لجن‌مالی علم در کاخ سفید
سید مهدی طالبی اعضای تیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور جدید آمریکا، شباهت‌های زیادی به وی دارند که شامل مواضع تند و رفتارهای رادیکال می‌شود، اما شاید هیچ‌کس به او در حوزه تئوری‌های توطئه همانند رابرت جونیور کندی، وزیر بهداشتش، شبیه نباشد.
اگر ترامپ در دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش و در بحبوحه کرونا ادعا کرده بود که باید وایتکس تزریق کرد، کندی نیز اعتقاد چندانی به واکسن‌ها ندارد.
وزارت او در روزهای اخیر با ۵۲ رأی موافق در برابر ۴۸ رأی مخالف در مجلس سنا تأیید شد. تنها مخالف وی در میان جمهوری‌خواهان، سناتور میچل مک‌کانل بود که سابقه فلج اطفال را در کودکی داشته و با مواضع کندی درباره واکسن‌ها موافق نیست.
نکات
روی کار آمدن یک آقازاده تمام‌عیار، دموکرات و کاتولیک مذهب به‌عنوان وزیر یک وزارتخانه بزرگ که در دوره همه‌گیری اهمیتش بیشتر شد، در دولت جمهوری‌خواه ترامپ موضوعی است که ابعاد گوناگونی دارد. در ادامه به مهم‌ترین نکات در این خصوص پرداخته شده است.
1- کندی با پیشینه طولانی‌مدت در حزب دموکرات، در قضایای واکسن با ترامپ و طرفدارانش اشتراک نظر دارد. دیدگاه‌های مبتنی بر تئوری توطئه و همچنین رویکردهای رادیکال تحول‌خواهانه که نیازمند رفتارهای مکانیکی‌اند، باعث شده وی از حزب دموکرات جدا شده و به دولت جمهوری‌خواه بپیوندد.
از نظر برخی، رویکردهای اجتماعی و منعطف حزب دموکرات برای دوران‌هایی که تحولات بزرگ و انقلابی نیاز است، ناکارآمدند.
از این رو، تحول‌خواهان رادیکال که دوای وضعیت کنونی را زیر میز زدن می‌دانند، به دور ترامپ حلقه زده‌اند. کندی نیز بیش از آنکه به حزب جمهوری‌خواه یا تیم دولتی آن بپیوندد، به شخص ترامپ پیوسته است.
2- حضور افرادی با پیشینه قوی در حزب دموکرات در دولت جمهوری‌خواه ترامپ نشان می‌دهد سیالیتی در فضای سیاسی آمریکا ایجاد شده است. صف‌بندی‌ها در آمریکا تغییر و تحولاتی را تجربه می‌کند. در انتخابات اخیر، بسیاری از جمهوری‌خواهان در طرف حزب دموکرات ایستادند. حمایت طیف وسیعی از جمهوری‌خواهان، از جمله دیک چنی، معاون جورج بوش، رئیس‌جمهور اسبق و جمهوری‌خواه آمریکا، از کامالا هریس، رقیب ترامپ، اتفاقی در سمت مقابل بود؛ در حالی که کندی و گابارد از سمت حزب دموکرات به اردوگاه ترامپ در حزب جمهوری‌خواه کوچ کردند.
3- جداسازی اعضای حزب دموکرات و الحاق آن‌ها به دولت برای ترامپ اهمیت دارد، زیرا او خواهان ضربه زدن به این حزب است. از جمله موفقیت‌های ترامپ در ضربه زدن و جداسازی از حزب دموکرات، حمله به پایگاه‌های رأی سنتی این حزب است. او در انتخابات ۲۰۱۶ به پایگاه رأی دموکرات‌ها در میان کارگران حمله کرده و نظر کارگران سفیدپوست را به خود جلب کرد و در انتخابات ۲۰۲۲ نیز نظر لاتین‌تباران و سیاهان بیشتری را متوجه خود کرد.
تضعیف حزب دموکرات برنامه جدی ترامپ است؛ چه اینکه او اعتقادی به چندجانبه‌گرایی ندارد و حزب جمهوری‌خواه را نیز به‌عنوان یک فرقه تماماً برای خود می‌خواهد. برای شخصیتی تمامیت‌خواه مانند ترامپ، رقابت اهمیتی ندارد و به رقیب نه برای پیروزی، بلکه برای انهدام نگاه می‌کند.
4- استفاده از اعضای دموکرات در دولت باعث می‌شود ترامپ در افکار عمومی چهره‌ای ملی به خود بگیرد و از سوی دیگر تسلطش بر حزب جمهوری‌خواه به‌عنوان کسی که از سوی برخی دموکرات‌ها نیز تأیید شده، بیشتر می‌شود.
5- طبقه‌ای در آمریکا روی کارآمده که مخالف دور خوردن نظام سیاسی و رهبرانش توسط طبقه نخبه بروکرات در دستگاه‌هاست. استفاده از پیروان تئوری‌های توطئه بیشتر برای ضربه به این طبقه صورت می‌گیرد.
این افراد با دیدگاه‌های ضدعلمی و رادیکال خود و رفتارهای تندی که دارند، عملاً نخبگان بروکرات را منزوی و پراکنده می‌کنند.
6- کندی و اعضای دولت ترامپ برای آنکه بیش از اندازه مضحک و تندرو به حساب نیایند، اشکالات حزب رقیب را نیز برملا کرده‌اند. به‌عنوان نمونه، کندی در هنگامی که وزیر پیشنهادی بود، طی اظهار نظری گفته بود: «ترامپ درباره یافتن ۳۰۰ هزار کودکی که در ۴ سال گذشته ناپدید شده‌اند با من صحبت کرده است. بسیاری از آن‌ها قربانی قاچاق جنسی بوده‌اند. این یک آسیب برای اقتدار اخلاقی آمریکا است، ما باید آن‌ها را پیدا کنیم.»
فاجعه دزدی و قاچاق کودکان در آمریکا بسیار گسترده بوده و دستمایه ساخت فیلم‌هایی نیز شده است، اما نشان دادن عمق آن توسط ترامپ و همفکرانش، بیشتر تلاشی برای ساکت کردن رقبا و توجیه رفتارها و اقدامات تندشان است.
7- یکی از اقدامات کندی تعطیلی برخی از سازمان‌ها و اخراج نیرو برای مدیریت هزینه‌ها خواهد بود. ضدیت وی با واکسن و برخی داروها نشان می‌دهد او قصد دارد تعدادی از مؤسسات تحقیقاتی را نیز تعطیل کند.
او برخی از نهادهای آمریکایی را به «دزدیدن سلامت کودکان» متهم کرده و می‌گوید این سازمان‌ها نیز باید همانند «آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID)» برچیده شوند.
8- سود بالای شرکت‌های داروسازی خشم بسیاری را برانگیخته است؛ به‌ویژه اینکه در مواردی مشاهده شده دارویی که برای دهه‌ها تصور می‌شد کارایی دارد، ناکارآمدی‌اش اثبات می‌شود. چنین مسائلی هرچند ناگزیر است، اما باعث واکنش‌های متفاوتی از سوی جامعه شده و عده‌ای شرکت‌های دارویی را به فریب برای پر کردن جیب خود متهم می‌کنند.
این پدیده فضایی و ریلی آماده برای حرکت قطار رادیکالیسم ترامپ فراهم آورده است. از یک سو فضای علمی‌ای وجود دارد که همواره قابل نقض است و از سوی دیگر عوامی وجود دارند که با برنتافتن فضای علمی، اتفاقات را به توطئه‌ها و دزدی‌ها مرتبط می‌کنند. چنین فضای مساعدی برای اجرای رادیکالیسم در دیگر نهادها وجود ندارد.
9- کندی علاوه بر دموکرات بودن، یک کاتولیک است. دقیقاً همانند جو بایدن. رئیس‌جمهور سابق آمریکا پس از جان اف کندی، عموی وزیر بهداشت فعلی، دومین رئیس‌جمهور کاتولیک آمریکا بود.
در حال حاضر نیز کلیسای کاتولیک بر سر اخراج مهاجران وارد چالشی جدی با دولت ترامپ شده و اظهارات تندی از سوی دو طرف را در پی داشته است.
10- پدر جونیور کندی، رابرت اف کندی، دادستان آمریکا و همچنین سناتور بوده است. او در سال ۱۹۶۸ ترور شد. ترور او ۵ سال پس از ترور جان اف کندی، برادر رئیس‌جمهورش صورت گرفت.
او در هنگام ترور نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری شده بود. وی توسط «سیرحان بشاره سیرحان» که یک مسیحی فلسطینی-اردنی بود، ترور شد. سیرحان، کندی را به دلیل حمایتش از رژیم صهیونیستی در جریان جنگ ۶روزه سال ۱۹۶۷ ترور کرد.
به نظر می‌رسد دهه ۱۹۶۰ در آمریکا، دوره غلیان و سهم‌خواهی اقلیت‌ها از قدرت بوده است. جان اف کندی، سی و پنجمین رئیس‌جمهور آمریکا، نخستین رئیس‌جمهور کاتولیک به شمار می‌رفت که از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۳ قدرت را در دست داشت و با ترور شدن از قدرت حذف شد. در سال ۱۹۶۸ نیز برادرش به‌عنوان نامزد اصلی دموکرات‌ها قرار بود با مک‌کارتی، رقیب جمهوری‌خواه خود در انتخابات ریاست‌جمهوری روبه‌رو شود که وی نیز یک کاتولیک بود.
قدرت‌گیری کاتولیک‌ها در دهه ۱۹۶۰، ترور نخستین رئیس‌جمهور کاتولیک و سپس کاتولیک بودن دو نامزد نهایی دو حزب اصلی، امری مهم است؛ چه اینکه در سال ۱۹۶۸ با ترور یکی از این دو کاتولیک، یک پروتستان جایگزین وی شد و همان نیز به ریاست‌جمهوری رسید. دهه ۱۹۶۰ همچنین دوره قدرت‌گیری یهودیان و فریاد عدالت‌خواهی سیاه‌پوستان بود. احتمالاً آنگلوساکسون‌های پروتستان‌مذهب با عقب‌نشینی از قبضه کامل قدرت تلاش کرده بودند به‌جای یهودیان و سیاهان، با قدرت‌دهی به کاتولیک‌ها، استحکام از دست رفته جامعه را احیا کنند اما موفق به این کار نشدند. دوره کنونی نیز شباهت‌هایی با گذشته دارد، اما نه از نظر مساوی بودن.
در حال حاضر مذهب در آمریکا اهمیت یافته، اما از نظر جهت‌گیری و رویکرد تفاوت‌هایی وجود دارد.
میان فرهنگ اصلی آمریکایی یعنی آنگلوپروتستان و فرهنگ لاتینی جنگ بزرگی برای سلطه بر آمریکا وجود دارد. لاتین‌تباران کاتولیک‌مذهب در یک سمت قرار دارند و پروتستان‌ها با ریشه قومی آنگلوساکسون در طرفی دیگر قرار دارند. احتمالاً هیئت حاکمه آمریکا قصد دارد مانع از پیوند خوردن کاتولیک‌های سفیدپوست اروپایی با لاتین‌تباران شده و آن‌ها را به سمت خود جلب کند.
امید اصلی لاتین‌تباران برای سلطه بر آمریکا، امواج مهاجرتی از سمت آمریکای لاتین است که ترامپ می‌خواهد آن را مسدود کند.
11- وزارت بهداشت آمریکا از چند جنبه دارای اهمیت است. یک جنبه به قدرت مالی آن بازمی‌گردد. در سال ۲۰۲۲، از بودجه ۶ تریلیون و ۳۰۰ میلیارد دلاری دولت فدرال، یک تریلیون و ۳۳۹ میلیارد دلار به دو برنامه تأمین اجتماعی مانند «مدیکر» و «مدیکید» اختصاص داشت که توسط وزارت بهداشت مدیریت می‌شوند. بودجه این دو برنامه معادل ۵.۴ درصد از تولید ناخالص داخلی آمریکا و ۲۱ درصد بودجه فدرال بودند. سهم یک‌پنجم دو ردیف بودجه از برنامه‌های وزارت بهداشت آمریکا از بودجه دولت فدرال در حالی است که کابینه دارای ۱۵ وزارتخانه به همراه چندین سازمان است. علاوه بر آن، وزارت بهداشت ردیف بودجه‌ها و سازمان‌های زیرمجموعه دیگری نیز دارد.
اهمیت دیگر وزارت بهداشت آمریکا سطح تماس بسیار بالای آن با صنعت تولیدی، صنایع خدماتی، تجارت و مردم است. این مسئله می‌تواند اهرم‌های خوبی به دست اداره‌کننده آن بدهد.
12- با توجه به سهم بالای وزارت بهداشت از بودجه فدرال و تمرکز دولت ترامپ بر کاهش شدید هزینه‌ها، این وزارتخانه یکی از اهداف اصلی در کاهش مخارج خواهد بود. جمهوری‌خواهان همواره خواهان بودجه‌های حمایت درمانی بوده‌اند، اما ترامپ علاوه بر این سنت، هدف بالاتری برای کاهش اساسی هزینه‌ها دارد.
هدف ترامپ مقابله با کسری‌ها و تعادل بخشی به اقتصاد است؛ از کسری بودجه گرفته تا کسری در تجارت خارجی. برای رقابت بر سر آینده جهان و تسلط بر فناوری‌های نوین، منابع مالی لازم است. در حالی که چین از نظر مالی منضبط رفتار کرده و تریلیون‌ها دلار ذخایر ارزی آشکار و پنهان دارد، آمریکا غیرمنضبط عمل کرده و تریلیون‌ها دلار بدهی دارد.
ترامپ می‌خواهد همانند چین، انضباط مالی محکمی را در پیش گیرد. چین نیز قصد دارد با آمریکا رقابت کند، اما همانند این کشور و شوروی سابق، مسیر تزریق منابع مالی و امکانات را به متحدان خود در پیش نگرفته است. به همین دلیل چین عمدتاً سیاستی صرفاً هزینه‌بر ندارد.
13- دولت کنونی آمریکا برای ذخیره‌سازی منابع مالی جهت رقابت بزرگ با چین باید به جنگ ذی‌نفعانی برود که تریلیون‌ها دلار منافع از بودجه‌های دولتی این کشور استفاده می‌کنند. برای مقابله با این ذی‌نفعان که اتصال خود به بودجه را به توجیهات گوناگون اجرا کرده‌اند، نیاز به برهم زدن بازی توجیهات است. از این رو، مروجان تئوری‌های توطئه می‌توانند با نفی کلی توجیهات علمی، اساساً زمین بازی این ذی‌نفعان را منهدم کنند.
همچنین مقابله با این گروه‌های ثروتمند نیاز به قدرت دارد که تئوری‌های توطئه با جمع کردن عوام می‌توانند آن را تأمین کنند. این عوام از قدرت رأی گرفته تا تجمع، اعمال فشار و شکایت می‌توانند به کار ترامپ بیایند. او با همین افراد در ۶ ژانویه به کنگره آمریکا حمله کرد. او با اتکا به تئوری‌های توطئه مدعی تقلب دموکرات‌ها در انتخابات شده و هزاران نفر از طرفداران خود را به سمت کنگره کشاند.
14- ترامپ پس از استقرار در کاخ سفید، متهمان حمله به کنگره را عفو و به‌جای آن، قضات و افراد دخیل در این پرونده را برکنار کرد و یا تحت فشار قرار داد. گروه عوامی که دل در گرو تئوری‌های توطئه داشته و گوش به فرمان مروجان آن‌اند، ابزاری کارآمد در دستان ترامپ‌اند. رئیس‌جمهور کنونی آمریکا نشان داده ارزش این دسته را می‌داند.
ترامپ برای همراه کردن کنگره با خود، نیازمند فروش منفی امتیازات به آن‌هاست. به‌جای آنکه اعضای کنگره از سمت لابی‌ها به دولت برای کسب منافع فشار آورند، افرادی مانند کندی ابتداً امتیازات قبلی را ملغی کرده و سپس در صورت فشار کنگره، همان‌ها را برمی‌گردانند. به عبارتی دیگر، این‌گونه فشارهای کنگره به دولت موازنه شده و حتی کاخ سفید می‌تواند به مدیریت بهتر کنگره ورای احزاب بپردازد.
15- کندی که اظهارات شاذ و ضدعلمی زیادی داشته است، ادعا کرده ضد واکسن نیست و اتفاقاً از تحقیقات علمی حمایت می‌کند. او گفته قصد ندارد بر ضد واکسن‌ها کار کند، بلکه تحقیقاتی را برای تعیین اثربخشی آن‌ها آغاز خواهد کرد.
ترامپ و کندی می‌دانند به تئوری توطئه برای تشکیل گروه‌های فشار نیاز دارند، اما تأکید بیش از اندازه بر آن‌ها می‌تواند اکثریت را از دور آن‌ها پراکنده کند. به همین دلیل آن‌ها گاهی اصلاحیه‌هایی به مواضع خود می‌زنند تا چند طیف را همراه خود نگه‌دارند.
مطالب پیشنهادی
