به بهانه تخریب قلعه تاریخی املش توسط یک بلاگر
پرستو توکلی، فرهیختگان آنلاین: آثار تاریخی گنجینه‌های بی‌همتای بشر هستند که نه تنها داستان فرهنگ و تمدن ما را روایت می‌کنند، بلکه به نسل‌های آینده امکان شناخت هویت گذشته را می‌دهند اما متاسفانه، رفتارهای مخرب انسانی در سراسر جهان به طور جدی این میراث را تهدید می‌کند. گاهی این آسیب‌ها از سر ناآگاهی رخ می‌دهند، اما برخی موارد از عمد و با انگیزه‌های ناپسند نظیر جلب توجه یا شهرت انجام می‌شود. حتی در دنیا برای تخریب عمدی و بدون ضرورت آثار تاریخی و یا اموال عمومی یک واژه ساخته شده؛ «وندالیسم». برخی وندالیسم را یک بیماری روان‌شناختی و نتیجه زندگی مدرن می‌دانند؛ که فارغ از دست یا غلط بودن آن، وندالیسم حتما یک معطل اجتماعی هست.
اقدام یک فعال مجازی ایرانی در آتش زدن برج باستانی «میل اُمام» املش، نمونه تلخی از این دست اقدامات است. میل اُمام یکی از بناهای با ارزش باستانی گیلان است که در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. حدود یکماه پیش، یک بلاگر شبکه اجتماعی برای جذب مخاطبان بیشتر، تصاویر این اقدام را در شبکه‌های اجتماعی هم منتشر کرد و حتی با ابزارهای فیلمبرداری هوایی از این کار خود تصویر ضبط کرد! اینجا باید پای بلاگری و عوارض ذوب شدن در فضای مجازی و زیست مجازی را هم به ماجرا باز کرد؛ جایی که فالوئر و ماندن در لیست پرطرفدارها، امکان هرکاری حتی عمل غیرعقلانی را هم برای بلاگر توجیه می‌کند.
اگرچه اتفاقی که در املش و برای بنای تاریخی میل اُمام افتاد بسیار تلخ بود و حتی نمونه این اتفاق قبلا در تخت جمشید به‌عنوان نمادی از تاریخ و فرهنگ ایران‌باستان افتاده است؛ این نوع تخریب‌ها، علاوه بر آسیب‌دیدگی‌های فیزیکی، برای تیم‌های مرمت نیز مشکلات جدی ایجاد کرده است.
اما نمونه این رفتار در سایر کشورها نیز از برخی افراد سر زده است. اتفاقاتی که ثابت می‌کند وندالیسم یکمعضل اجتماعی است.
تخریب کولوسئوم توسط یادگاری‌نویسی
کولوسئوم در رم، یکی از بزرگ‌ترین نمادهای امپراتوری روم، هر ساله میزبان میلیون‌ها گردشگر است. با این حال، رفتار نادرست برخی بازدیدکنندگان، از جمله حکاکی نام‌ها و پیام‌ها روی دیوارهای این سازه، باعث شده این بنا آسیب‌های قابل توجهی ببیند. در سال‌های اخیر، چندین گردشگر خارجی هنگام حکاکی روی دیواره‌های کولوسئوم دستگیر شدند. این یادگاری‌نویسی‌ها علاوه بر تخریب زیبایی بنا، باعث ایجاد مشکلات جدی در حفظ ساختار اصلی آن شده است.
سرقت آثار باستانی از اهرام مصر
اهرام مصر به‌عنوان یکی از عجایب هفت‌گانه جهان، قربانی سرقت‌های گسترده در طول تاریخ بوده‌اند. حتی امروزه، قاچاقچیان آثار باستانی تلاش می‌کنند بقایای ارزشمند این بناها را به‌صورت غیرقانونی استخراج و در بازار سیاه بفروشند. علاوه بر این، تخریب‌هایی که در نتیجه حفاری‌های غیرمجاز به اهرام وارد می‌شود، ساختار این بناهای تاریخی را تهدید می‌کند.
تخریب در کلیسای نوتردام پاریس
کلیسای نوتردام پاریس بارها هدف تخریب عمدی از سوی گروه‌های تندرو قرار گرفته که باعث آسیب به مجسمه‌ها و تزئینات آن شده است. یک آتش‌سوزی در سال 2009 هم که دلیل آن نقض فنی اعلام شد ضربه زیادی به این اثر تاریخی زد.
ویرانی پالمیرا توسط داعش
شهر باستانی پالمیرا در سوریه که به دلیل معماری منحصر به فرد رومی‌اش شهرت جهانی داشت، در سال‌های اخیر به‌طور عمدی توسط گروه تروریستی داعش تخریب شد. این گروه بسیاری از معابد، طاق‌ها و ستون‌های باستانی را منفجر کردند تا توجه جهانی را جلب کنند و پیام سیاسی خود را ارسال کنند. پالمیرا نمونه‌ای تلخ از نابودی فرهنگی در جریان درگیری‌های نظامی است.
دزدی از سنگ‌های استون‌هنج
استون‌هنج در انگلستان، یکی از اسرارآمیزترین بناهای تاریخی جهان، به دلیل کندن و سرقت قطعاتی از سنگ‌های آن توسط بازدیدکنندگان دچار آسیب شده است. برخی گردشگران سنگ‌های کوچک این محوطه را به‌عنوان سوغات با خود برده‌اند. این موضوع باعث کاهش تدریجی استحکام و زیبایی این بنای تاریخی شده است.
حذف نقاشی‌های غار لاسکو توسط بازدیدکنندگان
غار لاسکو در فرانسه که به نقاشی‌های پیشاتاریخی معروف است، در اثر بازدیدهای مکرر و همچنین لمس دیوارها توسط گردشگران، دچار تغییرات شیمیایی و تخریب جزئی شده است. از این رو، این غار در سال‌های اخیر به‌طور کامل برای عموم بسته شده و بازدیدکنندگان تنها می‌توانند از یک نسخه شبیه‌سازی شده آن دیدن کنند.
ریختن زباله در کانال‌های ونیز
ونیز به دلیل کانال‌های آبی زیبا و ساختمان‌های تاریخی‌اش یکی از مقاصد محبوب گردشگری جهان است. با این حال، گردشگران ناآگاه با ریختن زباله در آب و انجام رفتارهای غیرمسئولانه، این شهر را با بحران زیست‌محیطی و تخریب ساختمان‌های اطراف کانال‌ها روبه‌رو کرده‌اند. آلاینده‌های زباله‌ها و تغییرات شیمیایی آب باعث فرسایش تدریجی سازه‌ها شده است.
تخریب معبد ماه در پرو
معبد ماه، یکی از بناهای تاریخی تمدن موچه در پرو، در سال‌های اخیر مورد حمله حفاران غیرمجاز قرار گرفته است. این افراد به دنبال کشف گنجینه‌های باستانی، دیوارهای این معبد را تخریب کرده‌اند. این موضوع به نابودی بخشی از نقاشی‌های دیواری و ساختارهای مهم این معبد انجامیده است.
خرابکاری در دیوار بزرگ چین
دیوار بزرگ چین که به عنوان یکی از نمادهای تاریخ باستانی این کشور شناخته می‌شود، سال‌هاست قربانی تخریب توسط گردشگران و همچنین محلی‌ها شده است. برخی از افراد برای ساخت خانه‌های خود، آجرهای دیوار را سرقت می‌کنند. همچنین، یادگاری‌نویسی و زباله‌ریزی در امتداد این دیوار باعث آسیب‌های ماندگاری شده است.
این موارد تنها نمونه‌ای از رفتارهای مخرب انسان‌ها با بناهای تاریخی است. چنین اقداماتی نه تنها میراث فرهنگی را نابود می‌کند، بلکه شکاف بزرگی در هویت و تاریخ مشترک انسان‌ها ایجاد می‌کند. هر فرد باید مسئولانه عمل کند و با احترام به این گنجینه‌های بی‌همتا، نقش خود را در حفظ تاریخ بشر ایفا کند. اگر آگاهی عمومی و قوانین سخت‌گیرانه‌تری اعمال نشود، ممکن است بسیاری از این آثار برای همیشه از دست بروند.وندالیسم تنها یک میراث فرهنگی را نابود نمی‌کند؛ بلکه هویتی را که نسل‌های آینده باید از آن بهره‌مند شوند، از بین می‌برد. حفاظت از بناهای تاریخی وظیفه‌ای جمعی است که به آگاهی، قوانین محکم‌تر و تلاش بین‌المللی نیاز دارد.
مطالب پیشنهادی
