مریم شکیب: از سال ۱۹۴۸ تاکنون، رژیم عبری تلاش کرده است به مرکز تجمع مهاجران یهودی از سراسر جهان تبدیل شود و باتکیه‌بر قانون «بازگشت»، مهاجرت را به ابزاری برای تقویت موقعیت خود بدل کند.  سرزمینی در کرانه دریای مدیترانه واقع است. سرزمینی با تاریخ و تمدن چندهزارساله که یک قرن است در طول روز، رسانه‌ها حداقل یک خبر درباره‌اش مخابره می‌کنند. نام این سرزمین، کشور فلسطین است؛ اما از سال 1948 در جست‌وجوی گوگل و در کلام سیاستمداران و تبلیغات، نامی جعلی برای این سرزمین شنیده می‌شود؛ اسرائیل. همان قوم پیامبران بنی‌اسرائیل که بعد از جنگ جهانی دوم به این سرزمین سفر نکردند، بلکه آمدند و مقیم شدند و به قول خودشان سرزمین اسرائیل را تأسیس کردند.

مهاجران، ابزار قدرت برای اسرائیل  
از زمان تأسیس رژیم عبری در سال ۱۹۴۸، شاهد مهاجرت‌های گسترده‌ای به این سرزمینیم. در سال‌های اولیه، موج‌های مهاجرتی بزرگی از یهودیان کشورهای مختلف، به‌ویژه از اروپا و کشورهای عربی، صورت گرفت. سال‌های ۱۹۴۹ و ۱۹۹۰، سال‌های اوج مهاجرت یهودیان از کشورهای دیگر به اسرائیل بود.
ناتان شَرنسکی، رئیس سابق شورای یهودیان در جهان، معتقد است مهاجرت یهودیان به رژیم عبری نه‌تنها به نفع جامعه اسرائیل است، بلکه به یهودیان در سراسر جهان این امکان را می‌دهد که با هویت یهودی خود پیوند نزدیک‌تری پیدا کنند.  طبق آمار سازمان مهاجرت اسرائیل، در سال ۲۰۲۲، حدود ۷۳٬۰۰۰ مهاجر جدید وارد اسرائیل شدند که ۸۰ درصد آن‌ها از روسیه و اوکراین بودند. در این سال، مهاجران روس با 51.8درصد، مهاجران اوکراینی با 21.3درصد، مهاجران آمریکایی با 4.1درصد و مهاجران فرانسوی با 3.2درصد بیشترین سهم را در مهاجرت به اسرائیل داشته‌اند. البته در سال ۲۰۲۳، باتوجه‌به عملیات طوفان الاقصی، مهاجرت به اسرائیل کاهش یافت. به‌طور مثال، در ماه اکتبر ۲۰۲۳، تنها ۱٬۱۶۳ نفر به اسرائیل مهاجرت کردند که نسبت به ماه سپتامبر (۲٬۳۵۴ نفر) کاهش نشان می‌دهد و در سال ۲۰۲۴، تعداد مهاجران به ۳۲٬۸۰۰ نفر کاهش‌یافته است. باتوجه‌به آمار ثبت‌شده، مهاجرت در سال‌های اخیر بیشتر از کشورهای روسیه، اوکراین، آمریکا و فرانسه بوده است.

قانون بازگشت یا اشغالگری تزیین شده؟  مهاجرت از طریق قانون بازگشت (Law of Return)
این قانون به یهودیان از سراسر جهان این امکان را می‌دهد که به سرزمین‌های اشغالی مهاجرت کرده و تابعیت اسرائیلی دریافت کنند.
برای استفاده از این قانون، فرد باید اثبات کند که حداقل یک جد یهودی دارد. همچنین، افرادی که به اسلام یا مسیحیت گرویده‌اند، ولی در گذشته یهودی بوده‌اند، نیز می‌توانند از این قانون استفاده کنند.
شرایط استفاده از این قانون که در سال ۱۹۵۰ تصویب شد و هدف آن فراهم‌کردن امکان پناهندگی برای یهودیان در سراسر جهان پس از جنگ جهانی دوم و هولوکاست بود، به این صورت است که هر فردی که اثبات کند یهودی است، طبق این قانون می‌تواند به اسرائیل مهاجرت کند. یهودی بودن معمولاً به این معناست که فرد باید از پدر یا مادر یهودی باشد یا خودش به‌طور رسمی به یهودیت گرویده باشد. اگر فردی از نسل یهودی است و به دین یهود نیست، می‌تواند به اسرائیل مهاجرت کند، به شرطی که این موضوع را اثبات کند.
همسران و فرزندان یهودیان نیز می‌توانند از این قانون استفاده کنند. این شامل افرادی می‌شود که به‌صورت قانونی یا دینی با یهودی‌ها در ارتباطند. همچنین، افرادی که به دین یهود گرویده‌اند، حتی اگر از نسل یهودی نباشند، می‌توانند از این قانون بهره‌مند شوند.
برای استفاده از این قانون، فرد باید مدارکی مبنی بر یهودی بودن خود یا روابط خانوادگی با یهودیان ارائه دهد که شامل شناسنامه، گواهی‌نامه‌های دینی و مدارک دیگر است. پس از اثبات یهودی بودن، فرد می‌تواند به اسرائیل وارد شده و به‌طور خودکار اجازه اقامت دائم و تابعیت اسرائیلی دریافت کند. این امکان برای خانواده (همسر، فرزندان و والدین) آن‌ها نیز فراهم است.
دولت رژیم اسرائیل خدماتی نظیر کمک‌های مالی، مسکن و آموزش زبان عبری (ulpan) را برای مهاجران جدید ارائه می‌دهد. این خدمات به افراد کمک می‌کند تا در سریع‌ترین زمان ممکن خود را در جامعه جدید مستقر کنند. اگر فردی پیش از ورود به سرزمین‌های اشغالی در کشورهای نظیر آلمان نازی یا اتحاد جماهیر شوروی سابق به علت ارتباطات با رژیم‌های خاص یا فعالیت‌های تروریستی سابقه داشته باشد، ممکن است تحت بررسی‌های خاصی قرار گیرد.
برای مهاجرت به سرزمین‌های اشغالی شرایط و آفرهای خاصی در نظر گرفته شده که در این شماره تلاش می‌کنیم به‌صورت کلی شما را با فضای مهاجرت در رژیم اسرائیل آشنا کنیم و بعد از آن به جزئیات بیشتری بپردازیم.

مهاجرت، رگ حیات اسرائیل است  
مهاجرت به اسرائیل، بیش از آنکه صرفاً یک روند اجتماعی باشد، به ابزاری برای تقویت هویت سیاسی و جمعیتی این رژیم تبدیل شده است. یوال شینی، وزیر مهاجرت و ادغام اسرائیل به‌طور خاص بر جذب مهاجران متخصص و کارآفرینان تمرکز کرده و معتقد است که مهاجرت نیروی انسانی با مهارت‌های بالا می‌تواند به رشد اقتصادی و نوآوری در اسرائیل کمک کند.
درحالی‌که سیاست‌های جذب مهاجران همچنان ادامه دارد، چالش‌های اجتماعی این موضوع هم قابل بررسی و بحث است.

علیا (aliyah) برنامه بازگشت یهودیان به اسرائیل  
رژیم عبری با برنامه‌ای به نام علیا -بازگشت یهودیان به سرزمین اسرائیل-(aliyah) روند جذب مهاجر به سرزمین‌های اشغالی را از سراسر دنیا مدیریت کرده و این روند را برای یهودیان با قانون بازگشت (Law of Return) که به هر یهودی حق اقامت در سرزمین‌های اشغالی را می‌دهد، تسریع کرده است.   اتحاد جماهیر شوروی سابق: پس از فروپاشی شوروی در دهه 1990، موج عظیمی از مهاجرت یهودیان از کشورهای شوروی سابق به سرزمین‌های اشغالی رخ داد. تخمین زده می‌شود که بیش از یک میلیون نفر از این منطقه به اسرائیل مهاجرت کرده‌اند.  آلمان، لهستان و سایر کشورهای اروپای شرقی: پس از جنگ جهانی دوم و هولوکاست، تعداد زیادی از بازماندگان یهودی از این کشورها به سرزمین‌های اشغالی مهاجرت کردند.  کشورهای عربی و خاورمیانه (عراق، مصر، مراکش، تونس، یمن و سوریه): پس از تأسیس رژیم اسرائیل در سال 1948، بسیاری از یهودیان کشورهای عربی به دلیل آنچه که تبعیض و فشارهای سیاسی گفته می‌شد، به سرزمین‌های اشغالی مهاجرت کردند. به‌ویژه در سال‌های اولیه تأسیس، صدها هزار یهودی از کشورهای عربی وارد اسرائیل شدند.  اتیوپی: در دهه‌های 1980 و 1990، دو عملیات بزرگ، عملیات موسی (1984) و عملیات سلیمان (1991) برای انتقال یهودیان اتیوپیایی (فلاشاها) به اسرائیل انجام شد.  آمریکا و اروپای غربی: در دهه‌های اخیر، مهاجرت یهودیان از کشورهای آمریکای شمالی (به‌ویژه ایالات متحده و کانادا) و اروپای غربی (به‌ویژه فرانسه) افزایش‌یافته است. یهودیان فرانسوی به دلیل حملات ضدیهودی و احساس ناامنی به‌طور گسترده به اسرائیل مهاجرت کرده‌اند.  ایران: پیش‌وپس از انقلاب اسلامی در سال 1979، بسیاری از یهودیان ایرانی به اسرائیل مهاجرت کردند.  هند و یمن: گروه‌های کوچکی از جوامع یهودی قدیمی از این مناطق نیز به اسرائیل مهاجرت کرده‌اند.

  ثابت کن یهودی هستی، آفر مهاجرت بگیر  
اسرائیل برای مهاجران امکانات و خدمات مختلفی فراهم می‌کند و بسته به شرایط شخص مهاجر، این امکانات دریافت می‌شود.
آموزش زبان عبری: مهاجران معمولاً در دوره‌های آموزش زبان عبری (ulpan) شرکت می‌کنند. این دوره‌ها به‌منظور تسهیل ادغام مهاجران در جامعه و فرهنگ اسرائیلی ارائه می‌شود.
کمک‌های مالی و مسکن: برای برخی مهاجران، دولت اسرائیل کمک‌های مالی برای اسکان، آموزش زبان و شروع زندگی ارائه می‌دهد. این کمک‌ها به‌ویژه برای مهاجرانی که از کشورهای جنگ‌زده مانند اوکراین و روسیه می‌آیند، در نظر گرفته می‌شود.
حمایت‌های اجتماعی و بهداشتی: مهاجران جدید می‌توانند از خدمات بهداشتی و اجتماعی بهره‌مند شوند. این شامل بیمه سلامت عمومی و دسترسی به خدمات اجتماعی است.
 خدمات اجتماعی: اسرائیل برنامه‌هایی برای تسهیل ادغام مهاجران در جامعه دارد. این برنامه‌ها شامل مشاوره شغلی، آموزش حرفه‌ای و فرصت‌های شغلی برای مهاجران است.
این خدمات معمولاً به مهاجران یهودی بیشتر تعلق می‌گیرد، اما در برخی موارد، مهاجران غیریهودی نیز می‌توانند از خدمات مشابه بهره‌مند شوند.