فرهیختگان: آنچه امروز «فرهیختگان» در منظر دیدگان شما قرار می‌دهد، گزارشی است از نشریه معروف فوربز که به پیش‌بینی مهم‌ترین وقایع احتمالی در حوزه هوش مصنوعی در سال آینده می‌پردازد. در این مقاله، فوربز بر آن است که بارزترین اخبار مرتبط با AI در 2025، در موضوعات تجاری‌سازی برنامه‌های هوش مصنوعی (AI application)، تنظیم‌گری و بهبود مدل‌های فعلی خواهد بود. با توجه به اهمیت و جایگاه ایالات متحده در فضای هوش مصنوعی جهان، فوربز معتقد است وقایع سیاسی این کشور توان اثرگذاری کلان بر سیر پیشرفت AI را خواهد داشت و برای این مسئله، چنان شأنی قائل شده که یکی از پیش‌بینی‌های خود را به بررسی روابط دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور با یکی از مدیران عامل سرشناس و از بزرگان فناوری آمریکا اختصاص داده؛ هرچند به شکل مطلق اعلام نکرده که سال آینده برای مصرف‌کنندگان یا تولیدکنندگان AI سال خوبی خواهد بود، اما به‌زعم این نشریه، همچنان اثرگذارترین اتفاقات حوزه مذکور در سال 2025، توسط شرکت‌های پیشرو رقم خواهد خورد و البته به مرور زمان، کار برای شرکت‌های کوچک‌تر نیز سخت‌تر خواهد شد.

دونالد ترامپ و ایلان ماسک دچار اختلاف خواهند شد

روی کار آمدن دولت جدید در ایالات متحده، تغییرات متعددی در سیاست‌گذاری و راهبردهای مرتبط با هوش مصنوعی به همراه خواهد داشت. برای پیش‌بینی مسیر حرکت سیاست‌های هوش مصنوعی تحت ریاست‌جمهوری ترامپ، شاید وسوسه‌انگیز باشد که بر رابطه نزدیک او با ایلان ماسک تمرکز کنیم؛ چراکه ماسک در دنیای هوش مصنوعی امروز، نقشی مرکزی دارد.می‌توان سناریوهای مختلفی را تصور کرد که در آن، ماسک ممکن است بر تحولات مرتبط با هوش مصنوعی در دولت ترامپ تأثیر بگذارد. با توجه به رابطه بسیار خصمانه ماسک با OpenAI، دولت جدید ممکن است هنگام تعامل با صنعت، تدوین مقررات مربوط به هوش مصنوعی و اعطای قراردادهای دولتی، رویکردی کمتر دوستانه نسبت به این شرکت اتخاذ کند (این قضیه، ریسکی واقعی است که مدیران OpenAI از آن وحشت دارند). از سوی دیگر، دولت ترامپ ممکن است شرکت‌های متعلق به ماسک را به شکل ترجیحی مورد حمایت قرار دهد؛ به ‌عنوان مثال، با کاهش موانع قانونی برای ساخت مراکز داده توسط xAI یا تسهیل روند صدور مجوز برای تسلا در استقرار ناوگان روبوتاکسی.مسئله بنیادی‌تر این است که ایلان ماسک – برخلاف بسیاری از رهبران فناوری که به ترامپ مشاوره می‌دهند، مخاطرات اگزیستانسیال و وجودی هوش مصنوعی را بسیار جدی می‌گیرد و بنابراین، از تنظیم مقررات‌زایی جدی بر هوش مصنوعی حمایت می‌کند. در گذشته نیز او از لایحه بحث‌برانگیز SB-1047 در کالیفرنیا که به دنبال وضع محدودیت‌های معنادار برای توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی بود، پشتیبانی کرد. نفوذ ماسک می‌تواند به محیطی با مقررات سختگیرانه‌تر برای هوش مصنوعی در ایالات متحده منجر شود.اما یک مشکل در این گمانه‌زنی‌ها وجود دارد. رابطه نزدیک ترامپ و ماسک ناگزیر فرو خواهد پاشید. در دوران نخست ریاست‌جمهوری ترامپ، بارها شاهد بودیم که وفاداری متحدان او، حتی سرسخت‌ترین آن‌ها، عمر کوتاهی دارد – از جف سشنز گرفته تا رکس تیلرسون، جیمز متیس، جان بولتون و استیو بنن. (و البته، چه کسی می‌تواند دوره ۱۰ روزه آنتونی اسکاراموچی در کاخ‌سفید را فراموش کند؟) تعداد بسیار کمی از معاونان ترامپ در دوران نخست ریاست‌‌جمهوری او امروز همچنان به او وفادار مانده‌اند. هر دو شخصیت دونالد ترامپ و ایلان ماسک، پیچیده، غیرقابل پیش‌بینی و دشوار در همکاری‌اند و دیگران را فرسوده می‌کنند. رابطه دوستانه آنها تا‌کنون برای هر دو طرف سودمند بوده، اما هنوز در مرحله ماه‌عسل است. پیش‌بینی می‌شود پیش از پایان سال ۲۰۲۵، این رابطه به تلخی خواهد گرایید.اما این موضوع چه تاثیری بر دنیای هوش مصنوعی خواهد داشت؟ در وهله اول، این خبر خوشایندی برای OpenAI و خبر ناخوشایند برای سهامداران تسلا خواهد بود. برای کسانی نیز که به ایمنی هوش مصنوعی اهمیت می‌دهند، ناامیدکننده خواهد بود، زیرا به ‌طور قطع باعث خواهد شد که دولت ترامپ رویکردی آزادانه‌تر نسبت به مقررات هوش مصنوعی اتخاذ کند.

تلاش‌های جدید برای ایجاد مراکز داده AI

در سال ۲۰۲۳ منبع فیزیکی حیاتی‌ای که رشد هوش مصنوعی را محدود کرد پردازنده‌های گرافیکی یا همان تراشه‌های GPU بود. در سال ۲۰۲۴ این منبع تبدیل به مراکز داده و عامل قدرت شد. داستان‌های کمی در سال ۲۰۲۴ به اندازه نیاز روزافزون هوش مصنوعی به انرژی در سایه هجوم برای ایجاد مراکز داده جدید مورد توجه قرار گرفتند. پس از چندین دهه ثبات تقاضای جهانی برای انرژی مراکز داده به‌لطف رونق هوش مصنوعی بین سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۶ دوبرابر خواهد شد. در ایالات متحده پیش‌بینی می‌شود مراکز داده تا سال ۲۰۳۰ نزدیک به ۱۰ درصد از کل انرژی را مصرف کنند که این مقدار در سال ۲۰۲۲ فقط ۳ درصد بود.سامانه‌های انرژی امروزی به‌هیچ‌وجه برای مقابله با افزایش عظیم تقاضا از سوی هوش مصنوعی آماده نیست. یک برخورد تاریخی میان این دو سامانه چند تریلیون دلاری (شبکه انرژی و زیرساخت‌های محاسباتی ما) درحال وقوع است. انرژی هسته‌ای به‌‌عنوان تنها راه‌حل ممکن برای این کلاف سردرگم مورد توجه قرار گرفته است. انرژی هسته‌ای نسبت به بسیاری از روش‌ها منبع انرژی ایده‌آلی برای هوش مصنوعی است: بدون کربن ۲۴ ساعت هفته در دسترس و عملاً پایان‌ناپذیر است. اما به‌طور واقع‌بینانه منابع جدید انرژی هسته‌ای تا دهه ۲۰۳۰ به دلیل تحقیق طولانی توسعه پروژه و زمان‌بندی‌های نظارتی نمی‌توانند تأثیری در این مشکل داشته باشند.سال آینده یک ایده غیرمعمول جدید برای حل این چالش ظهور خواهد کرد و منابع واقعی جذب خواهد کرد: قرار دادن مراکز داده هوش مصنوعی در فضا. در نگاه اول این ایده ممکن است به یک شوخی بد از جانب یک شرکت سرمایه‌گذاری‌ خطرپذیر برای ترکیب کردن بیش از حد کلمات مد روز استارتاپی به نظر برسد اما درواقع ممکن است واقعا چیزی پشت این ایده باشد. بزرگ‌ترین مانع برای ساخت سریع‌تر مراکز داده بیشتر در زمین دسترسی به انرژی مورد نیاز است. یک خوشه محاسباتی در مدار می‌تواند از انرژی خورشیدی رایگان، بی‌پایان بدون کربن و در ۲۴ ساعت شبانه‌روز بهره‌مند شود. البته چالش‌های عملی زیادی باقی مانده که باید حل شوند. یک مسئله واضح این است که چگونه می‌توان داده‌ها را به ‌طور مقرون‌به‌صرفه بین مدار و زمین منتقل کرد؟ این مسئله پرسش بازی است اما ممکن است با توجه به کار امیدوارکننده‌ای که در زمینه فناوری ارتباطات نوری با پهنای باند بالا مانند لیزرها درحال انجام است قابل‌حل باشد.استارتاپ پرهیاهویی از Y Combinator به نام Lumen Orbit اخیرا ۱۱ میلیون دلار برای دنبال کردن دقیق این چشم‌انداز جمع‌آوری کرده است: ساخت یک شبکه چند گیگاواتی از مراکز داده در فضا برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی. به گفته فیلیپ جانستون، مدیرعامل این شرکت «به جای پرداخت ۱۴۰ میلیون دلار برای برق می‌توانید ۱۰ میلیون دلار برای پرتاب و انرژی خورشیدی بپردازید. Lumen تنها مجموعه‌ای نخواهد بود که این مفهوم را در سال ۲۰۲۵ جدی می‌گیرد. رقبای استارتاپی دیگری نیز ظاهر خواهند شد. تعجب نکنید اگر یکی یا چند ابرمقیاس‌گر ابری دست به تلاش‌های اکتشافی در این زمینه بزنند. آمازون در حال حاضر تجربه گسترده‌ای در قرار دادن دستگاه‌های مورد نیاز خود در مدار از طریق پروژه Kuiper را دارد. گوگل سابقه طولانی در تأمین مالی ایده‌های بلندپروازانه مانند این را داشته و حتی مایکروسافت هم با اقتصاد فضا بیگانه نیست، همچنین ایلان ماسک و SpaceX نیز به شکل جدی و قابل‌تصوری می‌توانند در این حوزه نقش داشته باشند.

متن کامل گزارش علی محمولی، مترجم را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.