فرهیختگان: صدای بوق و اگزوز ماشین‌ها، سروصدای ساختمان‌های در حال ساخت و صدای بلندگوی وانت‌هایی که وقت و بی‌وقت یخچال و کمد و آهن قراضه می‌خرند و می‌فروشند، همه و همه مجموعه صداهایی است که می‌تواند در دسته آلودگی صوتی قرار گیرد و هر روز گوش و اعصاب ما را آزار دهد. آلودگی صوتی یکی از مشکلات محیطی است که با توسعه شهرنشینی بیشتر و بیشتر شده و شاید چون به چشم دیده نمی‌شود، آنچنان که باید به آن اهمیت داده نمی‌شود، اما تأثیرات منفی که به‌طور نامحسوس بر سلامت انسان‌ها، جانوران و حتی گیاهان می‌گذارد، قابل نادیده‌گرفتن نیست. در این گزارش، تأثیرات آلودگی صوتی و میزان آن در شهرهای مختلف دنیا و تهران را بررسی کرده‌ایم و به دنبال راهکارهایی گشته‌ایم که باعث می‌شود زندگی و شهری آرام‌تر داشته باشیم.
آلودگی صوتی به هر نوع صدای مزاحم و آزاردهنده‌ای گفته می‌شود که به محیط زیست و سلامت انسان‌ها آسیب بزند. این صداها از منابع مختلفی از جمله ترافیک، صنایع، حمل‌ونقل هوایی و دریایی یا حتی زندگی شبانه‌روزی در بعضی از مناطق شهری ایجاد می‌شود. واحد اندازه‌گیری صدا یا صوت، دسی‌بل‌ است که بر اساس تغییرات فشار هوا، مقدار آن بین صفر تا ۱۳۰ دسی‌بل محاسبه می‌شود. بر اساس استانداردها، صداهای کمتر از ۶۰ دسی‌بل در شرایط مناسب، بین ۶۰ تا ۶۵ دسی‌بل نامناسب برای کودکان و بیماران، ۶۵ تا ۷۰ دسی‌بل آزاردهنده و بیش از ۷۰ خطرناک است. همچنین آستانه درد گوش در ۱۳۰-۱۲۰ دسی‌بل است، اما آسیب به اعصاب شنوایی از ۸۵ دسی‌بل ایجاد می‌شود، تا جایی که شنیدن صدای با شدت صوتی 100 دسی‌بل به مدت ده دقیقه نیاز به استراحت به مدت 20 دقیقه در محیطی کاملاً آرام دارد تا بتواند اثرات آن را جبران کند. در گذشته آنچنان به آلودگی صوتی توجه نمی‌شد، ولی در دهه‌های اخیر با رشد شهرنشینی و صنعتی شدن جوامع، این مشکل بیشتر خود را نشان داد و از دهه 70 میلادی به بعد به یک نگرانی جدی تبدیل شد و امروزه حتی در سازمان‌های جهانی به‌عنوان یک تهدید برای سلامت عمومی شناخته می‌شود.

صدای بیشتر، فشار خون بیشتر
«دارم از سروصدای زیاد دیوانه می‌شوم.» این جمله را قطعاً هم خودتان زیاد استفاده می‌کنید و هم اطرافیانتان. همین جمله به ظاهر ساده به خوبی تأثیراتی را نشان می‌دهد که آلودگی صوتی روی جسم و روان انسان‌ها می‌گذارد. یکی از اولین تأثیرات آلودگی صوتی بر انسان‌ها، افزایش سطح استرس است. صداهای بلند و مداوم می‌توانند باعث اضطراب و عدم تمرکز، گرفتگی عضلانی، تورم معده و سوءهاضمه، رنگ‌پریدگی و حتی موجب مشکلات روانی بلندمدت شوند. قرار گرفتن در معرض سروصدای زیاد می‌تواند باعث بی‌خوابی و خواب آشفته شود، فشار خون را افزایش دهد و در درازمدت خطر بیماری‌های قلبی را هم بالا ببرد. صداهای بلند، حتی اگر به نظر نرسد که خیلی آزاردهنده‌اند، می‌توانند به شنوایی آسیب برسانند و در نهایت باعث افت شنوایی شوند. حیوانات هم از تأثیرات آلودگی صوتی در امان نیستند. سروصدای زیاد می‌تواند مشکلات جدی برای آن‌ها ایجاد کند. بسیاری از حیوانات از صدا برای جلب توجه، شکار یا دفاع از خود استفاده می‌کنند و آلودگی صوتی می‌تواند این ارتباطات طبیعی را مختل کرده و رفتار حیوانات را تحت تأثیر قرار دهد و باعث ترس و اضطراب در آن‌ها شود، به‌ویژه در گونه‌هایی که در مناطق طبیعی و وحشی زندگی می‌کنند. آلودگی صوتی همچنین می‌تواند روی روند تولید مثل حیوانات هم تأثیر منفی بگذارد. شاید تعجب کنید، اما آلودگی صوتی حتی بر گیاهان هم تأثیر می‌گذارد. صدای زیاد می‌تواند بر رشد گیاهان تأثیر منفی داشته باشد و حتی مقاومت آن‌ها در برابر بیماری‌ها را کاهش دهد. البته این تأثیرات در مقایسه با انسان‌ها و حیوانات کمتر است، اما نشان می‌دهد که طبیعت در برابر سروصدا چقدر آسیب‌پذیر است.

متن کامل گزارش ‌هانیه درویش‌، خبرنگار را در روزنامه فرهخیتگان بخوانید.