مشاهدات میدانی جامعه پزشکی و وضعیت مراجعات بیمارستانی و درمانگاهی، حاکی است با آغاز فصل سرد سال شیوع آنفلوآنزا در میان مردم جدیتر و بیشتر شده است. مسئولان وزارت بهداشت با استناد به نتایج آخرین رصدهای آزمایشگاهی، از شیوع بالای سویه H1N1 آنفلوانزای فصلی خبر دادهاند و از مردم خواستهاند همراه با رعایت اصول بهداشتی پیشگیری از ابتلا به بیماریهای واگیردار، در صورت امکان واکسن آنفلوآنزا تزریق کنند. یافتههای مربوط به این نظامهای رصد در هفته منتهی به ۳۰ آذرماه امسال نشان میدهند بین ۲۱ تا ۲۳ درصد کل موارد عفونتهای تنفسی جاری آنفلوآنزا هستند.
نوع آنفلوآنزا در اغلب موارد از نوع آنفلوآنزای A و از زیرگونه H1N1 است که همان آنفلوآنزای فصلی است. رصد آنفلوآنزا در دوماه اخیر نشاندهنده افزایش تدریجی ابتلا و شیوع این بیماری است. میزان شیوع آنفلوآنزا بالای ۲۰ درصد در بین همه عفونتهای تنفسی در چرخش در جامعه نشاندهنده افزایش آن در این فصل از سال است. البته این نسبت در بین افراد بستری به علت عفونتهای تنفسی بیشتر است.
جهانپور: رتبه اول درگیریها و مراجعات مربوط به آنفلوآنزاست
کیانوش جهانپور، سخنگوی اسبق وزارت بهداشت در گفتوگو با «فرهیختگان» در رابطه با وضعیت فعلی بیمارستانها و مراجعان گفت: «موارد ابتلا به سندروم یا نشانگان شبهآنفلوآنزا، چه در موارد بستری و چه در موارد سرپایی در هفتههای اخیر افزایش پیدا کرده است. اما اینکه به آن کرونا اطلاق میشود، واقعاً براساس علائم بالینی امکانپذیر نیست و نیازمند تشخیص قطعی آزمایشگاهی است. شواهدی که داریم مبتنیبر آزمایشهای آزمایشگاه ملی آنفلوآنزا و شبکه آزمایشگاهی متصل به آن است. همچنین نظام دیدهوری مولتیپلکس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت است که اینها هیچکدام فعلاً مبتنی بر اطلاعاتی که مربوط به هفته مربوط به آخر آذرماه و هفته اول دی ماه است، تأییدکننده شیوع بیشتر کرونا یا سویه جدید کرونا نسبت به سایر ویروسها نیست.»
وی افزود: «آنچه این آزمایشها و گزارشها نشان میدهند، فعلاً مبنیبر این است که حداقل تا اوایل دیماه غلبه با آنفلوآنزا، بهویژه آنفلوآنزای نوع آ از تیپ اچوان_انوان بوده است. در حدی که نزدیک بیش از سه برابر کووید-19 گزارش شده است. رتبه دوم را هم در این مراجعات، بهویژه در اطلاعات و مراجعات هفتههای اخیر را رینو ویروسها داشتند و رتبه سوم، یعنی حدود ۷ درصد آزمایشها ظاهراً و حتی کمتر از آن کووید-19 گزارش شده است. لذا در مورد سویه جدید کرونا و ابتلا و همهگیری کرونا، نمیتوان اظهار نظر کرد. با توجه به شواهد آزمایشگاهی، به نظر میآید اکنون زمان همهگیری آنفلوآنزاست و فعلاً رتبه سوم کووید-19 است.»
سخنگوی اسبق وزارت بهداشت ادامه داد: «آمار مراجعه در هفتههای منتهی به آخر آذرماه و ابتدای دیماه نشان میدهد هم مراجعات سرپایی و هم موارد بستری در کشور افزایش پیدا کرده است. این مراجعات و بستریها با علائم یا نشانگان شبهآنفلوآنزاست که قاعدتاً میتواند شامل خود آنفلوآنزا، ویروسها و حتی کووید-19 و کرونا باشد. لذا براساس شواهد و علائم بالینی نمیتوان اظهارنظر قطعی کرد و این ابتلاها و بهویژه این همهگیری به کرونا نسبت داده شود. به نظر میآید فعلاً غلبه با همان آنفلوآنزا باشد که در گزارشها و مشاهدات آزمایشگاهی آمده است.»
او درباره میزان و شدت درگیری بیماران با آنفلوآنزا و اینکه آیا درگیری منجر به فوت تا به این لحظه داشتهایم یا نه، پاسخ داد: «طبعاً باید درگیری منجر به فوت نیز وجود داشته باشد. حالا در آنفلوآنزا هم ما موارد مرگ و میر ناشی از ابتلا به آن و عواقب و پیامدهای بعدی آن را داریم.»
همچنان باید مراقبتهای عمومی و بهداشت فردی را رعایت کرد
جهانپور درباره پیشگیریهای لازم در سطح جامعه نیز گفت: «مراقبتها که به آموزش عمومی و همگانی برمیگردد، خیلی تفاوتی با گذشته ندارد. همان اصول مراقبتهای شخصی و رعایت بهداشت فردی، فاصلهگذاری، استفاده از ماسک، بهویژه هنگام حضور در مجامع و جمعیتها و جاهایی که فاصله نزدیک است، استراحت افراد مبتلا یا دارای علائم مشکوک در منزل، رفتن افراد یا بچههایی که علائم مشکوک دارند به مدرسه یا استراحت استعلاجی برای افرادی که شاغلند و شستن دستها براساس همان اصولی که قبلاً عنوان میشد، اصول مراقبتهای بهداشت فردی است. افراد گروههای پرخطر که البته امیدواریم واکسن آنفلوآنزای امسال را زده باشند، اگرچه الان بهنوعی دیر حساب میشود و از زمان تزریق واکسن شاید حداقل دو هفته نیاز باشد تا یک ایمنی پایه ایجاد شود، ولی بازهم اگر دسترسی داشته باشند، افراد، بهویژه گروههای پرخطر، بیماران زمینهای، کسانی که بیماری زمینهای دارند، بیماری مزمن دارند، افراد مسن، اگر واکسن آنفلوآنزا را نزدهاند، با اینکه تأخیر وجود دارد ولی اگر در دسترس باشد، استفاده از آن جایز است.»
در دوسال اخیر واکسنهای کرونا در ایران بهروزرسانی نشدهاند
جهانپور همچنین در رابطه با عدم دسترسی مردم به واکسنهای بهروزشده کرونا گفت: «متأسفانه در مورد کرونا، بهروزرسانی واکسنها در کشور در دوسال اخیر اتفاق نیفتاده، یعنی واکسن داخلی حمایت نشده که بیاید و خودش را بهروزرسانی کند و واکسن سویههای جدید را بسازد. همچنین واکسنهای چندسویه یا سویههای جدیدی که در خارج کشور تولیدشده، وارد کشور نشدهاند و مثل آنفلوآنزا در دسترس نبوده و نیستند. اگر شما بخواهید بهعنوان یک گروه پرخطر یا گروهی که نیاز به واکسن بهروزرسانیشده کووید-19 دارید از آنها استفاده کنید، متأسفانه در دسترس نیست. امیدواریم در این خصوص مجموعه وزارت بهداشت تدبیری بیندیشد؛ چه حمایت از واکسنهای داخلی و چه واردات واکسن، حداقل افراد با هزینه شخصی خودشان، در صورت تجویز پزشکی و ضرورت، بتوانند واکسن کووید-19 بهروزرسانیشده مثل آنفلوآنزا از داروخانهها تهیه کنند.»
نمیتوان با قاطعیت گفت ویروس در گردش، کرونا است
جهانپور همچنین در رابطه با اینکه آیا درنهایت میتوان به بیماری همهگیر شده کرونا گفت یا خیر، پاسخ داد: «در ویروسهای سرماخوردگی، انواع کرونا ازجمله کووید-19 و انواع آنفلوآنزا دیده میشود. به همه اینها اصطلاحاً سندروم یا نشانگان علائم مشابه از همپوشانی دارید و صرفاً براساس علائم بالینی واقعاً نمیشود افتراق ایجاد کرد و تشخیص قطعی گذاشت. بدون آزمایش قطعی و تست قطعی ویروس و شناسایی ویروس، نمیشود اظهارنظر قطعی در مورد نوع و عامل ابتلا کرد؛ ولی براساس شواهد آزمایشگاهی، به نظر میآید غلبه با آنفلوآنزاست، بعد با زینوویروسها و بعد هم شیوع کمتری کووید-19. بههرحال فصل سرد است و همیشه در فصول سرد سال انتظار سندرومهای شبهآنفلوآنزا و همهگیری آنها میرود. هرسال، البته بهویژه در مورد آنفلوآنزا، سویههای جدیدی با توجه به قدرت جهش و تغییرات ویروس ایجاد میشود، ولیکن حداقل چند هفته طول میکشد که حتی با رعایت بهداشت فردی و همگانی و مراقبتهای انجام میشود، ما از مرحله طغیان یا همهگیری ویروس آنفلوآنزا در فصول سرد سال عبور کنیم.»
گزارش کامل زینب مرزوقی خبرنگار گروه نقد روز را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.