با خیال راحت مدرک بگیرید
سارا طاهریمدتهاست که افرادی سودجو در خارج از کشور، سایت‌ها و سرویس‌هایی را برای جعل مدارک تحصیلی دانش‌آموختگان راه‌اندازی کرده‌اند که باعث شده برخی از افراد فکر کنند با درس نخواندن می‌توانند به مراد دلشان که همان داشتن یک مدرک تحصیلی است، برسند. البته بودند افرادی که این مدرک‌ها را نیز دریافت کرده و نه‌تنها به جامعه علمی کشور آسیب زدند بلکه راه سوءاستفاده سودجویان را نیز هموارتر کردند. اما از این پس، «مدرکی ایمن و غیرقابل جعل» عنوانی است که می‌توان برای دانشنامه‌های دانشگاه آزاد به کار برد.
البته از مدت‌ها پیش قرار بود مدارک دانشگاه آزاد هوشمند شود تا علاوه بر بالارفتن اعتبارشان، امکان جعل آن‌ها نیز به صفر برسد. دیروز بالاخره این رویا به واقعیت پیوست و در مراسمی از دانشنامه الکترونیکی هوشمند دانشگاه رونمایی و تولید آن‌ها آغاز شد تا به گفته دکتر طهرانچی از جعل مدرک فارغ‌التحصیلان جلوگیری شود. این در حالی است که قبلاً صدور مدرک در دانشگاه زمان و حساب و کتاب خاصی نداشت و گا‌هی حتی تا سه ماه نیز به طول می‌انجامید. اما حالا برگه دانشنامه تبدیل به یک سند رسمی شده که امکان جعل آن به صفر می‌رسد. دانشنامه‌هایی که پیش از این در دانشگاه صادر می‌شد، کد استعلام نداشت اما حالا یک کد منحصر به فرد در دانشنامه‌ها مستتر شده و می‌توان این کد را به کمک تلفن همراه اسکن کرد و به صورت برخط به سامانه وصل شد و به راحتی استعلام گرفت.
بنابراین می‌توان گفت این دانشنامه‌ها با جدیدترین فناوری‌های امنیتی طراحی شده است مثل برجسته‌سازی حاشیه؛ در واقع حاشیه‌ای با برجسته‌سازی خطی که به وضوح قابل مشاهده است. لوگوی دانشگاه نیز با خطوط بسیار ریز و دورنگ طراحی شده که از کپی‌برداری جلوگیری می‌کند. زیرنوشته، متن‌های بسیار کوچکند که فقط با ذره بین قابل مشاهده بوده و نشانی از اصالت دانشنامه هستند. پس‌زمینه و لوگو از دیگر مشخصات دانشنامه‌های جدید است.
زمینه این دانشنامه شامل لوگوی دانشگاه آزاد بوده که با فناوری خاصی طراحی شده است. کد QR متغیر از دیگر مشخصات آن است. کدی منحصر به فرد که با اسکن آن می‌توان اطلاعات دانشنامه را بررسی کرد. همچنین متن‌ها فقط در زوایای خاصی قابل مشاهده بوده و تأیید‌کننده اصالت سند هستند. تصویر ضد کپی یکی دیگر از مشخصات این دانشنامه‌هاست؛ تصاویری که در صورت تلاش برای کپی یا اسکن تغییر می‌کنند و باز تولید نمی‌شوند.
نوشته‌های این دانشنامه‌ها نیز با تغییر دما رنگشان عوض می‌شود. تراشه هوشمند غیرتماسی یکی دیگر از مشخصات این دانشنامه‌هاست، تراشه دیجیتال که اطلاعات شخصی را ذخیره کرده و به راحتی استعلام می‌شود. در این گزارش در گفت‌و‌گو با سعید آزادیان، رئیس مرکز سنجش، پذیرش، گسترش و امور دانش‌آموختگان دانشگاه آزاد به گفت‌و‌گو نشسته و از او درباره جزئیات این دانشنامه‌ها و علت صدور آن‌ها پرسیده‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.
آزادیان در ابتدای سخنان خود در خصوص اهداف مسئولان دانشگاه آزاد برای صدور دانشنامه الکترونیکی هوشمند توضیح داد: «به دنبال این بودیم که یک زیرساخت هوشمند را مبتنی بر فناوری‌های روز ایجاد کنیم. در حال حاضر دشمن چه در داخل کشور و چه از سوی برخی از کشور‌های همسایه، درصدد است تا جوانان مملکت را با وعده‌هایی فریب دهد. در چنین شرایطی برخی از افراد هزینه کرده و مدارک جعلی را دریافت و به عواقب آن نیز فکر نمی‌کنند. این در حالی است که زمان منفعت‌طلبی و استفاده از سادگی مردم گذشته است؛ به نظرم جریان عنادی وجود دارد تا جوانان مملکت را به سمتی سوق دهد؛ جریانی که هم به جوانان و هم به ساحت آموزش عالی لطمه وارد می‌کند.»
ایجاد تحول در حوزه صدور دانشنامه‌ها و تشکیل شبکه دانش‌آموختگان
آزادیان با تأکید بر اینکه موضوع جعل مدرک فقط مختص به دانشگاه آزاد نیست، گفت: «تمام دانشگاه‌ها و زیرنظام‌های آموزش عالی کشور درگیر مسئله جعل مدرک هستند. بنابراین قاعدتاً روش‌های معمول نمی‌توانستند به صورت مبنایی این مسئله را حل کنند.»
او با اشاره به صدور کارت شبکه دانش‌آموختگی در کنار مدرک به دانش‌آموختگان تصریح کرد: «ایجاد تحول در حوزه صدور دانشنامه‌ها و تشکیل شبکه دانش‌آموختگان جزو مأموریت‌های ما در سند تحول و تعالی بود. امیدواریم این شبکه در جهت ساماندهی و نقش آفرینی در عرصه‌های مختلفی کشور موجب ایجاد حرکت جدی و مؤثری شود.»
اختصاص کد یکتای بیمه برای هر دانشنامه
رئیس مرکز سنجش، پذیرش، گسترش و امور دانش‌آموختگان دانشگاه آزاد با بیان اینکه دانشنامه‌های جدید دارای ویژگی‌های خاصی است، اظهار کرد: «روی سیستم الکترونیک کدگذاری انجام داده و یک کد منحصر به فرد در دانشنامه مستتر است و فرد می‌تواند با استفاده از موبایل این کد را اسکن و مشخصات را مشاهده کند. همچنین می‌تواند به صورت برخط به سامانه وصل شده و استعلام بگیرد. از سوی دیگر ما برای دانشنامه الکترونیکی هوشمند، بیمه‌ای را نیز هماهنگ کردیم که این بیمه نیز یک طرح نوآورانه در کشور است و به تبع آن کد یکتای بیمه که در بانک مرکزی نیز نمایه می‌شود برای هر دانشنامه اختصاص داده می‌شود. این کد نیز یک زمینه است و عملاً هر دانشنامه با استفاده از این کد یکتا نیز برچسب خورده و قابل استعلام و رصد خواهد بود.»
او با بیان اینکه بحث جعل یکی از موضوعات مطرح شده در جلسه رونمایی از دانشنامه‌های جدید بود، تصریح کرد: «ما پازلی را ایجاد کردیم که اجزای مختلف چه در فیزیک دانشنامه و چه در سیستم الکترونیکی هوشمند که در دانشنامه وجود دارد کنار یکدیگر قرار گیرند. در واقع سعی شده مجموعه‌ای را کنار یکدیگر قرار دهیم که به صورت قاطع بتوان گفت مدرک نه تنها قابل جعل نیست، بلکه قابل استعلام به صورت برخط است و عملاً یک حرکت جدی و به رو به جلو است.»
آزادیان تأکید کرد: «در چنین شرایطی خیال دانشجویی که در دانشگاه آزاد تحصیل کرده و می‌خواهد مدرکی را دریافت کند راحت است و می‌داند مدرک او اعتبار و ارزش دارد و بیمه به عنوان یک نهاد معتبر اعتبار این مدرک را به رسمیت شناخته است. این مجموعه در کنار آن زیرساختی که برای شکل‌گیری شبکه دانشگاه داریم یک حرکت زیرساختی است که خیرات و برکات زیادی را خواهد داشت.»
از سامانه فارغ‌التحصیلی و دانش‌آموختگان رونمایی می‌شود
رئیس مرکز سنجش، پذیرش، گسترش و امور دانش‌آموختگان دانشگاه آزاد اضافه کرد: «تمام اتفاقاتی که از آن صحبت کردم تنها بخشی از کاری است که در حوزه دانش‌آموختگان انجام دادیم. بخش دیگر کارمان، سامانه فارغ‌التحصیلی و دانش‌آموختگان است که در این هفته از این سامانه نیز رونمایی می‌شود. تمام فرایند درخواست فارغ‌التحصیلی دانشجو در قالب این سامانه و یا به صورت برخط بدون جا به جایی کاغذ اتفاق می‌افتد. این سامانه قطعاً کار را سرعت بخشیده و زمان انتظار را به شدت کاهش می‌دهد و به واسطه اینکه سامانه بوده و شفافیت در آن وجود دارد، می‌توانیم سلامت فرایند فارغ‌التحصیلان را تضمین کنیم. این دو حرکت در کنار یکدیگر حرکت مؤثری در حوزه دانش‌آموختگان رقم خواهد زد.»
او در ادامه در پاسخ به این سؤال که آیا زمان صدور دانشنامه‌های جدید به مشکل خواهد خورد یا نه گفت: «در حال حاضر زمان صدور دانشنامه به واسطه اینکه کاغذ را حذف کردیم به شدت کاهش پیدا کرده است. پیش از این فرم خام دانشنامه را به واحد دانشگاهی تحویل می‌دادیم و واحد باید فرایند را انجام داده و نهایی کرده و سپس رئیس واحد آن را امضا می‌کرد. بعد از این مراحل، این دانشنامه باید در سازمان مرکزی دانشگاه بررسی می‌شد، بنابراین به صورت فیزیکی به سازمان منتقل و بررسی شده و در صورت صحت تمام موارد باز هم باید به صورت فیزیکی به پست منتقل می‌شد. اگر مشکلی وجود داشت باید عودت می‌شد و تمام فرایند صدور این دانشنامه‌ها بین 1 تا 3 ماه به طول می‌انجامید.»
متن کامل این گزارش را در روزنامه فرهیختگان بخوانید
مطالب پیشنهادی
