


اقتصاد دیجیتال در سراسر دنیا در حال تصاحب سهم بالایی از تولید ناخالص داخلی (GDP) است. طبق آخرین آماری که بانک جهانی اعلام کرده، اقتصاد دیجیتال حدود 15 درصد از کل GDP جهان را به خود اختصاص داده است بهطوری که از 108 هزار میلیارد دلار مبلغ کل GDP جهان در سال 2024، اقتصاد دیجیتال سهم 16 هزار میلیارد دلار را کسب کرد. مرجع بینالمللی مرکز داده (IDCA) در تازهترین گزارشی که منتشر کرده به بررسی وضعیت اقتصاد دیجیتال در دنیا و بررسی کشورهای برتر در این حوزه پرداخته است.
با آغاز سال 2025، شتاب فناوری و اقتصادی کشورهای جهان را به حرکت درمیآورد. براساس پژوهشهای بانک جهانی، صندوق بینالمللی پول و مرجع بینالمللی مرکز داده (IDCA) رشد اقتصادی جهان در سال 2024 به رشد بیش از 3 درصد برآورد شده است که بهطور قابلتوجهی مشابه سال 2023 است و انتظار میرود در سال 2025 با این همین نرخ رشد پیش رود.
رشد اقتصادی در آسیا در سال گذشته براساس تحقیقات بهدستآمده، بالای 5 درصد بود و پیشبینی میشود که این مقدار با سرعت بالاتری نسبت به کل جهان ادامه یابد. طبق پیشبینیهای صورتگرفته، رشد جهانی اقتصاد دیجیتال تا سال 2025 به بیش از 111 هزار میلیارد دلار خواهد رسید. برجستگی و اهمیت هوش مصنوعی در سال 2024 در صنعت فناوری جهان بهخوبی تثبیت شد و انتظار میرود در سال 2025 و پس از آن نیز ادامه یابد.
66 درصد اقتصاد دیجیتال در دستان هوش مصنوعی
IDCA چند نظرسنجی را بین متخصصان صنعت و رهبران جهانی انجام داد تا علاقه آنها را به فناوریهای تحولآفرین و تأثیر آنها را بر رشد اقتصادهای دیجیتال ارزیابی کند. طبق این نظرسنجی هوش مصنوعی با سهم 66 درصدی بالاترین سهم از فناوریهای تأثیرگذار در رشد اقتصاد دیجیتال را از آن خود کرده است. پس از آن محاسبات کوانتومی با سهم 22 درصدی در رده دوم قرار گرفته است.
این دو فناوری بهعنوان تأثیرگذارترین فناوریهای روز دنیا در توسعه اقتصاد دیجیتال در دنیا نقش مهمی را ایفا میکنند. پس از آن سایر فناوریها با تفاوت فاحشی از دو فناوری برتر قرار گرفتهاند بهطوری که امنیت سایبری، رباتیک، 5G و اینترنت اشیا با سهم 3 درصدی در ردههای سوم تا ششم جای گرفتهاند. در ادامه هم فناوریهای واقعیت مجازی، بلاکچین و محاسبات ابری نیز تنها با سهم یک درصدی در ردههای بعدی جا خوش کردهاند. مطالعات صورتگرفته از کمبود بیش از 100 میلیون شغل در زمینههای صنعت فناوری از جمله مهارتهای عملیاتی، توسعه نرمافزار و مدیریت در تمام سطوح حکایت دارد. در این میان کشورهای در حال توسعه سهم 80 درصدی از این کمبود شغل را به خود اختصاص دادهاند و آسیا بهتنهایی 45 درصد، آفریقا 27 درصد، اروپا 12 درصد، آمریکای شمالی 9 درصد و آمریکای لاتین 7 درصد از این نیاز را نشان دادهاند.
رتبهبندی کشورهای برتر اقتصاد دیجیتال
توسعه اقتصاد دیجیتال مختص کشورهای توسعهیافته و ثروتمند نیست بلکه با ایجاد فرهنگ آمادگی دیجیتال مداوم و پایدار، هر ملتی در دنیا می تواند مسیر خود را به سمت این مسیر بیابد و اقتصاد دیجیتال خاص خود را بسازد. ساختن اقتصاد دیجیتال با پژوهش آغاز میشود. هر کشوری با چالشها، فرصتها و مسیری که برای دستیابی به این اقتصاد پیش رو دارد، شناخته میشود اما برای دستیابی به این هدف حوزههای کلیدی مطرح میشوند که رسیدن به اقتصاد دیجیتال را هموار میکند؛ مانند اشتغالزایی و کاهش بیکاری؛ خلق مستقیم و غیرمستقیم ثروت؛ بالا بردن استانداردهای زندگی، امنیت و ایمنی ملی؛ آموزش عالی و نیروی کار مهارتدیده جدید؛ پایداری و حفاظت از محیط زیست؛ و جذب سرمایهگذاریهای خارجی. در این میان محققان برای بررسی کشورهای مختلف از نظر موفقیت در اقتصاد دیجیتال به بررسی وضعیت فعلی یک کشور، میزان توسعه زیرساخت دیجیتال آن، نیازهای آموزشی و تربیتی، احتمال ایجاد اهداف واقعبینانه و منافعی میپردازند که یک کشور از رسیدن به آن هدف به دست میآورد.
IDCA از طریق شاخص آمادگی دیجیتال ملل بهعنوان یک ابزار مهم و منبع جهانی کشورهای دنیا را در حوزه اقتصاد، محیط زیست از جمله پایداری، شرایط اجتماعی و حکمرانی بررسی میکند. دادهها نشان میدهد که کشورهای در حال توسعه با امتیاز شاخص در 50 درصد گروههای سطح درآمد خود، به طور متوسط بین 4 تا 7 درصد رشد اقتصادی سالانه بالاتری در یک دهه گذشته نسبت به کشورهایی داشتهاند که در 50 درصد پایینتر هر گروه قرار گرفتهاند. محققان در این فرایند به زیرساختها و اکوسیستمهای فناوری اطلاعات و شرایط اجتماعی- اقتصادی برمبنای نسبی نگاه میکنند. علاوه بر این، تمام عوامل با توجه به تأثیر آنها بر یکدیگر مورد ارزیابی قرار میگیرند.
