جهان در آستانه جنگ تجاری
مائده زمان فشمیدونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از «تعرفه‌های متقابل» که مدت‌ها انتظار آن می‌رفت، پرده برداشت؛ اقدامی که پیش‌بینی می‌شود تأثیرات گسترده‌ای بر روابط تجاری بین‌المللی داشته باشد.
روز چهارشنبه، ترامپ در باغ گل رز کاخ سفید، جایی که ستون‌های آن با پرچم‌های بزرگ آمریکا پوشانده شده بود، حاضر شد و فرمان اجرایی مربوط به این تعرفه‌ها را امضا کرد. او این افزایش مالیاتی را به عنوان ضربه‌ای علیه شیوه‌های ناعادلانه تجاری معرفی کرد و آمریکا را کشوری به تصویر کشید که حتی توسط نزدیک‌ترین متحدانش هم مورد سوءاستفاده قرار گرفته است.
ترامپ خطاب به حضار که شامل کارگران تولیدی، اعضای کابینه و خبرنگاران بودند، گفت: «دهه‌هاست که کشور ما غارت شده، به یغما رفته، مورد تجاوز و چپاول قرار گرفته؛ چه از سوی دشمنان، چه از سوی دوستان. مقامات خارجی شغل‌های ما را دزدیده‌اند. متقلبان خارجی کارخانه‌های ما را ویران و لاشخورهای خارجی رویای زیبای آمریکایی ما را تکه‌تکه کرده‌اند.»
او اعلام کرد که این روز نقطه عطفی در تاریخ آمریکا خواهد بود و پایان حملات وحشیانه‌ای را که این کشور متحمل شده، رقم خواهد زد. او گفت: «روز دوم آوریل ۲۰۲۵، برای همیشه به عنوان روزی که صنعت آمریکا دوباره متولد و روزی که سرنوشت آمریکا باز پس گرفته شد، در یادها خواهد ماند.»
ترامپ با استناد به «قانون اختیارات اقتصادی بین المللی در شرایط اضطراری» مصوب ۱۹۷۷، اعلام کرد که از پنجم آوریل، تمام کشورهای جهان مشمول تعرفه‌ای ۱۰ درصدی خواهند شد.
سپس، او از تعرفه‌های شخصی سازی شده برای کشورهایی که بیشترین کسری تجاری را با آمریکا دارند، پرده برداشت. این تعرفه‌ها از نهم آوریل اجرایی خواهند شد.
ترامپ توضیح داد که تیم او این تعرفه‌ها را طبق نیمی از میزان تعرفه‌هایی که این کشورها از آمریکا دریافت کرده‌اند، محاسبه کرده: «ما تقریبا نیمی از آنچه را که آنها از ما دریافت کرده‌اند، از آنها دریافت خواهیم کرد. این تعرفه‌ها کاملا متقابل نیستند. می‌توانستم این کار را انجام دهم، اما برای بسیاری از کشورها دشوار می‌شد. ما نمی‌خواستیم این کار را بکنیم.»
ترامپ از هاوارد لاتنیک، وزیر بازرگانی خواست که با یک نمودار به روی صحنه بیاید و برخی از تعرفه‌های آینده را توضیح دهد. طبق این نمودار، اتحادیه اروپا مشمول تعرفه‌ای ۲۰ درصدی خواهد شد. چین ۳۴ درصد، ویتنام ۴۶ درصد و تایلند ۳۶ درصد مشمول تعرفه خواهند شد.
نکته قابل توجه در این فهرست اما غیبت مکزیک و کانادا بود. کاخ سفید در این باره توضیح داد که این دو کشور تحت تعرفه‌های تنبیهی جداگانه‌ای قرار خواهند گرفت تا سیاست‌های مرزی ترامپ را رعایت کنند. تمام کالاهایی که تحت توافق تجارت آزاد آمریکا-مکزیک-کانادا قرار نمی‌گیرند، با تعرفه‌ای ۲۵ درصدی مواجه خواهند شد، به جز محصولات انرژی که مشمول تعرفه ۱۰ درصدی خواهند شد.
طرح تعرفه‌ای ترامپ چگونه عمل خواهد کرد؟
ترامپ با صدور این فرمان اجرایی، تعرفه ۱۰ درصدی بر تمامی کالاهای وارداتی از جمله کالاهای متحدانی مانند بریتانیا اعمال می‌کند و همچنین تعرفه‌های متقابل دو رقمی را بر شرکای تجاری خارجی که دولت او آنها را به روش‌های تجاری ناعادلانه متهم کرده، اعمال خواهد کرد.
این بدان معناست که واردکنندگان آمریکایی مسئول پرداخت مالیات ۳۴ درصدی برای تمامی واردات از چین و ۲۰ درصد برای تمامی واردات از کشورهای اتحادیه اروپا خواهند بود.
همچنین، دولت تعرفه ۳۲ درصدی برای واردات از ویتنام و ۲۴ درصدی برای واردات از ژاپن وضع خواهد کرد که براساس فرمولی که میزان مالیات را بر اساس کسری تجاری آمریکا تعیین می‌کند.
چرا ترامپ از کلمه تعرفه‌ها استفاده می‌کند؟
ترامپ کلمه تعرفه را زیباترین کلمه در فرهنگ لغت خوانده است. او و مقامات دولتش استدلال می‌کنند که سیل واردات، صنایع آمریکایی را تهدید کرده و مالیات بر این محصولات شرکت‌ها را تشویق خواهد کرد تا کارخانه‌ها و مراکز تولیدی در آمریکا تاسیس کرده تا از پرداخت آن جلوگیری کنند.
ترامپ ماه گذشته در کنگره آمریکا گفت: تعرفه‌ها درباره حفاظت از روح کشور ما هستند. تعرفه‌ها درباره ثروتمند کردن آمریکا و دوباره بزرگ ساختن آمریکا هستند.
ترامپ و مقامات دولتش بارها ادعا کرده‌اند که تعرفه‌ها بر کالاهای وارداتی منجر به کاهش قیمت‌ها برای آمریکایی‌ها خواهد شد. وقتی خبرنگاری از سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید در مورد طرح تعرفه‌ای ترامپ پرسید، او به اشتباه ادعا کرد که تعرفه‌ها کاهش مالیاتی برای مردم آمریکا هستند.
چه کشورها و محصولاتی تحت تاثیر قرار خواهند گرفت؟
تقریبا تمامی کشورها. تعرفه‌های ترامپ بر تمامی کالاهای وارداتی از بیش از ۱۰۰ شریک تجاری از جمله اتحادیه اروپا، انگلیس، چین و هند اعمال خواهد شد.
آمریکا بزرگترین وارد کننده جهان است و آمریکایی‌ها سالانه بیش از سه تریلیون دلار کالا و خدمات وارد می‌کنند.
تعرفه‌های گسترده علیه بزرگترین شرکای تجاری آمریکا انتظار می‌رود که هزینه‌های نفت و گاز، شکر، میوه‌ها و سبزیجات تازه، پوشاک، مواد ساختمانی و خودروها و قطعات خودرو را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
آیا اعمال این تعرفه‌ها موجب رکود خواهد شد؟
ممکن است.
بازارهای نگران کننده پیش از اعلام ترامپ فراز و نشیب‌هایی داشته‌اند و تحلیلگران وال استریت از خطر رکود احتمالی سخن می‌گویند. افزایش هزینه‌های مصرف کننده می‌تواند باعث کاهش فعالیت‌های تجاری شود، چون آمریکایی‌ها پس‌اندازهای خود را برای مواجهه با یک رکود احتمالی افزایش می‌دهند.
تعرفه‌ها از هر دو طرف جنگ تجاری از جمله آن‌هایی که ترامپ اعمال کرده و اقدامات تلافی جویانه‌ای که از سوی شرکای تجاری کشور صورت گرفته، اعتماد مصرف کنندگان را متزلزل کرده است. شرکت‌های وال استریت تخمین‌های خود را از رشد تولید ناخالص داخلی کاهش داده‌اند و ابزار مورد علاقه فدرال رزرو برای پیش‌بینی رکود نشانه‌های منفی را نشان می‌دهد.
واکنش‌های بین المللی
این اعلام تعرفه که از قبل هم پیش بینی می‌شد، موجی از واکنش‌های جهانی را به دنبال داشت.
آنتونی آلبانیزی، نخست‌وزیر استرالیا در نشست خبری این اقدام را غیرقابل توجیه خواند: «اقدامی یک جانبه که دولت ترامپ امروز علیه تمام کشورها انجام داد، تعجب برانگیز نیست. اما اجازه دهید صریح بگویم: این تعرفه‌ها کاملا غیرضروری هستند.»
ایرلند هم از طریق میهال مارتین، نخست وزیر این کشور به این اقدام واکنش نشان داد: «من معتقدم که تعرفه‌ها به نفع هیچکس نیستند. برای اقتصاد جهانی مضرند. به مردم و کسب‌وکارها آسیب می‌زنند.»
حتی کانادا که از این تعرفه‌های متقابل معاف بود، با این سیاست مخالفت کرد. مارک کارنی، نخست وزیر کانادا در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «دولت من با تعرفه‌های آمریکا مبارزه خواهد کرد، از کارگران و صنایع کانادایی محافظت خواهد کرد و قوی‌ترین اقتصاد گروه هفت را خواهد ساخت.»
پیامدهای اقتصادی
کارشناسان هشدار داده‌اند که این تعرفه‌ها، که نوعی مالیات بر واردات محسوب می‌شوند، در نهایت هزینه‌ها را بر دوش مصرف کنندگان خواهند گذاشت.
برخی تحلیلگران معتقدند که بازارها قبلا هزینه این تعرفه‌ها را در نظر گرفته بودند. اما برخی دیگر هشدار داده‌اند که ممکن است اوضاع بدتر شود، تورم افزایش یابد و حتی رکود اقتصادی در آینده ایجاد شود.
کارا رینولدز، اقتصاددان دانشگاه آمریکایی گفت: اگر هم مشاغل و هم مصرف کنندگان شروع به نگرانی و کاهش هزینه‌های خود کنند، این همان چیزی است که می‌تواند آمریکا را به سمت رکود سوق دهد.
کاترین آن ادواردز، اقتصاددان کارگری می‌گوید که یک رکود بالقوه تحت دولت ترامپ خود ساخته خواهد بود.
با این حال، ترامپ و حامیانش نگرانی‌های مربوط به رکود اقتصادی را رد کرده‌اند. او در سخنرانی خود پیامی برای مقامات جهان فرستاد: «به تمام روسای جمهور، نخست وزیران، پادشاهان، ملکه‌ها، سفرا و دیگر افرادی که به زودی تماس خواهند گرفت تا برای معافیت از این تعرفه‌ها التماس کنند، می‌گویم: تعرفه‌های خود را حذف کنید. موانع تجاری خود را بردارید. ارزهای خود را دستکاری نکنید.» ترامپ در پایان تاکید کرد که این سیاست، لطفی از سوی آمریکا محسوب می‌شود: «ما بسیار مهربان هستیم. ما انسان‌های مهربانی هستیم. اما شما چندان مهربان نبودید وقتی که ما را غارت کردید.»
هنوز مشخص نیست که موانع تجاری جدید چگونه بر اقتصاد و هزینه‌های کالاهای روزمره تاثیر خواهد گذاشت، چون آمریکایی‌ها با بازاری نگران‌کننده و بحران قریب الوقوعی در زمینه توانایی خرید دست و پنجه نرم می‌کنند. منتقدان دولت آمریکا و اکثر اقتصاددانان بارها هشدار داده‌اند که تعرفه‌های گسترده به معنای مالیات بر آمریکایی‌ها است، چون انتظار می‌رود واردکنندگان و خرده فروشان، قیمت‌ها را برای جبران عوارض افزایش دهند.
مطالب پیشنهادی
