

شهرام یزدانی، مشاور آموزشی رئیس جمهور در نشست خبری به سیاست دولت در خصوص سهیمههای کنکور اشاره کرد و گفت: در ابتدا باید به این سوال جواب داد که آیا سهمیه چیز مذمومی است؟ خیر؛ کشوری نداریم که سهمیه نداشته باشد. سهمیه در کشورهای مختلف با سه هدف عدالت، تنوع و احترام اجتماعی انجام میشود.
وی در مورد هدف عدالت توضیح داد: همه افراد باید از تحصیلات عالی برخوردار باشند ولی برخی موارد خارج از انتخاب فرد است. دو نفر با توان فکری یکسان داریم. اما این دو فرد شانس یکسان ندارند. اصطلاحی به نام قرعهکشی اجتماعی وجود دارد و شانس افراد با یکدیگر برابر نیست. باید تاثیر این قرعهکشی اجتماعی را حذف کنیم. باید برای رسیدن به عدالت آموزشی تلاشهای متفاوت را بسنجیم ولی تفاوتهای افراد باید دیده شود.
مشاور آموزشی رئیس جمهور با اشاره به اینکه در آمریکای شمالی سهمیه «تنوع» داریم، تاکید کرد: این سهمیه بر این اساس است که اگر جایی دیدیم آقایان سفید پوست بیشتری وارد میشوند، کاری کنیم که خانمهای سیاهپوست هم وارد شوند. سهمیه دیگر کهنهسربازها هستند و جامعه برای احترام به این گروه و خانواده آنها سهمیه اختصاص میدهد. در کشور ما کمی کجسلیقگی انجام شده است. سهمیه مناطق سهگانه و مناطق محروم درست کار شده است. ذات سهمیه ایثارگران و رزمندگان و جانبازان درست است ولی هرچقدر از جنگ تحمیلی دور شدیم، کج سلیقگی انجام شده است.
یزدانی با بیان اینکه ۳۰ درصد دانشجویان رشتههای برتر پزشکی از طریق سهمیهها پذیرش میشوند و برای رشتههای لوکس این عدد بالاتر است، افزود: در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهادات ارائه شده است. در حال حاضر تصمیم خاصی گرفته نشده، ولی رئیس جمهور دستور داده که کمیتهای در شورای عالی انقلاب فرهنگی آن را بررسی کند.
مشاور رئیس جمهور اظهار کرد: در حال حاضر سهمیه ایثارگران، رزمندگان، جانبازان جداگانه دیده شده ولی پیشنهاد این است که همه سهمیهها با هم به صورت مجموع دیده شوند. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته نه تنها سهمیه وجود دارد، بلکه فرد دارای سهمیه اگر عملکرد تحصیلی خوبی نداشته باشد، دانشگاه برای او کلاسهای ویژه میگذارد. ، سهمیه قابل دفاع است ولی گاهی عارضه ایجاد میکند، برای مثال ممکن است سبب مهاجرت نخبگان شود.
مشاور رئیس جمهور در مورد اینکه آیا تغییر شیوه پذیرش دانشگاهها در دستور کار دولت قرار دارد؟ گفت: به طور قطع این برنامه وجود دارد. در حال حاضر شیوه پذیرش و سهم معدل در کنکور در سال ۱۴۰۵ و ۱۴۰۴ در دستور کار قرار دارد ولی حداقل زمان مورد نیاز برای تغییر کلی شیوه پذیرش ۱۴۰۶ است.
روزنامه «فرهیختگان» نیز چندی پیش به بررسی این موضوع پرداخت و نوشت: گزارش ارائهشده از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی و همچنین گزارش مرکز پژوهشهای مجلس تحت عنوان «بررسی وضعیت عدالت آموزش عالی در ایران فصل اول: دادهها و شواهد آماری» نشان میدهد تاثیر قطعی سابقه تحصیلی توانسته اتفاقات مثبتی را در فضای آموزش عالی کشور رقم بزند.
هرچند به دلیل روش پژوهشی متفاوتی که در این دو گزارش به کار گرفته شده، اطلاعات بهدستآمده تا حدودی با یکدیگر متفاوت بوده و به صورت کلی هنوز 54 درصد از رتبههای برتر کنکور از دو دهک بالای جامعه هستند. اما با نگاهی به سه گروه آزمایشی مختلف بهویژه در گروه علوم تجربی میتوان نتیجه گرفت که سهم دهکهای 8، 9 و 10 با کاهش یک سومی همراه بوده است. گزارش کامل روزنامه فرهیختگان در این باره را اینجا بخوانید.
