب نیز فعلاً مشمول تعرفه نمی‌شوند، اما تحقیقات جداگانه برای این اقلام در حال پیگیری است. این خبر خوبی برای کانادا همسایه آمریکا است؛ چرا‌که کانادا مهم‌ترین صادرکننده نفت به آمریکا است. همچنین مکزیک و کانادا از تعرفه‌های متقابل معاف شده‌اند، اما کالا‌هایی که با توافق ۲۰۲۰ هم‌خوانی ندارند مشمول تعرفه ۲۵درصدی باقی خواهند ماند. در همین حال خودرو‌ها و قطعات خودرو شامل تعرفه متقابل جدید نمی‌شوند، اما همان تعرفه ۲۵درصدی هفته گذشته از ۳ آوریل اعمال می‌شود.
متن کامل گزارش گروه اقتصاد را در روزنامه فرهیختگان بخوانید
مطالب پیشنهادی
