دو دانشگاه در مالزی و انگلستان رویکرد متفاوتی را اتخاذ کردند
فرهیختگان: دانشگاه‌ها همیشه به‌عنوان مراکز تولید دانش، در پرورش ایده‌های نو و توسعه نیروی انسانی مورد نیاز جوامع نقش داشته‌اند. اما در دنیای مدرن و پیچیده امروز، مراکز آموزش عالی دیگر نمی‌توانند به شیوه‌های سنتی خود ادامه دهند و صرفاً به آموزش تئوری بسنده کنند. تغییرات سریع در فناوری، اقتصاد و مسائل اجتماعی، ایجاب می‌کند که دانشجویان نه‌تنها از علم به‌روز بهره‌مند شوند، بلکه برای مواجهه با چالش‌های واقعی دنیای کار و صنعت آماده شوند. یکی از چالش‌های اصلی دانشگاه‌ها در دنیای امروز، تطبیق سریع با تغییرات محیط کار و نیاز‌های جامعه است. از مالزی تا انگلستان، دانشگاه‌ها به دنبال ایجاد پل‌هایی میان دنیای آکادمیک و دنیای واقعی هستند تا فارغ‌التحصیلانی تربیت کنند که آماده ورود به بازار کار باشند.
تحولات اخیر نشان داده برای باقی ماندن در مسیر پیشرفت و خدمت به جامعه، دانشگاه‌ها باید رویکرد خود را بازتعریف کنند. از این رو، مفاهیمی مانند Porous University (دانشگاه باز) مطرح شده‌اند که بر ایجاد ارتباط نزدیک‌تر با صنایع، دولت‌ها و جامعه تأکید دارند. هرچند شاید دانشگاه باز معادل کاملی برای توصیف Porous University نباشد اما یکی از نزدیک‌ترین آن‌ها به حساب می‌آید. دانشگاه HELP مالزی و دانشگاه بریستول انگلستان، دو نمونه برجسته از این رویکرد‌های نوآورانه هستند که تجربیات آن‌ها می‌تواند الهام‌بخش بسیاری از نهاد‌های آموزش عالی در سراسر جهان باشد.
استواری «دانشگاه باز» روی 3 اصل خاص
«دانشگاه باز» براساس سه اصل کلیدی شمولیت و عدالت آموزشی، تعامل با صنعت و جامعه و تمرکز بر مهارت‌های عملی و آماده‌سازی برای آینده تعریف شده است.
شمولیت و عدالت آموزشی: آموزش باید برای تمامی اقشار جامعه در دسترس باشد. دانشگاه‌های باز تلاش می‌کنند تا فرصت‌های تحصیلی را برای گروه‌های مختلف فراهم کرده و نابرابری‌های اجتماعی را کاهش دهند. در مالزی که ترکیب جمعیتی متنوعی دارد، این اصل به‌طور ویژه اهمیت دارد. پروفسور پل چان، بنیان‌گذار دانشگاه HELP، می‌گوید: «دانشگاه‌ها باید به‌گونه‌ای عمل کنند که آموزش برای همگان در دسترس باشد. این رویکرد می‌تواند به توسعه اجتماعی و کاهش نابرابری‌ها کمک کند.»
تعامل نزدیک با صنعت و جامعه: این دانشگاه‌ها مرز‌های سنتی خود را با صنایع، دولت‌ها و جوامع محلی از میان برداشته و بستری برای یادگیری عملی و توسعه مهارت‌های واقعی ایجاد می‌کنند. تعامل میان دانشگاه‌ها و صنایع به دانشجویان کمک می‌کند تا با چالش‌های واقعی بازار کار آشنا شوند و مهارت‌های خود را تقویت کنند.
تمرکز بر مهارت‌های عملی و آینده‌نگری: دانشگاه‌های باز تلاش می‌کنند تا نسل جدیدی از فارغ‌التحصیلان تربیت کنند که توانایی حل مسائل پیچیده، تفکر خلاقانه و انطباق با محیط‌های کاری متغیر را داشته باشند. پروفسور ورونیکا هوپ هیلی، رئیس دانشکده کسب‌وکار بریستول، توضیح می‌دهد: «ما به دانشجویانی نیاز داریم که بتوانند فراتر از تئوری فکر کنند و مسائل را در دنیای واقعی حل کنند. این کار نیازمند ایجاد برنامه‌های آموزشی عملی و میان‌رشته‌ای است.»
این مدل جدید که در دانشگاه‌هایی مانند بریستول در بریتانیا و HELP در مالزی پیاده‌سازی شده است، به دانشجویان این امکان را می‌دهد تا با متخصصان صنعت همکاری کنند و در حل مسائل دنیای واقعی مشارکت داشته باشند. در این دانشگاه‌ها، دانشجویان علاوه بر یادگیری تئوری، در محیط‌های عملی و پویا قرار می‌گیرند که آن‌ها را با واقعیت‌های پیچیده اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی آشنا می‌کند. از طرفی، این همکاری‌ها به نهاد‌های آموزشی این فرصت را می‌دهد که به‌طور مستقیم به نیاز‌های صنعت پاسخ دهند و در راستای نوآوری و کارآفرینی گام بردارند.
مدل «دانشگاه باز» به‌ویژه در زمینه‌هایی مانند استفاده از فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی، به‌طور قابل توجهی بر آمادگی فارغ‌التحصیلان برای ورود به بازار کار و مقابله با مشکلات جهانی مانند تغییرات اقلیمی و چالش‌های اقتصادی تأثیر می‌گذارد. با این رویکرد، دانشگاه‌ها دیگر تنها به‌عنوان مراکز آموزش علمی عمل نمی‌کنند، بلکه به کانون‌های نوآوری و رشد اقتصادی تبدیل می‌شوند که می‌توانند در حل مشکلات جهانی و ایجاد آینده‌ای پایدار و اخلاقی نقش اساسی ایفا کنند.
دانشگاه HELP و بریستول، هر دو با بهره‌گیری از مدل دانشگاه باز، تلاش می‌کنند تا نقش خود را در جامعه و صنعت تقویت کنند. اما رویکرد آن‌ها در این مسیر با یکدیگر متفاوت است. دانشگاه HELP به‌ویژه بر حل مسائل محلی در مالزی، ازجمله توسعه مناطق روستایی و توانمندسازی جوامع کم‌درآمد، تمرکز دارد. در مقابل، دانشگاه بریستول با تأکید بر پژوهش‌های جهانی و همکاری‌های بین‌المللی، به دنبال حل مسائل پیچیده‌ای مانند تغییرات اقلیمی و هوش مصنوعی است. هر دو دانشگاه بر تعامل نزدیک با صنایع تأکید دارند. با این حال، بریستول با ایجاد فضای فیزیکی مشترک در پردیس تمپل کوارتر، این تعامل را در ساختاری رسمی‌تر و جامع‌تر قرار داده است. از حیث رویکرد آموزشی هم دانشگاه HELP بیشتر بر توسعه مهارت‌های کارآفرینی و چابکی دیجیتال تمرکز دارد، درحالی‌که بریستول با استفاده از اساتید عملیاتی، دانشجویان را مستقیماً در معرض تجربیات واقعی صنایع قرار می‌دهد.
متن کامل گزارش پرستو صالحی، مترجم را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.
مطالب پیشنهادی
