


سه سال است که یک ساعت قبل از افطار ماه رمضانها حال و هوایی دیگر دارد. در خانهها صدای قرآن میآید و اشک و خندهها با شنیدن داستانهایی است که قرآن خط و محور اصلی آن است. امسال هم، مانند دو سال گذشته، در ساعتی قبل از افطار پنج میزبان دور یک میز مینشینند و داستان زندگی آدمها و تلاوتهای دلنشین را میشنوند. چینش داوران محفل در فصل سوم، مانند دو فصل قبلی این برنامه، از دو کشور همسایه است. وجه تمایز این فصل با دو فصل قبل، حضور سیدجلال معصومی از افغانستان است. به دلیل شخصیت و ابعاد شخصیتی معصومی، حضور او در این دوره از برنامه، بعد جدیدی به برنامه داده است. معصومی به علت انس با قرآنی که دارد، مسائل مختلفی پیرامون فعالیتهای قرآنی و نقش قرآن در زندگی انسانها را بررسی کرده است.
هدف معصومی از شرکت در «محفل»
او معتقد است برنامه «محفل» میتواند بستری مناسب برای تحقق برخی از این اهداف باشد. یکی از اهداف جدی مورد نظر معصومی توجه ویژه به نسل جوان است: «حتی در شهر لندن که در آن سکونت دارم، بیشترین تمرکز و سرمایهگذاری بنده روی جوانان بوده است تا آنان را با قرآن مأنوس سازم و ارتباطشان را با این کتاب آسمانی تقویت کنم.» معصومی صرفاً طرح مسئله نکرده و برای این هدف، طرح و ایده هم دارد: «در این راستا، یکی از روشهایی که میتواند به این هدف کمک کند، بهرهگیری از وجه موسیقایی قرآن است؛ یعنی پرداختن به مقامات قرآنی و همچنین ترکیب برخی از اناشید اسلامی (نوعی سرود است که در میان کشورهای عربی و اسلامی محبوبیت خاصی دارد) با آیات وحی. چنانکه پیامبر اکرم(ص) نیز فرمودهاند: «کتاب الله و عترتی اهل بیتی»، یعنی قرآن و اهلبیت(ع) همواره در کنار یکدیگر هستند. لذا اگر بتوانیم آیات قرآن را با موضوعاتی که متناسب با اهلبیت(ع) است تلفیق کنیم، میتوانیم از جنبههای هنری و موسیقایی قرآن برای جذب جوانان بهره ببریم و آنان را به تلاوت و حفظ قرآن کریم تشویق کنیم.» هدف دوم معصومی از حضور در این برنامه تقویت فضای معنوی و قرآنی است. به گفته او، حضور در برنامه محفل فرصتی است تا به ایجاد و تعمیق این فضا کمک کند و حال و هوای قرآنی بیشتری در میان مخاطبان گسترش دهد.
یکی از نکاتی که از چشم این داور بینالمللی دور نمانده، مخاطبان غیرایرانی است. معصومی در این باره گفت: «علاوه بر موارد قبل، موضوعی که حائز اهمیت است، جذب مخاطبان گستردهتر از سراسر جهان است. هدف این نیست که تنها مخاطبان ایرانی را تحتتأثیر قرار دهیم، بلکه باید بتوانیم پیام این برنامه را به مسلمانانی که در اروپا، انگلستان، آمریکا و دیگر کشورها حضور دارند نیز منتقل کنیم. از آنجا که بنده در سفرهای مختلف خود با مسلمانان متعددی از نقاط مختلف جهان ارتباط داشتهام، میتوانم آنان را نیز به سمت برنامه محفل جذب کنم و موجب افزایش بینندگان آن در سطح بینالمللی شوم.» او این وجه بینالمللی را فقط در مخاطب نمیبیند. برای مثال، ارتباط داشتن با قاریان خارجی مورد اهمیت است و میگوید: «یکی دیگر از مسائل مهم، ایجاد ارتباط و پیوند بین قاریان، مداحان و منشدین خارج از ایران با این برنامه است. در بسیاری از کشورها افراد مستعد و توانمندی در حوزه تلاوت و مدیحهسرایی وجود دارند که میتوانیم آنان را با برنامه محفل مانوس کنیم.» علاوهبر گفتههای معصومی، آشنایی بیشتر دنیا با برنامه محفل، میتواند کمک زیادی به وحدتبخشی کند.
سیدجلال معصومی با اشاره به موسیقیهای ناهنجار غربی، یکی دیگر از اهدافش را در راستای اصلاح تأثیر منفی این مورد بیان کرد و گفت: «یکی دیگر از اهداف اساسی بنده، پررنگ کردن پیامهای اخلاقی و اجتماعی قرآن کریم است. امروزه در دنیای غرب، موسیقیهای ناهنجار بسیاری در حال گسترش است که متأسفانه جوانان را به سمت خود میکشاند. در مقابل، ما میتوانیم با استفاده از موسیقیهای اسلامی و مذهبی که هم از نظر هویت ملی و هم از لحاظ دینی و مذهبی ریشهدار هستند، جوانان را به سمت موسیقی حلال و ارزشمند سوق دهیم. به این ترتیب، میتوان فرهنگ قرآنی و اهلبیتی را از طریق شیوهای هنری و جذاب در میان جوانان ترویج کرد.»
سیدجلال معصومی سالهای زیادی است که در ایران زندگی میکند، اما این موضوع باعث نشده و نمیشود که او ملیت اصلی خودش را فراموش کرده و دغدغه پیوندی مستحکم میان ایران و افغانستان را نداشته باشد. او در این باره گفت: «یکی دیگر از دغدغههای جدی بنده، ایجاد پیوندی عمیقتر بین دو ملت بزرگ ایران و افغانستان است. متأسفانه به دلایل مختلف، در سالهای اخیر فاصلههایی میان این دو ملت ایجاد شده است. بنده امیدوارم که بتوانم با حضور در برنامه محفل، محبت و الفت بیشتری میان ایرانیان و افغانها برقرار کنم و از طریق قرآن، این دو ملت عزیز و سربلند را بیش از پیش به یکدیگر نزدیک سازم.»
تأثیر فضای مجازی
در دو فصل گذشته، رضوان درویش از سوریه، یکی از دو داور خارجی محفل بود. این فصل سیدجلال معصومی از افغانستان جایگزین او شده. از این داور افغانستانی روند پیوستنش به محفل را پرسیدیم. او در این باره گفت: «مسیر حضور من در این برنامه به واسطه فعالیتهای گسترده قرآنیام هم در انگلستان و هم در سایر نقاط جهان شکل گرفت. در طول سالهای گذشته، در مسابقات قرآنی متعددی به عنوان داور حضور داشتهام و همچنین در تلنتشوهای گوناگون شرکت کردهام. علاوه بر این، بنده در سمینارها و کنفرانسهای مختلفی در کشورهای متعدد درباره قرآن کریم و موسیقی قرآنی سخنرانی داشتهام. به نظر میرسد که همین فعالیتهای مستمر موجب شد تا دستاندرکاران برنامه محفل از طریق فضای مجازی و شبکههای اجتماعی با بنده آشنا شوند و ارتباط برقرار کنند. این ارتباط، پلی شد میان بنده و این برنامه که امروز به عنوان یک محفل جهانی قرآن شناخته میشود. خوشحالم که توانستم از این طریق، در خدمت جامعه قرآنی باشم و سهمی در ترویج و گسترش فرهنگ قرآنی ایفا کنم.»
گزارش کامل مریم فضائلی، خبرنگار گروه فرهنگ را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.
