بورس تهران در شرایطی روزهایی شبیه به سال ۹۷ و ۹۸ را پشت سر می‌گذارد که برخلاف انتظار قرمزپوش بوده است. هرچند رویکرد دولت چهاردهم در برابر بازار سرمایه یک رویکرد حمایتی بوده و حتی در جهت کاهش قیمت‌گذاری دستوری و همچنین افزایش نرخ ارز تلاش‌هایی کرده، اما با توجه به نظر کارشناسان، به نظر می‌رسد سایه ریسک سیاسی و نوسانات بیش از اندازه نرخ ارز مجال رشد بورس را نمی‌دهند. از سوی دیگر، یکی از عوامل مؤثر بر روند بازار سرمایه، قطعی برق و گاز در بخش تولید است که به افت سهم صنایع مختلف منجر شده و برخی معتقدند این اقدام به‌گونه‌ای دخالت غیرمستقیم دولت در بازار سرمایه به شمار می‌رود.

کارشناسان معتقدند تجربیات تلخ مردم از بورس سبب شده اعتماد افراد به بازار سرمایه رفته‌رفته کاهش پیدا کند و مردم به خرید طلا و ارز به جای سهام تمایل بیشتری داشته باشند؛ چرا‌که این بازارها در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت‌تری بازدهی دارند.

با این وجود، اما آنگونه که متخصصان می‌گویند روزهای طلایی بورس فرا خواهد رسید و همزمان با شکفتن شکوفه‌های بهاری ۱۴۰۴، سبز شدن به بورس هم سرایت خواهد کرد. «فرهیختگان» در گفت‌وگو با فردین آقابزرگی، مهدی سوری، محمود مرادی، ایمان رئیس و علی رئوفی، ۵ کارشناس بازار سرمایه به بررسی علل ریزش بورس و همچنین آینده بازار پرداخته است.

رد پای سیاست‌های قدیمی در بورس تهران

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه گفت: «در بخش اقتصادی داخلی، مشکلاتی چون سوءمدیریت، ناکارآمدی در تأمین مواد اولیه، ارز مورد نیاز برای تولید و مشکلات شرکت‌هایی که به ارز نیاز دارند، از موانع بزرگ محسوب می‌شود. همچنین دخالت‌های دولت و دوگانگی در تصمیمات اقتصادی، خصوصاً در دوره پیش از دولت سیزدهم، به‌ویژه در بازار پول و سرمایه، رقابت‌های غیرشفاف و ناهماهنگی‌ها مشکلاتی ایجاد کرده است. آثار منفی این مسائل همچنان محسوس است. مسئله‌ای که در حال حاضر بیشترین تأثیر منفی را دارد، وضعیت نامطلوب بورس است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که بورس باید تا پایان سال به شاخص سه و نیم میلیون واحد برسد، اما مشکلات سیاسی و تصمیمات غیرهوشمندانه در داخل و در تعامل با جهان باعث شده که سرمایه‌گذاران، به‌ویژه از کشورهای هم‌جوار و چین، از بازار ایران فرار کنند. تلاطم سیاسی به‌ویژه در سیاست‌های خارجی، به معضلات اقتصادی منجر شده است.»

افزایش متناوب قیمت دلار مترادف رشد بورس نیست

علی رئوفی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «فرهیختگان» اظهار داشت: «در تحلیل‌های اقتصادی، یکی از مسائل مهم، نااطمینانی بازار است. به‌طور معمول، زمانی که قیمت دلار افزایش می‌یابد، ابتدا بازار سرمایه واکنش نشان نمی‌دهد تا مطمئن شود که آیا بازار توانایی تاب‌آوری در نرخ جدید دلار را دارد یا نه. به عبارت دیگر، تا زمانی که دلار به‌طور مستمر افزایش می‌یابد، انتظار نمی‌رود که بازار به سرعت واکنش نشان دهد، ولی بعد از آنکه قیمت دلار به یک ثبات نسبی رسید، سرمایه‌ها به سمت بازارهای دیگر از جمله بازار سرمایه جذب می‌شوند. در حال حاضر، بازار نگران است که آیا اقتصاد توانایی سازگاری با نرخ جدید دلار را خواهد داشت یا خیر.»

او ادامه داد: «یکی دیگر از عواملی که بر وضعیت فعلی تأثیر گذاشته، سیاست‌های بانک مرکزی در سال‌های اخیر است. در سال ۹۸، سیاست‌های انبساطی موجب افزایش رشد نقدینگی و گردش آزاد پول در بازارهای مختلف از جمله بورس شد. اما در سال‌های اخیر، بانک مرکزی سیاست‌های انقباضی را پی گرفته که باعث کاهش تزریق نقدینگی به بازارها شده است. هدف بانک مرکزی کاهش سرعت رشد نقدینگی بوده است که در نتیجه نقدینگی کمتر به بازارها تزریق می‌شود. در کنار این تغییرات، ابزارهای جدیدی برای توزیع نقدینگی در بازارها معرفی شده است. به‌طور مثال، صندوق‌های طلا و درآمد ثابت و همچنین پلتفرم‌های آنلاین طلا به‌طور قابل توجهی در حال جذب نقدینگی‌اند. این باعث شده که نقدینگی بین بازارهای مختلف پخش شود و فشار بر بازار سهام کمتر گردد.»

انتظار برای بهار بورس در بهار ۱۴۰۴

علی رئوفی درباره آینده بازار سرمایه یادآور شد: «درنهایت، پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال جاری، با توجه به عدم ثبات نرخ دلار و ریسک‌های سیاسی، بازار سرمایه نتواند رشد قابل توجهی را تجربه کند. همچنین با توجه به موعد تسویه اعتباری‌ها و سایر مشکلات اقتصادی، ورود نقدینگی جدید به بازار محدود خواهد بود. اما در صورتی که ریسک‌های سیاسی کاهش یابند و شرایط اقتصادی تثبیت شود، پیش‌بینی می‌شود که از فروردین ماه سال آینده، بازار سرمایه شاهد رشد قابل توجهی باشد؛ چرا که نسبت ارزش دلاری بورس به کف خود رسیده و پتانسیل رشد دارد.»

متن کامل گزارش پانیذ رحیمی، خبرنگار گروه اقتصاد را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.