خبرگزاری رویترز نوشت: مقامات ایالات متحده و روسیه روز دوشنبه مذاکرات یک‌روزه‌ای را پیرامون پیشنهاد محدود آتش‌بس دریایی میان کی‌یف و مسکو به پایان رساندند؛ اقدامی دیپلماتیک که واشنگتن امیدوار است راه را برای مذاکرات صلح گسترده‌تر هموار کند.

حتی در زمانی که این نشست در عربستان سعودی در جریان بود – نشستی که هیئتی از اوکراین نیز به طور حاشیه‌ای در آن حضور داشت – حمله موشکی روسیه به یک مدرسه و بیمارستان در اوکراین، دست‌کم ۸۸ زخمی برجای گذاشت.

این مذاکرات که بر رسیدن به توافقی برای آتش‌بس دریایی در دریای سیاه متمرکز بود، از سوی واشنگتن به‌عنوان گامی در راستای تلاش‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای پایان دادن به جنگ سه‌ساله میان روسیه و اوکراین تلقی شده است.

یک منبع در کاخ سفید اعلام کرد که در مذاکرات ریاض پیشرفت حاصل شده و انتظار می‌رود که به‌زودی اعلامیه‌ای مثبت منتشر شود.

خبرگزاری روسی «ریا» گزارش داد که هیئت روسی در پاسخ به سؤال خبرنگاران درباره فضای مذاکرات گفت: فضا خوب بود.

یک منبع روسی به رویترز گفت که مذاکرات اواخر روز دوشنبه به پایان رسیده و پیش‌نویس یک بیانیه مشترک برای تأیید به مسکو و واشنگتن ارسال شده است. طرفین قصد دارند این بیانیه را روز سه‌شنبه منتشر کنند.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، پیشتر اعلام کرده بود که هیچ سندی امضا نخواهد شد.

شرایط توافق و دیدگاه‌ها

در اوایل روز دوشنبه، ترامپ به مسائل دیگری که در مذاکرات مطرح شده بود اشاره کرد و گفت: ما در حال مذاکره درباره قلمروها، خطوط مرزی و مالکیت نیروگاه‌ها هستیم.

هفته گذشته، روسیه پیشنهاد ترامپ برای یک آتش‌بس ۳۰ روزه در سراسر اوکراین را رد کرد و تاکنون تنها با تعلیق حملات به زیرساخت‌های انرژی موافقت کرده است.

آندری سیبیها، وزیر خارجه اوکراین، واکنش تندی به حمله اخیر نشان داد و گفت: مسکو از صلح حرف می‌زند در حالی که حملات بی‌رحمانه‌ای را به مناطق پرجمعیت شهری در اوکراین انجام می‌دهد. روسیه به جای دادن وعده‌های توخالی درباره صلح، باید بمباران شهرهای ما را متوقف کند و به جنگ علیه غیرنظامیان پایان دهد.

آتش‌بس دریایی؟

این مذاکرات در عربستان سعودی پس از تماس‌های تلفنی هفته گذشته ترامپ با دو رئیس‌جمهور، ولودیمیر زلنسکی از اوکراین و ولادیمیر پوتین از روسیه، برگزار شد. هیئت اوکراینی روز یکشنبه در عربستان با مقامات آمریکایی دیدار کرد.

ترامپ که حمایت دیپلماتیک آمریکا از اوکراین را کاهش داده و موضعی نرم‌تر نسبت به روسیه در مقایسه با سلف خود، جو بایدن، اتخاذ کرده است، می‌گوید که قصد دارد جنگ را به سرعت پایان دهد.

کاخ سفید اعلام کرده است که هدف اولیه مذاکرات در عربستان، دستیابی به یک آتش‌بس دریایی در دریای سیاه است تا آزادی حرکت کشتی‌ها تضمین شود.

با این حال، از سال ۲۰۲۳، درگیری‌های دریایی بخش محدودی از جنگ بوده‌اند؛ زیرا حملات اوکراین باعث شد که ناوگان روسیه از آب‌های مورد مناقشه فاصله بگیرد و اوکراین بتواند بنادر خود را بازگشایی کرده و صادرات را از سر بگیرد.

پسکوف، سخنگوی کرملین، در این باره گفت: این مذاکرات در درجه اول درباره امنیت ناوبری دریایی است. وی افزود که توافق پیشین تحت حمایت سازمان ملل درباره حمل و نقل دریایی در دریای سیاه، نتوانست برخی از خواسته‌های مسکو را تأمین کند.

یک منبع آگاه از برنامه‌ریزی مذاکرات در عربستان سعودی گفت که هیئت آمریکایی را اندرو پیک، مدیر ارشد شورای امنیت ملی کاخ سفید، و مایکل آنتون، مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا، هدایت می‌کردند.

از سوی روسیه، گریگوری کاراسین، دیپلمات سابق که اکنون رئیس کمیته روابط خارجی مجلس علیای روسیه است، در این نشست شرکت داشت. کاراسین در گفت‌وگو با خبرگزاری اینترفاکس اظهار داشت که مذاکرات «خلاقانه» پیش می‌رود و طرفین درباره مسائل مورد اختلاف در روابط دوجانبه بحث کرده‌اند.

ترامپ از روند مذاکرات ابراز رضایت کرده و از مشارکت پوتین تمجید کرده است.

اما قدرت‌های بزرگ اروپایی نسبت به تمایل واقعی پوتین برای مصالحه تردید دارند و معتقدند که او همچنان بر خواسته‌های حداکثری خود پافشاری می‌کند. این خواسته‌ها از زمان حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ تغییر چندانی نکرده است.

پوتین می‌گوید که آماده گفت‌وگو درباره صلح است، اما کی‌یف باید به طور رسمی از جاه‌طلبی‌های خود برای عضویت در ناتو صرف‌نظر کند و نیروهایش را از تمامی چهار منطقه اوکراینی که روسیه به طور یکجانبه ضمیمه کرده است، خارج نماید.

مایک والتز، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، روز یکشنبه در گفت‌وگو با برنامه «فیس د نیشن» شبکه CBS تأیید کرد که هیئت‌های آمریکا، روسیه و اوکراین در یک محل در ریاض حضور داشته‌اند.

به گفته والتز، علاوه بر آتش‌بس دریایی در دریای سیاه، مذاکرات شامل تعیین «خطوط کنترل» بین ارتش‌های دو کشور نیز خواهد بود. او این مسئله را به عنوان «اقدامات راستی‌آزمایی، نیروهای حافظ صلح و تثبیت خطوط در مواضع فعلی» توصیف کرد.