دکتر طهرانچی در بیست‌وهشتمین نشست شورای دانشگاه آزاد اسلامی:
فرهیختگان: دانشگاه آزاد استان قم روز گذشته شاهد آغاز برگزاری بیست‌وهشتمین نشست شورای دانشگاه آزاد اسلامی بود. نشستی دو روزه که محور اصلی‌اش بررسی نظام دانشی دانشگاه بود.
این نشست به ریاست دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد و با حضور معاونان و رؤسای‌مراکز سازمان مرکزی و رؤسای دانشگاه‌های آزاد مراکز استان‌ها، در دانشگاه آزاد واحد قم و با قرائت پیام دکتر علی‌اکبر ولایتی، رئیس هیئت‌مؤسس و هیئت‌امنای دانشگاه آزاد آغاز به کار کرد.
واحدهای برتر حوزه فرهنگی در این نشست مورد تقدیر قرار گرفتند و از هویت بصری جدید آنا نیز در این نشست رونمایی شد. دکتر طهرانچی در این نشست تأکید کرد دانشگاه برای ایجاد جریان ملی دانش نیازمند تحول در دانش فردی، رابطه استاد و دانشجو، فناوری سازمانی و رابطه سازمان و دانشجو است.
او در ابتدای سخنان خود گفت: «مهندسی الهی به‌گونه‌ای رقم خورد که علی ابن الموسی الرضا(ع) به سرزمین ما بیاید و برکتی به این سرزمین دهد که قطعه‌ای از بهشت در آن جای گیرد. خانواده، خواهر و برادران ایشان پس از سه‌سال دوری قصد دیدار و زیارت ایشان را داشتند که موفق نشدند. امروز این ذوات مقدسه و امامزادگانی که در شهر‌های مختلف ایران حضور دارند، جهت طریق امام را به ما نشان می‌دهند. قم شهر علم است که ما همیشه برای حل مشکلات و باز شدن گره‌های علمی خود محضر حضرت معصومه(س) در قم می‌رویم.»
بقای دانشگاه به پایداری و کارآمدی نیاز دارد
دکتر طهرانچی با بیان اینکه دانشگاه در بستر جامعه تعریف می‌شود و صرفاً خواسته ما برای بقای آن در جامعه کافی نیست، بلکه بقای دانشگاه به پایداری و کارآمدی نیاز دارد، اظهار کرد: «خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید غیرخدایانی که می‌خوانید دو وجه را نمی‌توانند برای شما تأمین کنند؛ اولاً نمی‌توانند بدی را از شما دفع کنند، ثانیاً برای شما تحول ایجاد نمی‌کنند.
بنابر فرمایش قرآن کریم پایداری در گروی دفع آسیب‌ها و کارآمدی در گروی تحول است. اگر نتوانید آسیب‌ها را دفع کنید، نمی‌توانید باقی بمانید و اگر تحول نداشته باشید نیز کارآمد نخواهید بود. اساساً قرآن کریم توصیه جدی به‌دفع ضرر و کسب منفعت دارد و به بیان‌های مختلف در آیات 55 سوره فرقان، 73 سوره نحل و 66 سوره انبیا به این مهم تأکید کرده است.»
رئیس دانشگاه آزاد ادامه داد: «همه ما می‌دانیم سنت الهی تبدیل و تحویل ندارد، در مقابل آن، سنت انسانی حتماً تبدیل و تحویل دارد، زیرا انسان حرکت می‌کند تا به خدا برسد و منطبق بر سنت‌های الهی شود. پس ما در فعالیت‌های خود به تبدیل و تحویل نیاز داریم، از ملزومات این مهم عزم‌الامور است.
عزم در امور لازمه انجام کار و تبدیل توانش به کنش انسانی است، در این رابطه صبر و گذشت نیز دو نکته کلیدی است، اگر کسی اهل صبر و گذشت نباشد، نخواهد توانست تبدیل و تحویل را رقم بزند. خداوند متعال در همین رابطه در آیات مبارکه 43 سوره شوری به صبر و گذشت در آیه 17 سوره لقمان به برپا داشتن نماز، امر به معروف و نهی از منکر و پایداری در مواجهه‌ها و در آیه 176 سوره آل‌عمران به صبر در اذیت‌های فراوان و تقوای الهی توصیه می‌کند.»
باید چهارچوب‌های ذهنی خود را عوض کنیم
وی با بیان اینکه امروز اتفاقات عجیب‌وغریبی در جامعه درحال وقوع است، گفت: «نظام تعاملی دسترسی به اطلاعات و افراد، انسان‌ها را کم صبر کرده است و از آن‌ها افرادی ساخته که منتظر پاسخ‌هایی سریع هستند. آیا سازمان شما نیز توانایی پاسخ‌های سریع را دارد؟ فناوری ما را به‌دنبال خود می‌کشد، روزی اتوماسیون، سپس فضای مجازی و امروز هوش مصنوعی در جریانند.
شما در مرحله اتوماسیون باقی مانده‌اید، درحالی‌که دنیا، دنیای هوش مصنوعی است. امروز باید چهارچوب‌های ذهنی خود را عوض کنیم. همه ما نیازمند تبدیل و تغییر هستیم. اگر در اتوماسیون باقی ماندید و نسل‌های بعدی آن مانند فضای مجازی و هوش مصنوعی را درک نکردید، نمی‌توانید از مردم دفع ضرر و برای آن‌ها کسب منفعت کنید. نظام‌های دانشی باید خود را با این تحولات تنظیم کنند.»
دانشگاه باید در ساخت جامعه خلاق و جامعه پردازی قدرت تفکر را پرورش دهد
دکتر طهرانچی با تأکید بر اینکه ما هنوز در کشور بر سر فضای مجازی بحث و درگیری داریم، درحالی‌که امروز دنیا و فرزندانمان از فضای مجازی عبور کردند و وارد دنیای هوش مصنوعی شده‌اند، گفت: «ما هم در حوزه‌های دانشی و هم در حوزه‌های فناوری نیازمند تحولیم. ما هنوز در دانشگاه درس آشنایی با مبانی کامپیوتر را تدریس می‌کنیم، درحالی‌که این درس متعلق به نسل سوم بود و امروز ما در نسل پنجم قرار گرفته‌ایم، این ضرورت تحول در حوزه دانش فردی را نشان می‌دهد. همچنین در حوزه رابطه استاد و دانشجو، هوش مصنوعی اصل یادگیری و یاددهی را متحول کرده، لذا باید نقش استاد را درکنار این فناوری بازتعریف کنیم.
در حوزه فناوری سازمانی، ساختار و فرایند‌ها و زیرساخت‌های دانشگاه باید متناسب با این فناوری اصلاح و بازتعریف شوند. مفاهیم راهبر تا کاربر بر این اساس تعریف شده‌اند. همچنین در حوزه رابطه سازمان و دانشجو تمام نیاز‌های دانشجو باید براساس بهره‌گیری از هوش مصنوعی ارائه شود. دانشگاه باید در ساخت جامعه خلاق و جامعه‌پردازی قدرت تفکر را پرورش دهد تا جامعه به‌سمت خلاقیت در حل مسائل پیچیده حرکت کند و در حوزه ساخت جامعه نوآور نیز دانشگاه باید در خدمت منافع ملی براساس نظام ملی نوآوری نقش آفرینی کند.»
به‌گفته رئیس دانشگاه آزاد، سیاست علم است که بر دانشگاه حاکم است و این سیاست علم است که باید پایداری و کارآمدی را برای نظام تأمین کند. اگر ما در رأس سیاست علم خود آینده‌نگاری داشته باشیم، همه مراحل و ارکان این سیاست علم نیز تغییر خواهد کرد.
وی توسعه بلوغ سازمانی، چابک‌سازی، افزایش بهره‌وری، پایداری اقتصادی، مولدسازی دارایی‌ها، دستیابی به کارآمدی مبتنی‌بر آموزه‌های دینی و... را از ملزومات پایداری و کارآمدی عنوان کرد و افزود: «همچنین قبلاً گفته‌ام مودت و عدالت دو رکن اصلی حاکم بر روابط و اجزا در سازمان دانشگاه باید باشند. در همین رابطه امیرمؤمنان علی(ع) در عهدنامه مالک اشتر می‌فرمایند آنچه بیشتر دیده والیان بدان روشن است، برقراری عدالت در شهر‌ها و پدیدار شدن دوستی میان شهروندان آن است.»
رئیس دانشگاه آزاد خاطرنشان کرد: «پایداری در کسب نفع مردم است، البته درکنار نفع مردم ارزش عمل نیز اهمیت پیدا می‌کند و براساس آیه 91 سوره مائده هر نفع مردمی پایداری نمی‌آورد، بلکه ارزش عمل هم اهمیت دارد. تقوا، عدالت و بِرّ، مودت را در سازمان تقویت می‌کند. سازمانی که دنبال عزت است باید مراقبت کند عزت با اثم به‌دست نمی‌آید، پایداری در عزت است نه اثم. اثم بر هم زننده هر پایداری است.»
دکتر طهرانچی تأکید کرد: «گزاره‌های دانشگاه و همه جهت‌گیری‌های اجزای آن باید کلمه طیبه باشند و صرفاً دنیاگرایی و حال‌نگری نباید در دستور کار سازمان باشد، بلکه سازمان باید هم به حال و هم به آخرت توجه داشته باشد. ما جزء کسانی نخواهیم بود که فقط به‌ظاهر حیات دنیا توجه می‌کنند و از آخرت غافل می‌شوند.»
امروز جامعه‌پردازی با داشتن یک نظام ملی نوآوری ممکن خواهد بود
وی با بیان اینکه امروز جامعه‌پردازی با داشتن یک نظام ملی نوآوری ممکن خواهد بود، گفت: «جامعه تنها با علم، فناوری و اقتصاد پویا حفظ نمی‌شود، بلکه نیازمند نوآوری است که درهم‌تنیدگی از علم، فناوری و اقتصاد پویا و امنیت را شامل می‌شود.
دانشگاه باید با نوآوری دانایی و توانایی را به ثروت تبدیل کند، در غیر اینصورت منافع ملی تأمین نخواهد شد. نوآوری یا innovation در برگیرنده مفاهیمی مانند فرایند، اختراع، ارزش، عمل، مفید، پیاده‌سازی، توانایی و تغییر است، همچنین خلاقیت یا creation در برگیرنده مفاهیمی همچون ایده، اندیشه، قوه تخیل، حل‌مسئله، مفهوم، طوفان فکری، فرایند خلاقانه و نبوغ است.
لذا درمی‌یابیم نوآوری و خلاقیت با هم تفاوت دارند.»
رئیس دانشگاه آزاد ادامه داد: «فناوری سیر جهشی گسسته‌ای دارد، هر جهش در فناوری سؤالات بسیاری را مقابل نظام علمی قرار می‌دهد. نظام علمی نیز باید به‌صورت 360 درجه پاسخ این سؤالات را بدهد، لذا هر فناوری می‌تواند جریان جهانی دانش را خلق کند.
اگر شما صرفاً کنشگر جریان جهانی دانش باشید، نمی‌توانید منافع ملی را رقم بزنید، بلکه باید یک جریان ملی دانش را برای کشور خود ایجاد کنید و تنها به یک نقطه بودن در صفحه جهانی بسنده نکنید. اگر ایجاد نوآوری بر پایه جذب فناوری بدون ورود نظام علمی باشد، شما در فناوری و نوآوری رفتار‌های تبعی خواهید داشت، مانند آنچه امروز در فضای مجازی رخ داده است.»
دکتر طهرانچی با تأکید بر اینکه اگر دانشگاهی منافع ملی را تأمین نکند، باقی نخواهد ماند و حذف‌شدنی خواهد بود، گفت: «شما می‌خواهید در هوش مصنوعی فقط تبعیت‌کننده باقی بمانید یا خلق‌کننده یک جریان شوید. جریان ملی دانش جایی است که شما در آن منافع ملی را خلق می‌کنید.
دانشگاه برای ایجاد جریان ملی دانش نیازمند تحول در دانش فردی، رابطه استاد و دانشجو، فناوری سازمانی و رابطه سازمان و دانشجو است. همه انواع خدمات کارآمادگی، دانشجویی، فرهنگی، مالی و اداری و آموزشی باید در بستر‌های جدیدی که منطبق بر فناوری‌های نو است، اتفاق بیفتد. امروز هوش مصنوعی، فضای مجازی و خدمات الکترونیک در جریان است، اما ما هنوز در سیستم‌های قدیمی کار می‌کنیم، باید سرعت پاسخ‌دهی به مسائل مردم در جامعه را با استفاده از این فناوری‌ها بالا ببریم.»
در مدل جدید اداری دانشگاه خدمت به دانشجو ملاک سنجش و ارزیابی است
وی ادامه داد: «طرح حامی که اخیراً رونمایی شد نیز چنین منطقی دارد و می‌خواهد هوش مصنوعی را وارد فضای خدمات‌دهی به دانشجو کند، به این شکل خیلی از مراجعات غیرضروری و نامه‌نگاری‌ها حذف خواهد شد. اجرای طرح حامی اداری، مقدمه‌ای برای راه‌اندازی طرح حامی علمی در دانشگاه است. در طرح حامی کارمندان و هوش مصنوعی حلقه‌های پاسخ‌دهی به دانشجو خواهند بود. در مدل جدید اداری دانشگاه، خدمت به دانشجو ملاک سنجش و ارزیابی است و روابط براساس سه‌گانه خدمت، خادم و مخدوم شکل می‌گیرد، تحول پایان‌پذیر نیست و بایدی است که شرط بقاست.»
مطالب پیشنهادی
