در جریان اختتامیه پانزدهمین جشنواره مردمی فیلم عمار، «علی یوردخانی» سوژه مستند «تَلَک»، موفق به کسب نشان مردمی استقلال از طرف خانواده شهید شهریاری شد. متن پیش رو، گزارشی از نشست خبری عوامل این مستند در پانزدهمین جشنواره مردمی فیلم عمار است.
فیلم مستند «تَلَک» که توسط هسته سیاست کشاورزی مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع) تهیه شده، یکی از آثاری است که در بخش "جنگ اقتصادی" در پانزدهمین جشنواره عمار به اکران درآمد.
«تلک»، روایتی است از اعضاء تعاونی عشایری گرمسار و آرادان که با همیاری و اخوت از سال ۱۳۹۵ تا به امروز، تحولی در سبک دامداری خود ایجاد کردهاند. این عشایر دامدار، با اصلاح ساختار تعاونی و ایستادن پای کار جمعی خود توانستهاند از طریق ایجاد یک کارخانه خوراک دام، بر مهمترین مسئلهای که همه دامداران با آن مواجهند، یعنی گرانی خوراک دام غلبه کنند. عشایر این دو روستا اکنون جزء معدود دامداری هستند که هیچ مشکلی در تأمین خوراک دام باکیفیت و ارزان ندارند و اکنون به فکر تکمیل زنجیره تولید از طریق ایجاد کشتارگاه و واحدهای قطعهبندی، بستهبندی و بازاررسانی گوشت هستند.
در نشست خبری که دهم دیماه و بعد از اکران این مستند در سینما بهمن برگزار شد، دو نفر از عوامل این اثر و یکی از کارشناسان حوزه اقتصاد مردمی به ارائه نظرات و تحلیل در این خصوص پرداختند.
در ابتدا آقای عباس قائمی، کارگردان مستند به معرفی مرکز رشد و ضرورت حل مسأله از طریق ساخت آثار هنری از جمله فیلم مستند پرداخت و بیان کرد: «ما نقش ویژهای برای رسانه قائل هستیم. نگاه ما این است که یکی از مهمترین ابزارها برای اینکه بسیاری از مسائل حل شود و با مخاطبان و ذینفعان یک حوزه ارتباط بگیریم، مستند است. این اثر، اولین فیلم مستندی است که در این مجموعه ساخته شده و به امید خدا در کارهای بعدی، ابعاد فنی و هنری ارتقاء خواهد یافت».
قائمی گفت: «قصدمان این بود که با مستند تلک، مجموعهی اقتصادیِ مردمی و موفقی را الگوسازی کنیم؛ لذا سعی کردیم تمام مسیر از زبان خود مردم روایت شود و ما مداخلهای در صحبتها نداشته باشیم. روزهایی که ما برای فیلمبرداری میرفتیم، فشار خیلی زیادی را روی دامداران به نظر میرسید، اما با این حال احساس میکردیم که ایستادهاند و پای کار تولید و تعاونی هستند. قهرمان اصلی ما همین مردم هستند».
در ادامه مصطفی صالحیراد به عنوان کارشناس حوزه اقتصاد مردمی، از فقدان آثار تولیدی در حوزه تعاونی و اقتصاد مردمی ابراز تأسف کرد و ساخت این مستند را بسیار مغتنم شمرد و بیان کرد: «از ویژگیهای اقتصاد مردمی این است که ذاتاً مسئلهمحور است. علی یوردخانی کسی است که در زندگی خودش نیاز به راه انداختن تعاونی نداشت. ولی دغدغهای که داشته، این مسیر را باز کرده و پیش برده است. او خودش را نماینده 600 خانواده عشایری میداند و از حقوق آنها دفاع میکند. یوردخانی به عنوان کسی که حلقه میانی اقتصاد مردمی است، به دنبال سود و انتفاع خودش نبوده است. در حالی که زمین بازی اقتصاد لیبرالی، صرفاً انتفاع و سود شخصی است».
در بخش سوم محسن باقری پژوهشگر هسته سیاست کشاورزی مرکز رشد و عضو تیم پژوهش این مستند بیان کرد: «کاری که آقای یوردخانی و همراهان او در این تعاونی انجام دادند این بود که با وجود همه مانعتراشیها و ساختارهای پیچیده اداری، توانستند یک حرکت مردمی و خودجوش را شروع کنند و این تحول را رقم بزنند. البته اگر ساختار حکمرانی با این نهضت مردمی همراه باشد، مسیر بسیار سهلتر میشود». ایشان در ادامه در خصوص سؤال یکی از حضار در مورد حکمرانی بیان کرد: «حکمرانی به فهم بنده مجموعهای از کنشگران عرصه اقتصاد است که فعالیت میکنند و کنشهای آنها بر یکدیگر اثر میگذارد. فعالیت و قوانین و ساختارهای حاکمیتی بر جریان اقتصاد مردمی در کشور مؤثر است. از طرف دیگر کاری که یوردخانی و امثال او انجام میدهند نیز بر فعالیت دولت تأثیر میگذارد. مردم نباید معطل دولت بمانند، ولی به هر حال اگر دولت با این حرکت همراه شود، بسیار سریعتر این نهضت اقتصاد مردمی پیش میرود و شکل میگیرد. بدون شک دولت نمیتواند کل عرصههای تولیدی کشور را تصدیگری یا حتی بدون پشتوانه مردمی مدیریت کند».
در ادامه خبرنگار دبیرخانه جشنواره عمار از کارگردان در خصوص برنامهریزی و پیشبینی برای پخش و اکران این اثر در جشنواره عمار سؤالی را پرسید. عباس قائمی کارگردان این اثر پاسخ داد: «در ابتدا اولویت ما استفاده از بستر صداوسیما بود تا مخاطبان بیشتری را پوشش دهد. اما دریافتیم که جشنواره مردمی عمار به واسطه هویتش سنخیت بیشتری با این فضای این مستند دارد».
صالحیراد در پاسخ به سوال خبرنگان ناظر به نقد و تکمیل این مستند گفت: «روایتهایی از جنگ و مبارزه اقتصادی در حوزه کاری این تعاونی وجود دارد که همه آنها در این مستند بیان نشده است. آدمهایی شبیه یوردخانی، روبروی غول بیشاخ و دمِ سرمایهداری ایستادهاند و خم به ابرو نیاوردهاند. البته کسی که این میدان جنگ را سکانداری و رهبری میکند و با بدنه جهادگران اقتصادی در تعامل است، رهبر انقلاب هستند». ایشان در پاسخ به سوال یکی از حضار بیان کرد: «من هم مثل شما بچه روستا هستم. اما تا زمانی که بخواهیم تنهایی حرکت کنیم به جایی نمیرسیم. علی یوردخانیها یدالله معالجماعه است و با مفهوم تعاون ممزوج شدهاست».
در بخش پایانی باقری در جمعبندی صحبتهای خود بیان کرد: «هدف ما از ساخت این مستند نمایاندن یک الگو و بیان روحیه تعاون، ایثار، اخوت و خوداتکایی است که در اعضای این تعاونی که همگی سابقه عشایری داشتهاند، ظهور و بروز داشته است. بنا داشتیم که امکانی برای شنیده شدن صدای این تولیدکنندگان و جهادگران میدان اقتصاد فراهم شود و انشاالله این مسیر را ادامه خواهیم داد.