فرهیختگان: معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد عرصه را برای دانشجویان علاقه‌مند فراهم کرده و در راستای تقویت و هویت‌بخشی به کانون‌ها و شناسایی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های آن‌ها، چند سالی است که جشنواره‌ای تحت عنوان «جشنواره سراسری رشد» برگزار می‌کند. این جشنواره ویژه کانون‌های فرهنگی اجتماعی دانشگاه‌های آزاد سراسر کشور است که دبیرخانه مرکزی آن در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان دایر شده است.

درخت رشد ۳ ساله شد
جشنواره سراسری رشد برنامه‌ای در راستای تقویت کانون‌های فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌های آزاد و توانمندسازی و مشارکت آن‌ها در تربیت اخلاقی و فرهنگی جامعه دانشگاهی بود که در ۶ بخش فرهنگ و تمدن انقلاب اسلامی، دینی، مذهبی، اجتماعی، هنر و ادبیات و رسانه و فضای مجازی به واحدهای دانشگاهی ابلاغ شد. نخستین دستورالعمل جشنواره سراسری رشد ۲۰ مهرماه سال ۱۳۹۹ به واحدها ابلاغ شد. در آن دوره ۴۰۰ اثر به مرحله کشوری راه یافته و از بین ۱،۲۵۸ کانون فعال، برترین‌ها تقدیر شدند.

در دومین دوره از جشنواره که حدفاصل مهرماه ۱۴۰۰ تا خردادماه ۱۴۰۱ برگزار شد، از ۲،۷۶۷ اثر در همه بخش‌ها، ۵۸۳ اثر به مرحله کشوری صعود کردند. از این تعداد، حدود ۷۰ اثر در بخش‌های مختلف از جمله فیلمنامه‌نویسی، نمایشنامه‌نویسی، صنایع‌دستی و بخش ادبی به‌عنوان آثار برتر و برگزیده اعلام شدند. بالاترین میزان مشارکت کانون‌ها در بخش ادبی با ۱۱۴ اثر ارسالی بود. بخش صنایع‌دستی با ۱۱۳ اثر در رشته‌های تذهیب، مصنوعات چوبی و گلیم در رتبه دوم قرار گرفت.

همچنین رتبه‌بندی کانون‌ها در ۳ سطح الف، ب و ج از تفاوت‌های دوره دوم نسبت به دوره پیش بود. دوره بعد یک سال بعد از فروردین تا دی‌ماه ۱۴۰۲ برنامه‌ریزی و اجرا شد. برگزاری این دوره با حضور ۲۲ استان انجام و ۶ هزار اثر از دانشجویان دانشگاه آزاد سراسر کشور به این جشنواره ارسال شد که در این میان ۱۱۶ اثر برگزیده شدند. در پایان مراسم اختتامیه نیز از ۱۱۳ دانشجوی برگزیده رشته‌های مختلف فرهنگی و هنری تجلیل شد.

گام به گام با دوره چهارم
جشنواره سراسری رشد به دوره چهارم رسید. اوایل دی‌ماه ۱۴۰۳ بود که شیوه‌نامه چهارمین دوره از جشنواره سراسری رشد ابلاغ شد. براساس شیوه‌نامه، این جشنواره در ۴ بخش برگزار می‌شود که متشکل از بخش‌های شناسایی و معرفی ظرفیت‌ها شامل معرفی سه رئیس واحد برتر، معرفی سه معاون فرهنگی و دانشجویی برتر واحد، معرفی سه استاد مشاور کانون برتر واحد، معرفی سه کارشناس فرهنگی کانون برتر واحد و معرفی کانون‌های برتر و بخش برترین‌ها شامل آثار فردی برتر، آثار گروهی برتر، طرح و ایده تجارب و برنامه‌های مشترک برتر و بخش نمایشگاه آثار که به برگزاری نمایشگاه دستاوردها می‌پردازد و همچنین بخش توانمندسازی و آموزش که برگزاری کارگاه‌های آموزشی را به عهده دارد.

بازه زمانی رقابت در این جشنواره از حیث تولید اثر و فعالیت کانون از نیمسال دوم سال ۱۴۰۱ تا پایان سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ و در بررسی مستندات رئیس، معاون، استاد مشاور کانون و کارشناس برتر، مستندات یک سال اخیر ملاک قرار می‌گیرند.

جشنواره ملی رشد دانشگاه آزاد همچون سه دوره قبل در زمینه‌های مختلف مانند «فرهنگ و تمدن»، «انقلاب اسلامی»، «دینی-مذهبی»، «اجتماعی»، «هنر و ادبیات» و «رسانه و فضای مجازی» برگزار می‌شود که هر بخش شامل موضوعات تخصصی‌تری است. هر سال سعی می‌شود با توجه به بروز فضای علمی جامعه، موضوعاتی به این جشنواره اضافه شود، از جمله هوش مصنوعی که در این دوره به‌صورت رسمی در آیین‌نامه به آن اشاره شده است. در این جشنواره، تنها آثار و تولیدات دانشجویان عضو کانون‌های فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی مورد داوری قرار می‌گیرد و اثر ارائه‌شده باید حتماً در خصوص زمینه فعالیت تخصصی کانون باشد. برای مثال، آثار مربوط به کانون‌های جهاد یاوری، هلال‌احمر، ایران‌شناسی، گردشگری، مقابله با آسیب‌های اجتماعی، محیط‌زیست، کارآفرینی، خیریه، حقوق شهروندی و... در حوزه فعالیت‌های اجتماعی جای می‌گیرند. آثار موضوعات معرفتی، مطالعات فرهنگی، فرهنگ ایثار و شهادت، تمدن نوین اسلامی، صنایع خلاق فرهنگی، کتاب‌خوانی و... نیز در زمینه فرهنگ و تمدن داوری می‌شوند.

شاخص‌های رتبه‌بندی و ارزیابی کانون‌ها در دو بخش ساختاری و عملکردی تقسیم می‌شوند. از شاخص‌های ساختاری می‌توان به ثبت دقیق اطلاعات، تعیین استاد مشاور و برگزاری به‌موقع انتخابات اشاره کرد. از آنجایی که این مسابقات در کنار فعالیت‌های فرهنگی و هنری، بخش آموزش را نیز پوشش می‌دهند، برگزاری دوره‌های تخصصی و مهارتی همچنین کارگاه‌های اندیشه‌ای، معرفتی و تشکیلاتی و کارگاه‌های توانمندسازی در این دوره از اهمیت بالایی برخوردار است و از شاخص‌های مهم عملکردی در ارزیابی کانون‌ها است.

برگزاری برنامه‌های فرهنگی، جذب حداکثری مشارکت مخاطبان، همکاری با کانون‌ها و نهادهای دیگر در اجرای برنامه‌ها، بهره‌گیری از فضای مجازی و ارائه طرح‌های خلاقانه و کاربردی اجرایی از دیگر معیارهای ارزیابی کانون‌ها است. این جشنواره تنها مسابقه‌ای گذرا نیست و در‌صدد افزایش بهره‌وری فعالیت‌های دانشجویی است. بنابراین تولیدات کانون، از جمله کتاب، فیلم، تئاتر، سایت و... و حتی انتشار نشریه مرتبط با موضوع فعالیت و شرکت در رویدادهای ملی مانند صنایع خلاق و کرسی‌های آزاداندیشی حائز اهمیت است. انگیزه‌بخشی در انجام فعالیت‌های کانون‌ها باعث شده بسیاری از ایده‌های خاک‌خورده در کانون‌ها به مرحله اجرایی برسند، تا جایی که در این ترم کانون‌های فرهنگی متولی برگزاری حدود یک‌چهارم کل برنامه‌های فرهنگی بودند.

نمایش آثار کانون‌ها در یک نمایشگاه مجازی

جشنواره رشد با در پیش گرفتن رویکرد آموزشی توانست از آثاری که به قابلیت رشد و ارتقای بیشتری دارند حمایت کند و با معرفی آن‌ها به باشگاه رشد استعدادیابی هنری، ادبی جوان، باعث تداوم بخشی فعالیت‌ها شود. در دوره چهارم نیز قرار است کارگاه‌های آموزشی و توانمندسازی کانون‌ها در دو سطح تخصصی و عمومی برای دانشجویان عضو کانون‌ها و متولیان فرهنگی برگزار شود. کارگاه‌ها در سطح استانی برای دبیران و اعضای کانون‌ها و در سطح کشوری، علاوه بر آن‌ها، برای کارشناسان متولی امور کانون‌ها برگزار خواهد شد. موضوعات این کارگاه‌ها مباحث تشکیلاتی و مهارتی نظیر دوره‌های اصول و مبانی تشکیلات اسلامی و انقلابی، مدیریت فردی و مدیریت زمان، آشنایی با سیاست‌گذاری و تولید محتوای رسانه‌ای مجازی و دوره‌های نرم‌افزاری است.

نمایشگاه آثار که در راستای تقویت فعالیت‌های جمعی دانشجویان و توجه به نوآوری و برنامه‌های خلاق دانشجویان کار خود را به صورت مجازی آغاز کرد، در این دوره نیز توسط دبیرخانه واحدی و دبیرخانه استانی، آثار شرکت‌کنندگان کانون‌ها و برگزیدگان استانی را به نمایش خواهد گذاشت. همچنین نمایشگاه مجازی دستاوردهای کانون‌های فرهنگی و دانشجویی دانشگاه‌ها از سوی دبیرخانه مرکزی همزمان با اختتامیه جشنواره رونمایی خواهد شد.

همچنین متن  مصاحبه سیدحمید مهدیون، مدیر کل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد ‌با فرهیختگان را در گزارشی با عنوان «اختصاص 25 میلیارد تومان بودجه به برنامه‌های کانون‌ها» بخوانید.