سرمایه انسانی را می‌توان یکی از مهم‌ترین عوامل کلیدی موفقیت تحول دیجیتال دانست. به همین دلیل حلقه پنجم در این شبکه، آموزش نیروی انسانی، توسعه محصول و خدمات دیجیتال در نظر گرفته شده است. درواقع سرا‌های دانشگاه آزاد در حوزه آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه دیجیتال، توسعه محصول و خدمات دیجیتال نیز فعالیت دارند، بنابراین مسئولان دانشگاه آزاد این حوزه را جدا کرده تا تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه دیجیتال، توسعه محصول و... را نیز انجام دهند.
برگزاری دوره‌های تخصصی، تشکیل استارتاپ‌هایی برای این موضوع و حمایت از ایده‌های نوآورانه‌ای که به توسعه محصول و خدماتی که در حوزه اقتصاد دیجیتال وجود دارد در همین راستا اتفاق افتاده است. سرای نوآوری فناوری‌های آموزشی تهران غرب و سرای نوآوری فناوری اطلاعات و ارتباطات خوراسگان در این حوزه فعالیت دارند.

1- فناوری‌های برق، ارتباطات و اطلاعات

فناوری نوین در حوزه دیجیتال

سرای نوآوری فناوری‌های برق، ارتباطات و اطلاعات واحد شیراز در سال 1401 راه‌اندازی شد و هزار متر فضای فیزیکی در اختیار دارد.

در مجموع 20 هسته فناور، واحد فناور و شرکت دانش‌بنیان در این سرای نوآوری در حوزه‌های مرتبط استقرار دارند و تجهیزاتی مانند زیرساخت‌های پردازشی و چاپگر‌های سه بعدی نیز در این مرکز مستقر است. دوره‌های تخصصی فناورانه نظیر رباتیک یا هوش مصنوعی نیز در این سرا برگزار شده است.
در سرای نوآوری فناوری‌های برق ارتباطات و اطلاعات شیراز مذاکرات B2B متعددی حول نیاز‌های فناورانه همراه با ارائه راهکار‌های دانش محور توسط واحد‌های فناور وابسته به دانشگاه تشکیل شده است.

2- توسعه رباتیک و هوشمند‌سازی صنعتی

هوش مصنوعی و هوشمندسازی

کامپیوتر مرکزی ارتباطات خودرویی هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا، اپلیکیشن دستیار هوش مصنوعی مبتنی بر chat GPT با پرامپت‌های اختصاصی، بازآفرینی واقعه عاشورا مبتنی بر واقعیت افزوده

دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلخچی در زمره دانشگاه‌های پیشرو در علم و فناوری رباتیک محسوب می‌شود، سرای نوآوری توسعه رباتیک و هوشمندسازی صنعتی نیز از همین رو در سال ۱۴۰۰ مجوز گرفت و راه‌اندازی شد. این سرا تاکنون دستاورد‌ها و فعالیت‌های مختلفی را در کارنامه خود ثبت کرده و اکنون میزبان چهار هسته فناور، ۹ واحد فناور و پنج شرکت دانش‌بنیان است.
تأمین فضای کاری، خدمات مشاوره، تأمین مالی طرح‌ها و کمک به تجاری‌سازی محصول از جمله خدماتی است که توسط این سرا ارائه می‌شود. حضور جدی در صنایع و احصای مشکلات و عقد قرارداد کاری برای رفع آن مشکل از اولویت‌ترین کار‌های این سراست. با توجه به اینکه اکثر صنایع استان به‌صورت سنتی اداره می‌شود، موضوع رباتیزه کردن و اتوماسیون با توجه به مشکلات نیروی کار و لزوم توجه به افزایش بهره‌وری در این سرا مورد توجه قرار گرفته است.

3- اقتصاد دیجیتال و تجارت الکترونیک

فناوری نوین در حوزه دیجیتال

سامانه شکوا، سامانه Hospital Information System، ماشین تمام اتوماتیک مونتاژ برد‌های الکترونیکی، سیستم پرداخت «بزن برو» و ...

سرای نوآوری اقتصاد دیجیتال و تجارت الکترونیک در ابتدای سال 1402 فعالیت خود را در یک فضای مشترک با مرکز رشد و سرای نوآوری امنیت غذایی آغاز کرد که بالغ بر پنج‌هزار مترمربع است اما براساس سیاست جدید دانشگاه آزاد استان آذربایجان غربی درحال انتقال به محل جدید است.
فضای جدید به‌صورت مستقل محیطی شامل پنج‌هزار مترمربع است. این سرا در حوزه هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های نوین در حوزه اقتصاد دیجیتال و تجارت الکترونیک فعالیت می‌کند. تمرکز دانشگاه در این سرا روی ایجاد بخش‌های تحقیق و توسعه و تربیت نیروی متخصص و بهره‌مندی از آنهاست. اکنون این سرا در مرحله ایجاد و تجهیز یک مجموعه بزرگ و جذب فعالان حوزه اقتصاد دیجیتال و مذاکره برای راه‌اندازی مراکز تحقیق و توسعه است.

4- مرکز نوآوری مشترک اتاق بازرگانی و دانشگاه آزاد

زیرساخت‌ها و فناوری‌های سخت‌افزاری دیجیتال

مرکز نوآوری مشترک اتاق بازرگانی و دانشگاه آزاد اولین سرایی بود که سال 1398 راه‌اندازی شد و مکان آن نیز در حال حاضر در اتاق بازرگانی مستقر است.

فعالیت این مرکز با سایر سرا‌های دانشگاه آزاد متفاوت بوده و یک مرکز مشترک با اتاق بازرگانی اصفهان محسوب می‌شود. محصولات این سرا به‌اصطلاح «طرح‌محور» بوده و در حال حاضر چهار طرح در این سرا دنبال می‌شود.
طرح پویش یا همان اشتغال همزمان با تحصیل دانشجویان یکی از این طرح‌هاست؛ طرح پایش نیز مربوط به پروژه‌هایی است که توسط استادان دانشگاه دنبال می‌شود. در این طرح چالش‌های بنگاه‌های اقتصادی به استادان ارجاع داده می‌شود. «تابش» سومین طرح است که در آن تجهیزات آزمایشگاهی و زیرساخت‌هایی که برای دانشگاه است برای بنگاه‌های اقتصادی اشتراک‌گذاری می‌شود.
طرح «رویش» مربوط به استارتاپ‌ها و شرکت‌هایی که در مراکز رشد مستقرند، همچنین این سرا با تمام بنگاه‌های اقتصادی اتاق بازرگانی (چهارهزار بنگاه) در ارتباط بوده و خدماتی به آن‌ها ارائه می‌دهد.

5- فناوری‌های آموزشی

آموزش نیروی انسانی، توسعه محصول و خدمات دیجیتال

کیت جامع اینترنت اشیا و رباتیک promake steam، کیت جامع اینترنت اشیا و رباتیک promake steam

سرای فناوری‌های آموزشی اولین مرکز نوآوری تخصصی در زمینه تکنولوژی‌های آموزشی در کشور است که هدفش توسعه زیست بوم فناوری‌های آموزشی برای تغییر نگرش در حوزه آموزش در سطح کشور است. این مرکز با فضایی بالغ بر دوهزار و 600 متر در چهارطبقه است که در طبقه سوم با استقرار افراد، تیم‌ها و هسته‌ها در فضای اشتراکی، مسیر توسعه ایده آغاز می‌شود.
هسته‌های دارای ایده در قالب استارتاپ در طبقه دوم درکنار سه شتاب‌دهنده تخصصی مشغول به فعالیتند و طبقه اول به واحد‌های فناور، خلاق و دانش‌بنیان اختصاص دارد که هویت حقوقی داشته و محصولات آن‌ها قابل ارائه به بازار است. طبقه همکف نیز فضای اشتراکی مراکز نوآوری شامل کلاس‌های هوشمند، اتاق کنفرانس، فضای رویدادی و کافه علم است که زیست‌بوم نوآورانه و فناورانه آموزشی تهران غرب را تکمیل کرده است.

6- فناوری‌های هوشمند و سلامت

هوش مصنوعی و هوشمندسازی

سرای نوآوری فناوری‌های هوشمند و سلامت، بر حوزه سیستم‌های جامع پزشکی و سلامت متمرکز است. طرح توجیهی این سرا مردادماه سال 1399 ارسال و شهریورماه همان سال تصویب و از همان زمان مراحل راه‌اندازی سرا آغاز شد. توسعه رویکرد‌های تشخیصی و درمانی مبتنی بر سیستم‌های هوشمند، هوش مصنوعی، ارائه خدمات رقابتی و منصفانه به جامعه، شبکه‌سازی سلامت و رویکرد‌های تسهیل‌کننده خدمات و ایمنی مبتنی بر فناوری اطلاعات از جمله اهداف سرای فناوری و نوآوری سلامت دانشگاه آزاد مشهد است.
سرای فناوری‌های هوشمند و سلامت در مأموریت خود توسعه سیستم‌های کامپیوتر و فناوری‌های نوین را با تأکید بر حوزه سلامت برعهده دارد و روی فناوری و محصولاتی هم متمرکز شده و در حوزه‌های استفاده و بهره‌برداری از فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی برای تأمین نیاز‌ها و ارائه سیستم جامع سلامت، آموزش پزشکی و سلامت عمومی فعالیت دارد.
این سرای نوآوری می‌خواهد فناوری‌ها و رویکرد‌های نوین از جمله هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، اینترنت اشیا و واقعیت مجازی در حوزه درمان را ارائه دهد.

7- سیستم‌های هوشمند و فناوری‌های نرم

هوش مصنوعی و هوشمندسازی

دستگاه هوشمند elecfinger وچهره‌کاو و جعبه هوشمند دارو توکوباکس، هوش مصنوعی و رباط تحلیلگر بورس

سرای نوآوری سیستم‌های هوشمند و فناوری‌های نرم واحد علوم‌وتحقیقات در سال 1401 راه‌اندازی شد و در حال حاضر میزبان شرکت‌هایی است که حوزه کاری آن‌ها مرتبط به هوش مصنوعی است. به‌تازگی هم یک شتاب‌دهنده به نام فرانیک نیز در این سرا مستقر شده تا شرکت‌های پذیرش‌شده را حمایت کند و رشد دهد.
یکی دیگر از اقدامات این سرا راه‌اندازی اتاق شوروم در حوزه رباتیک برای استقرار کوادکوپتر است که به‌زودی افتتاح می‌شود. این سرا به منظور گسترش و تقویت ارتباط علمی بین مراکز تحقیقاتی، دانشگاهی و صنعتی کشور در زمینه‌های مختلف علوم مهندسی کامپیوتر و هوش مصنوعی و سایر علوم مربوطه در راستای تحقق اهداف، آمادگی خود جهت حمایت از تمامی ایده‌های فناورانه و نوآورانه را داشته و در جهت تبدیل ایده به محصول تلاش خواهد کرد.

8- هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و صنعت

هوش مصنوعی و هوشمندسازی

مودم مخابراتی سیمکارتی ثابت، سنسور جریان هوا، Gas Detector، نرم‌افزار هوش مصنوعی VAKAV Autonomous، Fire and Gas Detection System

سرای نوآوری هوش مصنوعی و اینترنت اشیا، صنعت واحد علوم و فناوری پردیس از ابتدای سال 1403 مجوز خود را دریافت کرده است. فضای داخلی این سرا حدود 5 هزار متر است که برای بخش توسعه زیست بوم نوآوری دانشگاه وجود دارد.
از ابتدای سال تاکنون حدود 12 تیم در قالب هسته و واحد فناور در موضوعات مربوط با مأموریت سرا مستقر شده‌اند. این سرا در حال رایزنی با صنایع به منظور راه‌اندازی مراکز نوآوری مشترک در موضوعات مختلف هوش مصنوعی و اینترنت اشیا است که تا پایان امسال قرارداد آن نهایی خواهد شد.
در حال حاضر بیشترین محصولاتی که در سرای نوآوری مستقرند در لایه کاربردی هوش مصنوعی بوده و مسئولان آن در تلاشند تا از طریق راه‌اندازی مراکز نوآوری مشترک با صنعت وارد لایه‌های عمیق‌تر این علم شوند.

9- فناوری اطلاعات و ارتباطات

آموزش نیروی انسانی، توسعه محصول و خدمات دیجیتال- هوش مصنوعی و هوشمندسازی- زیرساخت‌ها و فناوری‌های سخت‌افزاری دیجیتال- سیستم‌های نرم‌افزاری و داده محور - فناوری نوین در حوزه دیجیتال

سامانه فکرونه، مدیریت هوشمند روشنایی معابر، اپلیکیشن ابرساز هوشمند، چت‌بات هوشمند

سرای فناوری اطلاعات و ارتباطات در سال 1399 راه‌اندازی شد. یک ساختمان با متراژ یک‌هزار و 500 متر در مرکز شهر برای این سرا در نظر گرفته شده است که در زمینه‌های مختلفی مانند شناسایی نیاز‌ها و چالش‌های کسب‌وکار‌ها در حوزه ICT، ارائه راه‌حل‌های نوآورانه و کاربردی برای ارتقای عملکرد کسبوکار‌ها، انجام مطالعات و پژوهش‌های علمی در زمینه‌های مختلف فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه فناوری و پاسخ به نیاز‌های روزافزون جامعه فعالیت می‌کند و دارای تجهیزات و زیرساخت‌هایی مانند پلتفرم‌های آنلاین برای مدیریت بانک‌های اطلاعاتی، سرور و تجهیزات پردازش، سرور ابری و استودیو ضبط ویدئو است.
سرای نوآوری فناوری اطلاعات و ارتباطات طراحی و پیاده‌سازی چندین سامانه آموزشی و فناورانه مانند سامانه کاتب، سامانه فکرونه، سامانه آزادبازار و سامانه سفارشی‌سازی‌شده برای برگزاری دوره‌های حضوری و مجازی کانون کارشناسان دادگستری استان اصفهان را انجام داده است.
این سرا با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه ICT، دوره‌های آموزشی تخصصی را برای دانشجویان برگزار می‌کند تا دانشجویان علاوه بر مباحث تئوری، مهارت‌های عملی لازم برای ورود به بازار کار را نیز کسب ‌کنند.

10- صنعت نسل 4

سیستم‌های نرم‌افزاری و داده‌محور

یکپارچه‌ساز و کنترلر هوشمند

این سرا در فضایی بالغ بر 1600 متر در 4 طبقه احداث شده که یک طبقه آن فضای اشتراکی، یک طبقه مراکز رشد و واحد‌های فناور و یک طبقه نیز فضای کارگاهی و آزمایشگاهی را شامل می‌شود. یک طبقه نیز مربوط به حوزه خدمات مشاوره، تجاری‌سازی و آموزش است.
این سرا از حدود 3 سال پیش فعالیت خود را آغاز کرده است. مهم‌ترین فعالیت این سرا خدمات در حوزه نسل 4 است و شرکت‌ها و واحد‌های فناور نیز با همین رویکرد در سرا مستقر می‌شوند. اصلی‌ترین رویکرد این سرا تبدیل صنایع از شکل سنتی به صنایع هوشمند است.
موضوعی که بعد از فعالیت‌های ترویجی برای سرای صنعت نسل‌ 4 مهم است، ایجاد ارزش افزوده برای دانشگاه مبتنی بر خدمات فناوری بر اساس این ساختار است. به تازگی نیز قرارداد همکاری با شرکت اوزدمیر تبریز به عنوان بزرگ‌ترین واحد رادیاتورسازی در حوزه بحث هوشمند‌سازی و مکانیزاسیون صنعتی منعقد شده است. همچنین این سرا با شرکت توسعه کسب و کار پویان قراردادی منعقد کرده است.

گزارش کامل سارا طاهری، خبرنگار را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.