


اواخر مردادماه سالجاری، بنیامین نتانیاهو نخستوزیر رژیمصهیونیستی در یک شوی تبلیغاتی محور فیلادلفی و محور نتساریم را خط قرمز اسرائیل دانست و عنوان کرد در صورتی که اسرائیل از نتساریم عقبنشینی کند، شکست سختی خورده است! محور فیلادلفیا منطقه حائل بین مصر و غزه است که بر اساس دو توافق دوجانبه بین قاهره و تلآویو ایجاد شده است. محور نتساریم نیز از مرکز غزه عبور میکند.
پاییز امسال، ارتش رژیمصهیونیستی در طرحی موسوم به طرح ژنرالها ادعا کرد میتواند با محاصره کامل شمال غزه، مقاومت را در جبالیا درهم شکند؛ همه ساکنان شمال غزه را وادار به کوچی اجباری کند و شمال غزه را به عنوان منطقهای حائل میان غزه و اراضی اشغالی جدا کند. طرحی که تا آخرین روز از نسلکشی در غزه کاملاً موفق نشد و موجب هلاکت 15 سرباز اسرائیلی در جبالیا شد. حال کمتر از 6 ماه از حرفهای نتانیاهو نگذشته است که رژیمصهیونیستی از نتساریم عقبنشینی کرده است و مردم غزه گروه گروه به شمال غزه برمیگردند.
محور نتساریم که جزو خطوط قرمز رژیم بود و رژیم هزینههای مالی و لجستیکی هنگفتی در آن متمرکز کرده بود، فروپاشید.
چرا محور نتساریم اهمیت دارد؟
محور نتساریم (تقاطع شهدا) در نوار غزه، مسیری است که شهر غزه و مناطق شمالی آن را از مناطق مرکزی و جنوبی جدا میکند. این محور به نام شهرک یهودی سابق «نتساریم» نامگذاری شده است که تا سال ۲۰۰۵ در این منطقه وجود داشت. به دلیل شهادت تعداد زیادی از فلسطینیها در انتفاضه الاقصی، از جمله کودک شهید محمد الدره و راننده آمبولانس بسام البلبیسی، این تقاطع از سوی مردم غزه، «تقاطع شهدا» نامگذاری شده است.
این محور حدود ۷ کیلومتر طول دارد و از شرق (نزدیک کیبوتس بئیری) تا غرب (ساحل مدیترانه) امتداد مییابد. بیشتر این منطقه خالی از سکنه و شامل زمینهای کشاورزی است.
محور نتساریم بخشی از طرح «انگشتان پنجگانه» اسرائیل بود که در سال ۱۹۷۱ توسط آریل شارون ارائه شد. هدف این طرح، تقسیم نوار غزه به پنج بلوک برای تسهیل کنترل امنیتی بود. شهرک نتساریم در سال ۱۹۷۲ تأسیس و در سال ۲۰۰۵ تخلیه شد. این محور برای محدود کردن حرکت غیرنظامیان و اعمال فشار بر مردم غزه، از جمله ممانعت از رسیدن بیماران به بیمارستانها، استفاده شده است.
چرا کریدور نتساریم برای رژیم اهمیت دارد؟
در ماه اول جنگ رژیم تلآویو و مقاومت، اسرائیل این گذرگاه استراتژیک را اشغال کرد. هدف رژیم از اشغال این کریدور جدا کردن شمال غزه از جنوب آن و بستن جریان انتقال سلاح و نیروهای مقاومت از جنوب به شمال بود. هدف نهایی رژیم در نهایت همانطور که نتانیاهو در سال گذشته میلادی چندین بار اعلام کرد اشغال کامل شمال غزه و تبدیل کردن آن به منطقه حائل نظامی بود. اسرائیل در جریان جنگ در نتساریم، جادهای به نام ۷۴۹ ساخت که شمال و جنوب غزه را از یکدیگر جدا میکند. این جاده بهعنوان نقطه اتکایی برای نیروهای نظامی اسرائیل عمل کرد و شامل مسیرهایی برای وسایل نقلیه زرهی، خودروهای معمولی و اقامت سربازان بود.
محور نتساریم از منظر استراتژیک برای اسرائیل بسیار اهمیت داشت. اهمیت این محور مربوط به جنگ اخیر نیست و حتی در دکترین آریل شارون نیز اهمیت آن به چشم میخورد. مجموعهای از دلایل استراتژیک، اهمیت این محور را برای رژیم تلآویو دو چندان میکند و با محقق نشدن کامل هیچکدام از اهداف رژیم، شکست در نتساریم سنگینتر است:
1. محور نتساریم، کریدوری است که حرکت نیرویهای اشغالگر در غزه رو تسهیل میکرد و موجب تسلط اشغالگران بر شهر غزه میشد. اشغالگران همچنین ادعا میکردند تسلط بر این کریدور قاچاق سلاح توسط حماس را ناممکن میکند.
2. رژیم به طور کلی، بازگشت مردم غزه به شمال غزه را محدود میکرد. این کریدور در آواره کردن و کوچ اجباری مردم غزه از اردوگاه جبالیا و شهر غزه به سمت رفح نقش مهمی داشت. این کریدور نقش مهمی در بستن آب و غذا و دارو بر ساکنان شمالغزه و همچنین در جنایات و نسلکشی رژیم در غزه نقش بسیاری داشت.
3. کریدور نتساریم یکی از ابزارهای چانهزنی رژیم جعلی در مذاکرات آتشبس غزه بود. نتانیاهو تا آخرین روزها، محور نتساریم را جزو خطوط قرمز رژیم اعلام کرد. مقامات سیاسی و نظامی و تحلیلگران نظامی و امنیتی رژیم نیز بارها تسلط بر این محور را جزیی از اهداف نسلکشی در غزه دانستند.
چرا تقاطع شهدا برای مقاومت حیاتی است؟
کنترل اسرائیل بر این گذرگاه نیازمند بستن جادهها، احداث حصارها، برجهای نگهبانی و سایر تأسیسات نظامی خواهد بود. ایستهای بازرسی یکی از آشکارترین نمودهای حکومت نظامی بیپایان اسرائیل بر کرانه باختری و پیش از خروج این کشور از غزه در سال ۲۰۰۵ بر غزه بودند. همچنین مردم غزه و مقاومت باور دارند که این تسلط استراتژیک مقدمه ساخت کیبوتصها و شهرکهای اشغالی در غزه است، همانطور که پیش از 2005 اتفاق افتاد.
از سوی دیگر این محور همواره هدف و نقطه تمرکز مقاومت فلسطین بوده است. در حمله طوفان الاقصی، مقاومت از این منطقه برای درگیری با نیروهای اسرائیلی استفاده کرد. عملیاتهایی مانند کمین المغراقه در آوریل ۲۰۲۴ و هدف قرار دادن سربازان اسرائیلی در می ۲۰۲۴ از جمله اقدامات قابلتوجه مقاومت در این منطقه هستند. در سالهای گذشته نیز مقاومت فلسطین چندین عملیات موفق در این محور انجام داده بود.
حماس از بین نرفت، جبالیا اشغال نشد!
تصاویر بازگشت فوج فوج مردم غزه به سمت شمال در جادهای که حالا از حضور اشغالگر در آن خبری نیست، حیرت مردم جهان را برانگیخت. حیرتانگیزتر اما خبری از «شهرداری غزه» و پلیس غزه بود که اعلام کرد: «نیروهای پلیس غزه در مناطق مختلف قطاع غزه مستقر شدند و با استقبال گستردهای از سوی مردم روبهرو شدند.»
اینکه حماس به عنوان حکومت مستقر در غزه نهتنها نیروی نظامیاش از بین نرفته، بلکه شهرداری و دستگاه پلیسش هنوز وجود دارند، امر خارقالعادهای است که باور آن ساده نیست. بازگشت به شمال غزه محقق شده است و نه طرح ژنرالها، نه محاصره کامل و نه ویران کردن بیش از 80 درصد شمال غزه، مانع این بازگشت نشدند.
رژیمصهیونستی نتوانست محور نتساریم را حفظ کند و از ساختن یک ایست و بازرسی امنیتی و تفتیش برای حرکت مردم از جنوب به شمال بازماند. گرچه وسایل نقلیه اجازه حرکت به سمت شمال غزه را ندارند و ارتش رژیمصهیونیستی «به طور کامل» نتساریم را ترک نکرده است، اما دکترین نظامی نتانیاهو برای جدا کردن شمال و جنوب غزه از یکدیگر تحقق نیافت.
به گواهی رسانههای مهم جهان، پس از آتشبس، حماس همچنان در غزه حکومت میکند و حتی به گفته اسکای نیوز عربی، دستگاههای بروکراتیک حماس نیز مشغول به کار شدهاند. روز 25 ژانویه، دو منبع مطلع در کنگره به العربی الجدید گفتهاند که گردانهای القسام در هفتههای اخیر توانستهاند 15 هزار نیروی جدید جذب کنند. موضوعی که ریشه در ارگانیک بودن مقاومت در غزه دارد.
متن کامل گزارش حانیه قاسمیان، خبرنگار گروه جهانشهر را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.
