اوکراین در روزهای اخیر و پس از مذاکره با تیم دولت ‌‌دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در عربستان، اعلام کرده با طرح واشنگتن برای آتش‌بس ۳۰ روزه و شروع مذاکرات صلح موافق است. روسیه تاکنون نظر خود را درباره این موضوع اعلام نکرده، اما واکنشش به اعمال فشار برای پذیرش آتش‌بس منفی بوده است.

کی‌یف می‌گوید پس از موافقتش با طرح واشنگتن، این کشور فوراً تعلیق در تبادل اطلاعات را لغو کرده و کمک‌های امنیتی به اوکراین را از سر خواهد گرفت. آمریکا که حالا پشت اوکراین ظاهر شده، تقریباً یک ماه قبل در مذاکره با هیئت روسی در همان عربستان، اوکراین و اروپا را نادیده گرفته و به آغوش پوتین رفته بود.

سرد و گرم کردن‌های دولت ترامپ در حوزه سیاست خارجی شاید باعث ترک برداشتن برخی تحلیل‌ها در قبال تحرکات او شده باشد، اما نمی‌تواند مانع از دیدن آنچه ترامپ در دست و ذهن خود دارد، شود.

نکات
در خصوص سیاست خارجی ترامپ به ویژه در خصوص اوکراین نکاتی وجود دارد که در ادامه مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

1- عربستان، سوگولی ترامپ  
مذاکرات واشنگتن با کی‌یف برای ایجاد صلح در جنگ اوکراین همانند مذاکرات آمریکا و روسیه در این خصوص، در عربستان برگزار شد. بازیگر ثابت هر دو دیدار واشنگتن است که نشان می‌دهد آمریکا به دلایلی درصدد تقویت جایگاه عربستان در منطقه برآمده است.

دستان آمریکا برای تقویت عربستان سعودی در پرونده لبنان نیز مشهود است. واشنگتن در همکاری تنگاتنگ با ریاض، ژنرال ‌جوزف عون‌، فرمانده ارتش را به ریاست‌جمهوری رساند و با فشارهایش باعث نخست‌وزیری ‌نواف سلام‌ شد. روزنامه عبری «یدیعوت آحارونوت» روز گذشته پرده جدیدی از سیاست‌های آمریکا در منطقه را فاش کرد.

این روزنامه روز چهارشنبه نوشت: «آمریکا در حال حاضر اسرائیل را وادار می‌کند توافق تعیین مرزهای دریایی با لبنان را اجرا کند، توافقی که نتانیاهو در زمان امضایش توسط ‌یائیر لاپید‌ آن را توافق خیانت و تسلیم توصیف کرد. نتانیاهو با اینکه تعهد داد این توافق را لغو می‌کند، اکنون مجبور به اجرای آن است.»

آحارونوت ادامه داد: «در اینجا به نظر می‌رسد که توافق تعیین مرزها با لبنان در راستای منافع آمریکا و عربستان بوده و هدف از آن تقویت جایگاه ریاض در منطقه است.» ترامپ از جنگ اوکراین در اروپا تا جنگ غزه و لبنان که به جهان اسلام و جهان عرب مربوط است، عربستان را در رأس دستور کار خود برای مطرح‌سازی و تقویت قرار داده است.

2- منفعت‌گرایی تجاری شدید  
رویکرد ترامپ در قبال تحولات جهانی به شدت متأثر از منفعت اقتصادی پایه‌گذاری شده است. رئیس‌جمهور آمریکا که ادعا می‌کند در دور نخست ریاست‌جمهوری خود ۴۰۰ میلیارد دلار قرارداد را با عربستان به امضا رساند، از ریاض خواسته در قبال توجه به این کشور، در دوره جدید رقم قراردادها به یک تریلیون دلار برسد.

درباره اوکراین، او خواهان امتیاز بهره‌برداری از منابع معدنی به ارزش ۵۰۰ میلیارد دلار است. در جریان دیدار چندی قبل هیئت عالی‌رتبه روس با مقامات آمریکایی، ‌کریل دمیتریف‌ رئیس صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه (RDIF) نیز در هیئت روسیه حضور داشت؛ در حالی که هیئت آمریکایی صرفاً از مذاکره‌کنندگان سیاسی تشکیل شده بود.

با این حال، نمی‌توان حضور «استیو ویتکاف» فرستاده ویژه آمریکا برای امور غرب آسیا را کاملاً سیاسی دانست. ویتکاف یهودی، همانند ترامپ، سرمایه‌گذار در حوزه املاک است که بدون سابقه قابل توجهی، به یک مسئولیت مهم دیپلماتیک رسیده است.

در حالی که کیت کلاگ، نماینده ویژه ایالات متحده در امور اوکراین و روسیه به شمار می‌رود، او عملاً منزوی شده و حتی برای آزادی یک زندانی آمریکایی در سوریه، این ویتکاف بود که به مسکو رفت. ویتکاف نه در امور غرب آسیا تبحر دارد و نه چیزی از روسیه می‌داند، چه اینکه مسئولیت رسمی‌اش نیز محدود به غرب آسیاست، اما آنچه او را مطرح ساخته و دو حوزه را به یکدیگر متصل کرده، توانمندی‌های تجاری او و نزدیکی منافع شخصی‌اش به ترامپ است.

3- دوستی مجدد به خاطر معادن  
پس از مشاجره ترامپ با زلنسکی، روابط دو کشور باید متشنج می‌شد، اما قرارداد منابع بعدی چیزی نبود که رئیس‌جمهور آمریکا از آن دست بکشد. از این رو، آشکار بود که این مشاجره اثراتی موقت خواهد داشت. ترامپ چنان فضای داخلی آمریکا را تغییر داده و به منفعت‌گرایی رادیکال‌تری سوق داده است که ‌کریس مورفی، سناتور مشهور دموکرات و نزدیک به ‌جو بایدن، رئیس‌جمهور سابق این کشور نیز او را به دلیل از دست دادن توافق معادن در دیدار با زلنسکی سرزنش کرد.

گزارش کامل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.