«فرهیختگان» بررسی می‌کند
«فرهیختگان» برخی از ادعاهای نمایندگان مجلس و همچنین وزیر اقتصاد را در جلسه استیضاح با داده‌های رسمی تطبیق داده است که در ادامه می‌آید.
روح‌الله عباس‌پور: پول‌های کره به کشور بازگشته است
روح‌الله عباس‌پور، موافق استیضاح وزیر اقتصاد دیروز مدعی شد که دولت سیزدهم موفق شده بود پول‌های بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی را به کشور بازگرداند. این ادعا در حالی مطرح شده که اوایل اسفندماه امسال حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با آقای شیخ تمیم بن حمد بن خلیفه آل‌ثانی امیر قطر و هیئت همراه، تاکید کردند: «ما کشور قطر را یک کشور دوست و برادر می‌دانیم اگرچه همچنان مسائل مبهم و حل‌نشده‌ای همچون بازگرداندن مطالبات ایران که از کره جنوبی به قطر منتقل شد، باقی است و هم اینکه می‌دانیم مانع اصلی عملی شدن توافقی که در این زمینه انجام شده بود، آمریکا است.»
ایشان خاطرنشان کردند: «ما اگر جای قطر بودیم، به فشارهای آمریکا اعتنا نمی‌کردیم و مطالبات طرف مقابل را بازمی‌گرداندیم و همچنان انتظار چنین اقدامی را از جانب قطر داریم.»
وضعیت: نادرست
میثم ظهوریان: در دوره همتی نرخ ارز 62 درصد افزایش یافت
میثم ظهوریان، نماینده مشهد به عنوان موافق استیضاح گفت: «تا الان یعنی ظرف چهار ماه قیمت دلار از کانال 50 تومان به 90 تومان رسیده است و 62 درصد افزایش داشته است. شهریور امسال یعنی زمانی که آقای دکتر همتی مشغول به کار شد، نرخ تورم ماهیانه 1.7 درصد بوده است اما الان طبق آخرین گزارش مرکز آمار، در بهمن‌ماه همین نرخ 4.1 درصد شده است و یعنی 2.5 برابر رشد داشته و عمده این تورم مربوط به گروه خوراکی‌هاست که عمدتاً در سبد طبقه محروم رشد کرده، یعنی نرخ تورم طبقات دهک‌های پایین بالاتر بوده است.»
فارغ از اینکه عبدالناصر همتی مسئول کل جهش ارزی اخیر بوده یا خیر، بررسی‌ها نشان می‌دهد از ابتدای روی کار آمدن عبدالناصر همتی نرخ دلار با رشد 56 درصدی از حدود 59 هزار تومان در اوایل شهریور به حدود 92 تا 93 هزار تومان در روزهای اخیر رسیده است. درخصوص جهش ارزی اخیر باید توجه داشت اقدامات خصمانه دولت آمریکا در تحریم نفتکش‌های ایرانی به همراه ایجاد مشکل برای صرافی‌ها و تراستی‌ها در امارات، انتظارات تورمی ناشی از آمدن دولت جدید آمریکا و مضافاً افزایش فشار از سمت وزارت صمت به بازار ارز (اجرای قاعده 90 -10) نیز در جهش ارزی نقش داشته است. درخصوص تورم ماهانه نیز، اعداد و ارقام اعلامی ظهوریان صحت دارد.
با این حال، به نظر می‌رسد برای قضاوت منصفانه اقدامات همتی لازم است نمایندگان به این موضوع توجه داشته باشند که در کنار جهش ارزی اخیر، برخی از اقدامات دولت چهاردهم همچون اعطای مجوز افزایش قیمت خودرو، دارو و برخی کالاها، از سر اجبار بوده و اگر این اعطای مجوزها صورت نمی‌گرفت، به دلیل نداشتن صرفه اقتصادی، در ماه‌های آتی ما باید شاهد کاهش یا توقف تولید در این بخش‌ها می‌شدیم.
وضعیت: درست
دغدغه اصلی همتی FATF شده است
یکی از انتقادات نمایندگان مجلس به عبدالناصر همتی، تمرکز زیاد او روی مسئله FATF است. رسول بخشی‌دستجردی با اشاره به عملکرد وزیر اقتصاد در هفت ماه گذشته، گفت: «ما انتظار نداشتیم آقای همتی در این مدت کوتاه تورم را از بین ببرد، اما انتظار داشتیم به جای آنکه دست روی دست بگذارد و دائماً در مورد FATF و مذاکره با آمریکا صحبت کند، برنامه‌ای کارشناسی و عالمانه برای مقابله با تورم و خنثی‌سازی تحریم‌ها ارائه دهد.
متأسفانه شاهد چنین اقداماتی نبودیم.» عباس بیگدلی نیز با اشاره به مسائل مبارزه با پول‌شویی گفت، تنها چیزی که از کارنامه چندین ماهه آقای همتی به دست آمده، تلف کردن وقت نظام برای پیگیری موضوع FATF بوده که جزو اهداف ضدایرانی ترامپ بوده است. گرچه در دولت سیزدهم نیز موضوع FATF یکی از موضوعات در دست پیگیری وزارت اقتصاد بوده، اما اغلب منتقدان منصف خارج از مجلس نیز به تمرکز بیش از حد وزیر اقتصاد بر موضوع FATF انتقاد جدی داشتند و این موضوع را در شرایط فعلی هدف‌گذاری اشتباه از سوی ایشان می‌دانستند.
وضعیت: درست
فاطمه محمدبیگی: پرداخت هزینه درمان از جیب مردم به 70 درصد رسیده است
فاطمه محمدبیگی، نماینده قزوین در مجلس به عنوان نماینده موافق این استیضاح با بیان انتقادات شدید از عملکرد همتی گفت: «سیاست‌های اقتصادی نادرست، سلامت مردم را به خطر انداخته است.» وی افزود: «تورم در حوزه بهداشت و درمان به حدی افزایش یافته که هزینه‌های مستقیم مردم از جیبشان از 45 درصد به نزدیک 70 درصد رسیده است.»
در خصوص سهم پرداخت مستقیم از جیب خانوار لازم به ذکر است داده‌های این بخش را مرکز آمار ایران با عنوان «گزارش حساب‌های ملی سلامت» در بخش «حساب‌های اقماری» منتشر می‌کند که آخرین گزارش این نهاد در 14 فروردین 1403 منتشر شده و آمار آن مربوط به عملکرد سال 1399 است. طبق این گزارش، سهم پرداخت مستقیم از جیب خانوار از 57 درصد در سال 1389 به 31 درصد تا سال 1396 و به 35 درصد تا سال 1399 رسیده است.
براین اساس، گرچه در ماه‌های اخیر قیمت دارو و اقلام پزشکی با مجوز دولت و همچنین افزایش نرخ ارز افزایش یافته، اما اعلام عدد 70 درصدی برای هزینه‌های درمانی از جیب مردم، مورد تایید مراکز آماری کشور نیست.
وضعیت: نادرست
عبدالناصر همتی: در 7 سال گذشته 10 میلیون نفر به زیر خط فقر رفته‌اند
عبدالناصر همتی در بخشی از سخنان خود در مجلس گفت، در 7 سال گذشته 10 میلیون نفر به زیر خط فقر رفته‌اند. ما می‌دانیم مردم چه مشکلاتی دارند اما بر اساس امکاناتمان عمل می‌کنیم. براساس داده‌های وزارت رفاه از گزارش فقر، اظهارات همتی درست بوده و طی 10 سال اخیر تعداد افراد زیر خط فقر از حدود 15 به 25 تا 26 میلیون نفر رسیده است.
وضعیت: درست
همتی: تورم کاهش یافته است
همتی در بخشی از اظهارات خود در مجلس بیان داشت: «مهم‌ترین مسئله اقتصاد کشور، تورم مزمن است اما اخیراً نرخ تورم کاهشی شده است. سال گذشته همین موقع تورم سالانه 42 درصد بوده که امسال 32 درصد شده است. علت رشد نقدینگی ارث به‌جا‌مانده از گذشته است که آثار آن ادامه دارد. در قانون برنامه هفتم و بانک مرکزی خودتان تصریح کردید که مسئول مسائل پولی و بانکی، بانک مرکزی است. پس ریشه تورم به کسری بودجه، ناترازی بانک‌ها و ناترازی تجاری بر می‌گردد. اما آیا عامل ناترازی بودجه وزارت اقتصاد است؟ در ناترازی بودجه، مجلس، دولت و سایر دستگاه‌ها مقصرند اما وزارت اقتصاد وظیفه تامین مالی را برعهده دارد.»
بخش اول اظهارات همتی درست بوده و تورم سالانه از 42.5 درصد در بهمن سال گذشته به 32 درصد در بهمن امسال رسیده است. اما برخلاف اظهارات همتی، در ماه‌های اخیر تورم ماهانه و تورم نقطه به نقطه رکوردهای جدیدی به ثبت رسانده و تورم ماهانه از میانگین درصدی به 4.1 درصد در بهمن رسیده و تورم نقطه‌ای نیز از کانال 31 و 32 به 35 درصد کوچ کرده است. همتی در بخش دیگری از سخنان خود می‌گوید مسئول مسائل پولی و بانکی و ارز، بانک مرکزی است. برخلاف این سخنان همتی، بانک مرکزی در کنترل نقدینگی موفق عمل کرده و اعمال فشار بیشتر در این زمینه می‌تواند منجر به رکود شدید شود. با این حال، وزارت اقتصاد و سازمان برنامه نتوانسته‌اند با اصلاحات ساختاری، فشار کسری بودجه را کاهش داده تا مانع پولی شدن بودجه سالانه شوند.»
وضعیت: نادرست
مطالب پیشنهادی
