از سه‌شنبه گذشته که آتش‌سوزی آمریکا از مناطق جنگلی آغاز شد و ایالت‌های لس‌آنجلس و کالیفرنیا را درگیر کرد، تلفات جانی و خسارت‌های مالی گسترده‌ای به بار آمد. در این آتش‌سوزی، ده‌ها نفر کشته شدند و بیش از 10 هزار ساختمان تخریب و برخی بنا‌ها به کلی ویران شده و تاکنون بیش از 130 هزار سکنه تخلیه شده‌اند. اما در کنار تصاویر آخرالزمانی که در روز‌های اخیر منتشر شده، کلیپی از نشان هالیوود در میان شعله‌های آتش منتشر شد که دامنه گسترده‌تری پیدا کرده است؛ البته درنهایت مشخص شد که این تصاویر توسط فناوری هوش مصنوعی تولید شده و نشان هالیوود در منطقه آتش‌سوزی قرار نداشته است.
به دنبال آن، کاربران رسانه‌های اجتماعی به ماهیت تولید تصاویر جعلی توسط هوش مصنوعی واکنش منفی نشان داده و بحث‌هایی را پیرامون استفاده از این فناوری برای انتشار سریع اخبار نادرست ایجاد کرده است.  کارشناسان معتقدند ابزار‌های تولیدکننده هوش مصنوعی مبتنی‌بر مدل‌های یادگیری ماشینی به کاربران اجازه می‌دهند هر ایده‌ای را که به ذهن خطور می‌کند، به تصویر بکشند و تصاویری بسیار واقعی را طی چند ثانیه تولید کنند که گاه مانند در آتش سوختن نشان هالیوود در شرایط بحرانی لس‌آنجلس، می‌تواند باعث گسترش ترس و وحشت شود.
به‌نوعی، با پیشرفت سریع فناوری هوش مصنوعی و کیفیت بالای خروجی آن، مرز بین واقعیت و جعلی بودن به شکلی مبهم درمی‌آید و برخی قادر به تشخیص واقعیت از تخیل نخواهند بود. برای افرادی که نگران انتشار اطلاعات نادرست دیجیتالی هستند، گسترش دیپ‌فیک‌ها که در آن، صورت و بدن افراد به طور دیجیتال تغییر پیدا می‌کند، در سال‌های گذشته دردسرساز شده‌ است. این در حالی است که با استفاده از نرم‌افزار‌های رایگان در دسترس، هر کسی می‌تواند بدون نیاز به دانش تخصصی هوش مصنوعی، تصاویری جعلی خلق و حتی تصاویر موجود را نیز ویرایش کنند.
این ماجرا یکی از ساده‌ترین مواجهه‌های هوش مصنوعی و به طور کلی‌تر فناوری در حادثه آتش‌سوزی لس‌آنجلس محسوب می‌شود، اما دامنه استفاده از تکنولوژی محدود به تصاویر ساختگی نیست. اگرچه آنگونه که انتظار می‌رفت برخورداری از فناوری‌های روز نتوانسته آنگونه که باید در کنترل آتش‌سوزی مؤثر باشد، اما در مواردی خاصی هم استفاده از ایده‌های استارتاپی به کار ساکنان حادثه‌دیده منطقه آمده است. «فرهیختگان» در گزارش پیش‌رو نگاهی داشته بر توانمندی‌های فناورانه‌ای که در جریان آتش‌سوزی مهیب لس‌آنجلس مورد بهره‌برداری قرار گرفته و البته روایت‌گر نگاه‌های متفاوتی بوده که نسبت به تأثیر افزایش مصرف انرژی توسط غول‌های فناوری آمریکا و اثر آن بر محیط‌زیست این کشور انتقاد کردند.

فناوری در دل حریق
به گزارش businessinsider، در کنار حریق گسترده لس‌آنجلس، جهنمی 27 هزار هکتاری هم در کالیفرنیا، دومین شهر بزرگ آمریکا در حال سوختن است و خدمه آتش‌نشانی آمریکا در تلاش برای محافظت از جان و مال مردمند. در کنار تلاش نیرو‌های آتش‌نشانی برای کنترل و اطفای حریق شرکت‌های فناوری هم به کمک آمده‌اند تا بتوانند این روند را تسریع کنند. شرکت‌های مستقر در لس‌آنجلس و سیلیکون ولی، از فناوری هوش مصنوعی و پهپاد‌های مختلف برای شناسایی مناطق سوخته و تلاش برای دسترسی سریع به حریق‌های تازه‌ایجادشده استفاده می‌کنند.
به گزارش nbcbayarea، پهپاد‌ها و ماهواره‌ها در پیشگیری و مدیریت حریق الزامی‌اند. پهپاد‌ها به دوربین‌ها و حسگر‌های مادون قرمز مجهزند و با توجه به توانایی پرواز که دارند، در مقایسه با انسان قادرند در فاصله نزدیک‌تری به حریق قرار گیرند که هم سلامت نیرو‌های انسانی را تضمین می‌کند و هم می‌تواند در نقشه‌برداری ماهواره‌ای به منظور اطفای حریق کمک ‌کند. دوربین مادون قرمز تعبیه‌شده در پهپاد‌ها، مناطق داغ و دارای حرارت بالا را شناسایی کرده و به آتش‌نشانان در شناسایی نقاط کوچک حریق پیش از گسترش آن‌ها کمک می‌کند.
ماهواره‌ها نیز مانند ماهواره‌هایی که در اطلاعات حریق ناسا برای سیستم مدیریت منابع به کار ‌می‌روند، دید وسیع‌تری ارائه می‌دهند. با ترکیب داده‌های چند ماهواره، این سیستم هشدار‌های وجود حریق را برای مداخله زودهنگام اعلام کرده است. برخی نیز از ابزار‌های زیرمداری برای مطالعه دقیق‌تر و با وضوح فضایی بهتر آتش‌سوزی‌ها استفاده می‌کنند. این فناوری در لس‌آنجلس به کار رفته است به‌طوری‌که با کمک سخت‌افزار و نرم‌افزار‌های مجهز به هوش مصنوعی می‌توان دود را از فواصل بسیار زیادی شناسایی کرد و تهدیدی بودن آن را تشخیص داده و آتش را مهار کرد.
در کنار برخی فناوری‌هایی که در راستای اطفای حریق در آمریکا مورد استفاده قرار گرفته‌اند، برخی فناوری‌ها مانند تحلیل‌های پیش‌بینی‌کننده می‌توانست مانع از بروز حریق شود. تجزیه و تحلیل داده‌ها، بررسی الگو‌های آب‌وهوایی و شرایط پوشش گیاهی، مدل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی‌اند که قادرند محل وقوع حریق را پیش‌بینی کنند.
ارزیابی میزان رطوبت پوشش گیاهی محیط و پیش‌بینی وقوع آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌ها از جمله مواردی است که حسگر‌ها و تصاویر ماهواره‌ای می‌توانند سطوح رطوبت را در مناطق پرخطر ارزیابی کنند. از سوی دیگر، ارزیابی الگو‌های رفتار باد نیز می‌تواند سرعت و جهت وزش باد را پیش‌بینی کند تا از این طریق، احتمال گسترش حریق را ارزیابی کنند. این فناوری‌ها همچنین فعالیت‌های انسانی را نیز پیش‌بینی می‌کند به‌طوری‌که با نظارت بر اردوگاه‌ها، خطوط برق و رابط‌های شهری می‌توان به شناسایی خطرات حریق مرتبط با فعالیت‌های انسانی کمک کرد.
علاوه براین، در حال حاضر در آتش‌سوزی آمریکا از ابزار‌هایی چون سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری حریق متعلق به مرکز ملی بین سازمانی آتش نشانی (WFDSS) استفاده می‌شود که تصاویر ماهواره‌ای، داده‌های آب‌وهوایی و گزارش‌های زمینی را در زمان واقعی برای کمک به تصمیم‌گیرندگان در مواقع اضطراری ترکیب می‌کند. همچنین زیرساخت‌های هوشمند به‌منظور پیشگیری از وقوع حریق از جمله راهکار‌هایی است که می‌تواند در آتش‌سوزی‌ها بسیار مؤثر عمل کند.
حسگر‌های اینترنت اشیا قادرند شرایط زیست‌محیطی را مانند دما، رطوبت و سرعت باد کنترل کنند تا این‌گونه زمان واقعی وقوع حریق را شناسایی کنند. همچنین از آنجایی که به نظر می‌رسد وزش باد‌های شدید و خطوط قدیمی برق از مهم‌ترین آتش‌سوزی‌های ایالت‌های آمریکا به شمار ‌می‌روند، شبکه‌های برق هوشمند نیز راهکار دیگری است. برخی شرکت‌ها از فناری‌های شبکه پیشرفته برق استفاده می‌کنند که به‌طور خودکار در فرایند تغییرات آب و هوایی، در مناطق پرخطر برق را قطع می‌کنند. همچنین تجهیزات آتش‌نشانی از راه دور نیز در قالب آبپاش‌های خودکار و پهپاد‌های مجهز به بازدارنده‌های حریق قادرند حریق‌های کوچک را پیش از گسترش اطفا کنند. 

متهم اصلی: تغییرات آب‌وهوایی
معمایی که در پس حریق هفته گذشته آمریکا در ایالت‌های لس آنجلس و کالیفرنیا مطرح شده، این است که چرا ایالتی مانند کالیفرنیا که به بهترین وجه برای مقابله با آتش‌سوزی‌های جنگل‌ها مجهز است، ظاهراً قادر به جلوگیری از پیشرفت حریق در جنگل‌های گُرگرفته‌اش نیست.‌ ‌
ABC News‌ نوشته ماجرا زمانی عجیب‌تر می‌شود که بدانید سازمان آتش‌نشانی ایالت کالیفرنیا بودجه‌ای ۴ میلیارد دلاری را به خود اختصاص داده و از بهترین آتش‌نشان‌های آموزش‌دیده دنیا بهره‌مند است. یکی از اصلی‌ترین دلایلی که برای این حریق گسترده دو ایالت اصلی آمریکا عنوان شده، تغییرات آب‌وهوایی است. در حالی که آتش‌سوزی جنگل‌ها بخشی طبیعی و ضروری از چرخه زمین هستند، تغییرات آب‌وهوایی و سایر تأثیرات مستقیم انسانی، احتمال وقوع چنین وقایعی را افزایش داده‌اند و حتی کارشناسان بر این باورند که تغییرات آب‌وهوایی باعث می‌شود رویدادهای طبیعی شدیدتر و مکررتر شوند.
در دهه‌های اخیر، آتش‌سوزی جنگل‌ها در غرب آمریکا به دلیل ترکیبی از عوامل مختلف مانند گسترش شهرنشینی، تغییرات آب‌وهوایی ایجاد‌شده توسط انسان، مخرب‌تر و وسیع‌تر شده‌اند که شرایط گرم‌تر و خشک‌تری را همراه با خشکسالی‌های طولانی‌مدت ایجاد کرده است. این عوامل بر پوشش گیاهی جنگل‌ها نیز تأثیر گذاشته و شیوع آفات و مرگ درختان را به همراه می‌آورد که منجر به انباشته شدن سوخت سطحی می‌شود. به گفته اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا، گرم شدن دما، شرایط خشک‌تر محیط زیست و تغییرات بارش‌ها به افزایش فراوانی آتش‌سوزی‌های بزرگ در آمریکا کمک کرده است.
طبق گزارش آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا، فصل آتش‌سوزی‌ها در آمریکا در دهه‌های اخیر به دلیل گرم‌تر شدن فصل بهار و طولانی‌تر شدن فصل‌های خشک تابستانی و پوشش گیاهی خشک‌تر، طولانی‌تر شده و در مدت زمان کمتری تغییر می‌کنند. براساس داده‌های سازمان جنگلداری آمریکا، حدود ۸۵ درصد از آتش‌سوزی‌ها توسط انسان آغاز می‌شود که بیشتر آن‌ها تصادفی هستند، مانند آتش‌سوزی بدون مراقبت یا جرقه‌های برق. اما تشدید شهرنشینی در دهه‌های اخیر و ساخت‌وسازهایی که در طبیعت شدت گرفته، وقوع آتش‌سوزی‌های طبیعی را نیز افزایش داده است.
در سال‌های اخیر، شماری از ایالت‌های آمریکا، خشکسالی‌های بزرگ و طولانی‌مدت با بارندگی‌های بالاتر از حد متوسط را تجربه کرده‌اند که امکان رشد پوشش گیاهی فراوان را مهیا می‌کند. علاوه بر این، کارشناسان گمانه‌زنی کرده‌اند که بخشی از خسارات گسترده ناشی از آتش‌سوزی در لس آنجلس ممکن است منعکس‌کننده اشتباهات در برنامه‌ریزی یا اجرا باشد.
شیرهای هیدرانت آتش‌نشانی که برای مقابله با حریق‌های خانگی در سطح شهر طراحی شده بودند، خشک شده و هنگامی که برای اطفای حریق مورد استفاده قرار گرفتند، به دلیل نبود کمک هوایی و استفاده بیش از حد از این منبع آب تحت فشار، خالی از آب شده بودند و حتی پر کردن دوباره شیرهای آتش‌نشانی با آب قنات‌ها و آب‌های زیرزمینی هم نتوانست نیاز آتش‌نشانان را برای اطفاء حریق تأمین کند.

گزارش کامل ندا اظهری، خبرنگار گروه دانشگاه را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.