«دهنت رو ببند» ترامپ هیچ‌وقت فکرش را نمی‌کرد این جمله را از زبان یک کودک چهارساله بشنود. آن هم پسر مشاور پولدار و عزیزش که حالا شاید خیلی از بودن او در کنارش راضی نیست. نه به‌خاطر اینکه پسرش در یک نشست خبری به او گفته «تو رئیس‌جمهور نیستی، پاشو برو» و «دهنت رو ببند» بلکه به این دلیل که امروز نام ماسک بیشتر از خود ترامپ در حال چرخیدن بر سر زبان‌هاست. حتی مجله تایم در یکی از شماره‌های اخیرش تصویر او را پشت میز رزولوت کاخ سفید ترسیم کرده بود و ترامپ در واکنش به سؤالی در این باره به کنایه گفته بود که «مگر تایم هنوز منتشر می‌شود؟»

 این میلیاردر سرکش نه‌تنها در سیاست آمریکا نقش پررنگی پیدا کرده، بلکه به دنبال تغییر معادلات هوش مصنوعی نیز است. این همان چیزی است که در دعوای ماسک و سم آلتمن بر سر OpenAI هم دیده می‌شود. ماسک که زمانی همکار آلتمن بود، حالا او را به خیانت به درخواست‌های اولیه متهم می‌کند و در تلاش است که دوباره کنترل بازی را به دست بگیرد. اما این فقط جنگ دو کارآفرین نیست، بلکه همان قدرت‌نمایی دولت سرمایه‌دارهاست، همان الگویی که سرمایه‌گذاران، تکنولوژی و حتی جنگ‌ها را مدیریت می‌کند. پروژه غزه هم بخشی از همین معادله است. ترامپ پیشنهاد داده که دو میلیون فلسطینی را بیرون کنند و این منطقه را به یک ساحل تفریحی سودآور تبدیل کنند. این دقیقاً همان منطق سرمایه‌دارانه‌ای است که ماسک درباره OpenAI و دنیای مهم هوش مصنوعی دارد. 

ماسک از جان OpenAI چه می‌خواهد؟ 
ایلان ماسک که تا دیروز «ثروتمندترین فرد» یا «مالک تسلا» معرفی می‌شد حالا یکی از بازیگران اصلی سیاسی و اقتصادی آمریکا شده است. در دنیای امروز که هوش مصنوعی مهم‌ترین عرصه رقابت شده ماسک یکی از کسانی است که می‌خواهد روی این بازی کنترل داشته باشد. او زمانی در کنار سم آلتمن، مدیر OpenAI برای توسعه هوش مصنوعی کار می‌کرد اما حالا این دو درگیر یک جنگ بزرگ شده‌اند. ماسک که از نفوذ مایکروسافت در OpenAI خوشش نمی‌آید پیشنهاد داد «۹۷ میلیارد دلار» بدهد و شرکت را بخرد اما آلتمن قبول نکرد. این فقط یک دعوای تجاری نیست؛ جنگی است بین سرمایه‌دار‌های بزرگ که می‌خواهند مسیر آینده تکنولوژی و حتی سیاست را تعیین کنند. 

در همین حال نشست هوش مصنوعی پاریس جایی شده برای نمایش قدرت. سیاستمداران و سرمایه‌دار‌های بزرگی مثل فرانسوی‌ها و اماراتی‌ها در آن حضور دارند و آلتمن و ماسک احتمالاً برای این نشست برنامه‌های ویژه‌ای خواهند داشت. در این میان عربستانی‌ها و ماسایوشی سون (یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران تکنولوژی) هم پول‌های هنگفتی در OpenAI گذاشته‌اند که نشان می‌دهد این جنگ فقط بین آمریکایی‌ها نیست. 

اما ماجرا فقط به آلتمن ختم نمی‌شود. ماسک و ترامپ هم رابطه پرتنشی دارند. برخی می‌گویند ترامپ از اینکه ماسک برنامه‌های هوش مصنوعی‌اش را مسخره کرده، حسابی عصبانی است. با این حال ماسک همچنان در دولت فدرال نفوذ دارد و تلاش می‌کند مسیر توسعه هوش مصنوعی را به نفع خودش تغییر دهد. ماجرا به اینجا هم ختم نمی‌شود. از جلسه‌های زاکربرگ و مدیران اپل با ترامپ گرفته تا سرمایه‌گذاری‌های سنگین در OpenAI، همه نشان می‌دهند که شرکت‌های بزرگ تکنولوژی دیگر فقط کسب‌وکار ندارند؛ آن‌ها دارند سیاست آمریکا را شکل می‌دهند. 

در نهایت این جنگ فقط بر سر هوش مصنوعی نیست بلکه همان داستان قدیمی «دولت سرمایه‌دار‌ها» است که حالا با چهره‌های جدید ادامه پیدا کرده و ماسک نماد این بازی شده است. بلومبرگ گزارش داده ماسک از OpenAI شکایت کرده و می‌گوید این شرکت از هدف اصلی‌اش که قرار بود غیرانتفاعی باشد دور شده و حالا فقط به فکر پول درآوردن است. او حتی هشدار داده که پیشرفت‌های OpenAI در هوش مصنوعی ممکن است برای انسان‌ها خطرناک باشد. 

14 ایالت علیه ایلان
۱۴ ایالت آمریکا علیه ایلان ماسک و دونالد ترامپ شکایت کرده‌اند و می‌گویند اختیاراتی که کاخ سفید به ماسک داده فراتر از قانون اساسی است. این دعوا که توسط دادستان‌های دموکرات از ایالت‌هایی مثل آریزونا، میشیگان و رود آیلند به جریان افتاده به نفوذ بی‌سابقه فردی غیر از رئیس‌جمهور (همان ماسک) در دولت آمریکا اشاره دارد. در متن شکایت آمده که ترامپ بدون هیچ مجوز قانونی و نظارت واقعی بخش عمده‌ای از تصمیمات اجرایی را به ماسک واگذار کرده است؛ طوری که یک موقعیت کم‌اهمیت دولتی که در گذشته فقط وظیفه مدیریت وب‌سایت‌های دولتی را داشت حالا به ابزاری برای آشوب و نقض تفکیک قوا تبدیل شده است. ایالت‌ها از دادگاه خواسته‌اند که جلوی نفوذ ماسک را بگیرد و او را از تغییر بودجه‌های دولتی، لغو قرارداد‌ها، تصمیم‌گیری‌های کلان و مداخله در نیروی انسانی منع کند اما کاخ سفید این شکایت را چیزی جز «استفاده سیاسی از قوه قضائیه علیه رئیس‌جمهور ترامپ» نمی‌داند. 

این ماجرا، دقیقاً همان چیزی است که درباره دولت سرمایه‌دار‌ها به آن اشاره شد. ماسک که زمانی یک چهره شناخته‌شده در حوزه فناوری بود حالا فراتر از آن عمل می‌کند و در حال تبدیل شدن به یک بازیگر سیاسی مستقل است که از تسلا و استارلینک گرفته تا قرارداد‌های دولتی و حتی جنگ‌های ژئوپلیتیکی و تکنوپلیتیکی همه را در دست دارد. با این اوصاف دولت آمریکا هم دارد شبیه به دورهمی پولدار‌ها در کافه‌های مجلل می‌شود جایی که تصمیمات سیاسی نه در کنگره و کاخ سفید بلکه در شرکت‌های سیلیکون‌ولی ساخته می‌شوند. 

متن کامل این گزارش را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.