فاطمه نام‌آور؛ خبرنگار: 80 کشته؛ هزار و 30 قطع عضو؛ پنج‌هزار و 270 آسیب به چشم؛ چهارهزار و 248 مورد سوختگی و 17 هزار و 500 مصدوم! این آمار آسیب‌دیدگان یک جنگ نیست، بلکه عواقب چهارشنبه‌سوری پنج سال اخیر در ایران است؛ جشنی باستانی که سال‌هاست از شیوه‌ قدیمی خود فاصله گرفته و حالا دیگر به «جنگی غیررسمی» در خیابان‌های شهر تبدیل شده است. آمار‌ها نشان می‌دهد نزدیک به 45 درصد از آسیب دیدگان این حوادث را جوانان و نوجوانان زیر 20 سال تشکیل می‌دهند. همین موضوع باعث شده شب‌های منتهی به چهارشنبه آخر سال برای خانواده‌ها نگرانی زیادی به همراه داشته باشد. 
شاید تصور شود این آسیب‌ها تنها متوجه استفاده‌کنندگان از مواد محترقه است؛ اما آمار‌ها نشان می‌دهد رهگذران و مأموران امدادی نیز از این آسیب‌ها درامان نبودند و نیستند، به‌عنوان‌مثال در سال 1401 بیش از 30 درصد آسیب‌دیدگان، عابرین پیاده بودند! بااین‌همه عواقب چهارشنبه‌سوری تنها به آسیب‌های جسمانی خلاصه نمی‌شود؛ این شب خسارات پنهان دیگری هم دارد. بخشی از این مصدومان یا فوتی‌ها، حتی به چهارشنبه‌سوری هم نمی‌رسند. به‌عنوان نمونه درحالی‌که هنوز چهارشنبه‌سوری 1403 آغاز نشده که آمار‌ها از فوت سه نفر در بازه اول تا نوزدهم اسفند خبر می‌دهند. در همین مدت 186 نفر مصدوم شده‌اند و از این تعداد، ۲۲ نفر دچار قطع عضو، ۳۰ نفر دچار آسیب از ناحیه چشم و ۹۱ نفر دچار سوختگی شده‌اند. 

1398؛ کاهش حوادث به برکت کرونا! 
کرونا اگرچه در ایران و جهان جان‌های زیادی را گرفت اما باعث شد چهارشنبه‌سوری سال 1398، کم‌خطرتر نسبت به سال قبلش باشد. در سال 1397، حدود چهارهزار و 572 نفر در بازه زمانی 15 اسفند 96 تا 15 فروردین 97 دچار آسیب ناشی از مـواد محترقـه شدند. بر پایه آمار‌های منتشرشده، در این سال براثر حوادث ناشی از مواد محترقه، هشت نفر فوت کردند و 27 نفر دچار معلولیت شدند. سال 98 اما به دلیل شیوع کرونا، در پایتخت حداقل حوادث مربوط به چهارشنبه‌سوری تا ۵۰ درصد کاهش پیدا کرد. در سال 98، تنها در روز حادثه، هزار و 468 نفر مصدوم شدند. از این تعداد 512 نفر دچار آسیب چشم و 193 نفر قطع عضو شدند. 318 نفر نیز دچار سوختگی‌های متوسط تا شدید بودند. در این سال چهارنفر به همین دلیل فوت کردند. 

1399؛ رشد بیش از صددرصدی کشته‌ها
چهارشنبه سال 99 نیز متأثر از کرونا بود اما یافتن راه‌های زیست با این ویروس ناشناخته باعث شده بود مردم معمولی‌تر از سال قبل زندگی کنند. از این رو حوادث چهارشنبه‌سوری رشد دوبرابر حداقل در تعداد کشته‌ها پیدا کرد. براساس آماری که سخنگوی سازمان اورژانس کشور اعلام کرد، در چهارشنبه‌سوری آخر سال 99، هزار و 894 نفر مصدوم شدند و ٩ نفر نیز جان باختند. 527 آسیب به چشم، ١٣١ قطع عضو و 546 سوختگی متوسط تا شدید، بخش دیگری از تبعات چهارشنبه‌سوری آخر سال 1399 بودند. 

1400؛ رکورد در همه‌چیز
تزریق واکسن کرونا و رفع محدودیت‌های کرونایی، چهارشنبه‌سوری آخر سال را به یک آتش‌بازی پرتلفات تبدیل کرد. در این سال تعداد فوتی‌ها 133 درصد رشد پیدا کرد و به عدد 21 رسید. در چهارشنبه‌سوری این سال سه‌هزار و 582 نفر مصدوم شدند که از این تعداد، 172 نفر قطع عضو شدند و 860 نفر دچار آسیب چشمی شدند و 850 نفر نیز با انواع سوختگی مواجه شدند. درمجموع سال 1400، رکورد قابل توجهی در میزان تبعات مربوط به این مراسم داشت.

1401؛ ۲۸ کشته 
در سال 1401، حوادث مربوط به چهارشنبه‌سوری نسبت به سال قبلش رشد داشت. در این سال 28 نفر به دلیل استفاده از مواد محترقه جانشان را از دست دادند. شاید یکی از دلایل رشد فوتی‌ها و مصدومان چهارشنبه‌سوری سال 1401، فراخوان‌های گروه‌های تروریستی و عناصر ضدانقلاب برای استفاده از این مراسم برای اقدامات خرابکارانه بوده باشد. مجموع آمار نهایی مصدومان حوادث چهارشنبه‌سوری، چهارهزار و 368 نفر بود. از این تعداد سه‌هزار و 557 نفر معادل ۸۲ درصد از کل آسیب‌دیدگان در روز چهارشنبه‌سوری دچار مصدومیت شده‌اند. این آمار با رشدی 22 درصدی نسبت به سال قبل خود مواجه شد. مواد محترقه همچنین باعث 229 قطع عضو، هزار و 428 آسیب به چشم و 893 سوختگی در سال 1401 شد. 

1402؛ همچنان روند صعودی است
به‌جز تعداد فوتی‌ها، در سایر آمار‌ها، آمار آسیب‌دیدگان، در سال ۱۴۰۲ نیز افزایش داشت. طبق آمار‌ها از ۱ تا ۲۳ اسفند ۱۴۰2، 6 هزار و 165 نفر بر اثر برخورد یا استفاده از مواد محترقه دچار آسیب‌هایی از جراحت‌های سطحی تا قطع عضو و حتی فوت شدند. در سال ۱۴۰۲، اگرچه تعداد جان‌باختگان با ۱۷ مورد فوتی کاهش یافت، اما شمار افراد دچار قطع عضو به ۳۰۵ نفر افزایش پیدا کرد. آسیب به چشم با هزار و 950 مورد و انواع سوختگی‌ها با هزار و 641 مورد، شایع‌ترین صدمات ناشی از حوادث چهارشنبه‌سوری این سال بودند. آنچه باعث نگرانی است اینکه ۴۷ درصد از مصدومان چهارشنبه‌سوری، افراد زیر ۱۸ سال هستند. 

خسارت به نیرو‌ها و تجهیزات امدادی و فشار به کادر درمان 
در سال 1401 یک درصد از مصدومان حوادث چهارشنبه‌سوری را نیرو‌های امدادی تشکیل می‌دادند. در سال 1402 نیز سه پرسنل انتظامی با پرتاب نارنجک دست‌ساز مجروح شدند. گزارش‌ها نشان می‌دهد در این روز خسارات قابل‌توجهی هم به تجهیزات و ماشین‌های امدادی وارد می‌شود. این را هم نمی‌توان نادیده گرفت که بر اثر مراجعات به بیمارستان و اورژانس‌ها تا چه میزان کادر درمان تحت فشار کاری برای جبران این آسیب‌ها قرار می‌گیرند. 

گزارش کامل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.