بررسی هجدهمین گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد درباره قطعنامه ۲۲۳۱
نشست دوره ای و عادی شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا در خصوص ایران و بررسی هجدهمین گزارش آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد درباره اجرای این قطعنامه و توافق هسته ای ایران (برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام) آغاز شد.
امیر سعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل روز سه شنبه به وقت محلی به شورای ۱۵ عضوی امنیت در نشست این شورا درباره تحولات خاورمیانه و سوریه تصریح کرد: «ایران به‌شدت ادامه نقض حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه توسط رژیم اشغالگر اسرائیل را محکوم می‌کند. این رژیم با سوءاستفاده از شرایط کنونی سوریه، اهداف سیاسی خود را دنبال کرده و به تخریب زیرساخت‌های این کشور ادامه می‌دهد. شورای امنیت باید اقدام قاطعانه‌ای برای مقابله با این تجاوزات انجام دهد و به اشغالگری اسرائیل در سرزمین‌های سوریه پایان دهد.»
دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل ادامه داد: «ایران و سوریه روابط تاریخی و دوستانه‌ای دارند که بر اساس منافع مشترک و اصول حقوق بین‌الملل همچنان در حال گسترش است. ایران در نقش سازنده خود ثابت‌قدم باقی می‌ماند و با سازمان ملل متحد، شرکای منطقه‌ای و مردم سوریه همکاری خواهد کرد تا به صلح و ثبات پایدار در سوریه و منطقه وسیع‌تر دست یابد.»
ایروانی ادامه داد: «جمهوری اسلامی ایران بار دیگر حمایت قاطع خود را از وحدت، حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه اعلام می‌دارد. آینده سوریه باید صرفاً توسط مردم این کشور و بدون مداخله یا تحمیل خارجی تعیین شود. فرآیندی جامع، سوری-محور و تحت مالکیت سوریه به رهبری سازمان ملل متحد و در چارچوب قطعنامه ۲۲۵۴ (۲۰۱۵) ضروری است.»
متن کامل سخنان «امیر سعید ایروانی» سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره «وضعیت در خاورمیانه: (سوریه)» در نیویورک در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۴ به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
خانم رئیس،
از آقای پدرسن، نماینده ویژه و آقای فلچر، معاون دبیرکل، برای گزارش‌های روشنگرانه ایشان سپاسگزاریم. همچنین اظهارات ارائه‌شده توسط سایر سخنرانان را به‌دقت استماع کردیم.
در ارتباط با تحولات اخیر سوریه، مایلم نکات کلیدی زیر را مورد تأکید قرار دهم:
۱. جمهوری اسلامی ایران بار دیگر حمایت قاطع خود را از وحدت، حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه اعلام می‌دارد. آینده سوریه باید صرفاً توسط مردم این کشور و بدون مداخله یا تحمیل خارجی تعیین شود. فرآیندی جامع، سوری-محور و تحت مالکیت سوریه به رهبری سازمان ملل متحد و در چارچوب قطعنامه ۲۲۵۴ (۲۰۱۵) ضروری است. این فرآیند شامل تدوین قانون اساسی جدید از طریق کمیته قانون اساسی نماینده و تشکیل دولتی جامع و فراگیر است که بازتاب‌دهنده آرمان‌های همه مردم سوریه باشد. در این زمینه، ایران تلاش‌های سازنده و مشارکت فعال نماینده ویژه سازمان ملل، آقای پدرسن، را در پیشبرد این هدف مهم ارج می‌نهد.
۲. حفظ نهادهای دولتی سوریه برای ثبات و پایه‌ریزی یک راه‌حل سیاسی فراگیر حیاتی است. فروپاشی نهادی خطر تکه‌تکه شدن بیشتر، تشدید بحران انسانی و بهره‌برداری توسط افراط‌گرایان را در پی دارد. تجربیات درگیری‌های گذشته نشان می‌دهد که تداوم نهادها برای ارائه خدمات اساسی، حاکمیت قانون و اعتمادسازی ضروری است. جامعه بین‌المللی باید از تاب‌آوری نهادی سوریه حمایت کند و به حاکمیت و اراده مردم این کشور احترام بگذارد.
۳. ایمنی همه شهروندان سوری، از جمله حقوق اقلیت‌ها و اتباع خارجی، باید تضمین شود. مکان‌های مذهبی و فرهنگی باید محافظت شوند و مصونیت اماکن دیپلماتیک و کارکنان آنها باید طبق قوانین بین‌المللی رعایت شود.
۴. ایران به‌شدت ادامه نقض حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه توسط رژیم اشغالگر اسرائیل را محکوم می‌کند. این رژیم با سوءاستفاده از شرایط کنونی سوریه، اهداف سیاسی خود را دنبال کرده و به تخریب زیرساخت‌های این کشور ادامه می‌دهد. شورای امنیت باید اقدام قاطعانه‌ای برای مقابله با این تجاوزات انجام دهد و به اشغالگری اسرائیل در سرزمین‌های سوریه پایان دهد؛ اقدامی که نقض آشکار قوانین بین‌المللی، منشور سازمان ملل و قطعنامه‌های این شورا، به‌ویژه قطعنامه ۳۵۰ (۱۹۷۴) است. ایران بار دیگر حمایت قاطع خود را از نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل متحد و اجرای کامل مأموریت آن اعلام می‌دارد.
۵. مردم سوریه با مشکلات عظیم اقتصادی و انسانی مواجه هستند که نیازمند اقدام فوری است. بازسازی زیرساخت‌های حیاتی، احیای خدمات و تضمین بازگشت امن پناهندگان و آوارگان داخلی برای تقویت وحدت و بهبود ملی ضروری است. کمک‌های فوری باید در اولویت قرار گیرند و تحریم‌های یکجانبه علیه سوریه باید لغو شوند. ادامه این اقدامات غیرانسانی و غیرقانونی غیرقابل توجیه است؛ چراکه به‌شکل نامتناسبی به آسیب‌پذیرترین افراد لطمه می‌زند، بحران اقتصادی را تشدید می‌کند و حقوق اساسی مردم سوریه را نقض می‌کند. ایران تلاش‌های خستگی‌ناپذیر دفتر هماهنگ‌کننده امور بشردوستانه سازمان ملل متحد و شرکای بشردوستانه آن را برای کاهش رنج مردم سوریه ارج می‌نهد.
۶. سوریه کشوری محوری در منطقه است و باید نقش حیاتی خود را در ارتقای صلح و ثبات، به‌دور از تروریسم که تهدیدی برای همسایگان و منطقه وسیع‌تر محسوب می‌شود، بازیابد. مردم سوریه سزاوار صلح، کرامت و فرصت بازسازی کشور خود بدون مداخله خارجی هستند. جامعه بین‌المللی باید به‌طور جمعی از وحدت، حاکمیت و بازسازی سوریه حمایت کند و اطمینان یابد که حقوق و آرمان‌های همه سوری‌ها محقق می‌شود.
۷. ایران همواره نقشی محوری و سازنده در ارتقای صلح و امنیت منطقه‌ای ایفا کرده و هزینه‌های سنگینی را هم از نظر مادی و هم انسانی در مبارزه با تروریسم در سوریه و منطقه وسیع‌تر متحمل شده است. این واقعیت انکارناپذیر نباید نادیده گرفته شود. ایران برای سال‌ها، در پاسخ به درخواست رسمی و قانونی دولت وقت سوریه، حمایت مشروع خود را در مبارزه با تروریسم ارائه کرده است. بدون تلاش‌ها و فداکاری‌های قاطع ایران و حزب‌الله، سوریه می‌توانست کاملاً تحت کنترل داعش و گروه‌های تروریستی وابسته به آنها قرار گیرد، و نفوذ آنها احتمالاً به لبنان نیز گسترش می‌یافت. این تلاش‌ها نقشی حیاتی در پایان دادن به تسلط داعش در عراق و سوریه ایفا کردند.
۸. ایران و سوریه روابط تاریخی و دوستانه‌ای دارند که بر اساس منافع مشترک و اصول حقوق بین‌الملل همچنان در حال گسترش است. ایران در نقش سازنده خود ثابت‌قدم باقی می‌ماند و با سازمان ملل متحد، شرکای منطقه‌ای و مردم سوریه همکاری خواهد کرد تا به صلح و ثبات پایدار در سوریه و منطقه وسیع‌تر دست یابد.
سپاسگزارم.
خانم رزماری دی کارلو، معاون دبیر کل سازمان ملل متحد در امور سیاسی و صلح روز سه شنبه به وقت محلی در نشست دوره ای و عادی شورای امنیت درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام، هجدهمین گزارش آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل را قرائت کرد که در این گزارش آمده است: «آمریکا همچنین معافیت ها را در رابطه با تجارت نفت جمهوری اسلامی ایران تمدید نکرده است.»
دبیر کل سازمان ملل متحد در هجدهمین گزارش خود در دو صفحه آورده است:
از زمان آخرین گزارش من، تحولات منطقه ای پیرامون برجام بدتر شده است که بر نیاز حیاتی به راه حل صلح آمیز برای موضوع هسته ای ایران تاکید می کند. آمریکا نه به این طرح بازگشته است، نه تحریم های یک جانبه اعمال شده پس از خروج از برجام در ۸ مه ۲۰۱۸ را لغو یا تعلیق کرده است.
آمریکا همچنین معافیت ها را در رابطه با تجارت نفت جمهوری اسلامی ایران تمدید نکرده است. ایران از ماه مه ۲۰۱۹ پس از خروج آمریکا از برجام، هیچ یک از گام‌هایی را که بر خلاف تعهدات مرتبط هسته‌ای خود برداشته است، معکوس نکرده (بازنگردانده) است. در حالی که وارد آخرین سال اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) می شویم، از اعضای (شرکت کنندگان) برجام و آمریکا می‌خواهم که به راه حل دیپلماتیک برای احیای اهداف برنامه متعهد باقی بمانند و از آنها می خواهم که چندجانبه گرایی و دیپلماسی را در اولویت قرار دهند، همان اصولی که به آنها اجازه داد تا این توافق را در سال ۲۰۱۵ ایجاد کنند و مسیرهایی برای صلح و امنیت پایدار بدست آورند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تازه‌ترین گزارش خود تاکید کرد که فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارتی مربوط به برجام «به‌طور جدی تحت تأثیر توقف اجرای تعهدات هسته‌ای ایران» قرار گرفته است. آژانس تداوم آگاهی و اطلاعات در بسیاری از جنبه های برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران را از دست داده است.
علاوه بر این، آژانس خاطرنشان کرد که از فوریه ۲۰۲۱ تاکنون قادر به راستی آزمایی کل ذخایر اورانیوم غنی شده در جمهوری اسلامی ایران نیست، اما تخمین زده است که تا ۲۶ اکتبر ۲۰۲۴، کل ذخایر اورانیوم غنی شده ۶۶۰۴.۴ کیلوگرم (بیشتر از حد ۲۰۲.۸ کیلوگرم تعیین شده در برجام)، شامل ۸۶۶.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد از نوع U-۲۳۵ و ۱۸۴.۳ کیلوگرم اورانیوم غنی شده ۶۰ درصد از نوع U-۲۳۵ می باشد.
آژانس علاوه بر این، در مورد نشست‌های سطح بالای خود با جمهوری اسلامی ایران در ۱۴ نوامبر ۲۰۲۴ گزارش داد، که طی آن احتمال عدم گسترش بیشتر ذخایر اورانیوم غنی‌شده U-۲۳۵ با خلوص ۶۰ درصد توسط جمهوری اسلامی ایران مطرح شد.
با این حال، این گفتگوها مستلزم رایزنی‌های مستمر برای ایجاد اقدامات راستی‌آزمایی فنی مورد نیاز آژانس برای تأیید اجرای چنین ترتیبی است.
در نامه ای به تاریخ ۲۸ نوامبر ۲۰۲۴ خطاب به من (S/۲۰۲۴/۸۶۲)، نمایندگان دائم فرانسه، آلمان و انگلیس و ایرلند شمالی نگرانی های خود را در مورد سطح غنی سازی اورانیوم و ذخایر آن در جمهوری اسلامی ایران ابراز نگرانی کردند. این کشورها با اشاره به اینکه «ذخایر کلی اورانیوم غنی شده اکنون بیش از ۳۲ برابر از حد مجاز در برجام است»، اعلام کردند که این امر پایبندی ایران به برجام را محدود کند.
آنها همچنین تاکید کردند که ظرفیت سانتریفیوژ نصب شده جمهوری اسلامی ایران نیز "به میزان قابل توجهی از محدودیت های تعیین شده در برجام فراتر رفته" و ایران همچنان در "عدم پایبندی مداوم و تقریباً کامل" به تعهدات خود در این برنامه ادامه می دهد. علیرغم این نگرانی‌ها، آنها بر تعهد کشورهای خود به راه‌حل دیپلماتیک برای موضوع هسته‌ای ایران، به ویژه با توجه به انقضای قریب الوقوع قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) در ماه اکتبر ۲۰۲۵، تاکید کردند.
نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در نامه‌ای به تاریخ ۲ دسامبر ۲۰۲۴ خطاب به دبیرکل سازمان ملل (S/۲۰۲۴/۸۷۴)، مجدداً تأکید کرد که اقدامات کشورش برای کاهش تعهدات هسته‌ای «اصلاح‌کننده و کاملاً منطبق بر حقوق مشروع» ایران بوده است و «پاسخی مستقیم و مشروع» به خروج آمریکا از این طرح بود.
وی همچنین اظهار داشت که "سه کشور اروپایی مکرراً و به طور فاحشی به تعهدات خود طبق بند ۲۰ پیوست V برنامه جامع اقدام مشترک عمل نکرده است."
وی افزود: «کشورهای اروپایی اخیراً با تمدید یا اعمال تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی ایران، مجدداً به تعهدات خود در زمینه لغو تحریم‌های مربوط به روز انتقال عمل نکردند. با این وجود، نماینده دائم ایران بر "تعهد قاطع" کشورش به دیپلماسی تاکید کرد.»
نماینده دائم روسیه در نامه ای به تاریخ ۳ دسامبر ۲۰۲۴ خطاب به رئیس شورای امنیت و من (S/۲۰۲۴/۸۷۸)، از نامه فوق الذکر نمایندگان دائم فرانسه، آلمان, انگلیس و آمریکا ابراز تاسف کرد و از آن به عنوان "تلاش دیگری برای گمراه کردن شورای امنیت" یاد کرد.
به نظر وی، این نامه «بی‌توجهی آشکار به ریشه‌های وضعیت کنونی ناشی از خروج آمریکا از برجام» را نشان می‌دهد و تلاش می‌کند مسئولیت چالش‌های موجود در اجرای برجام را به عهده جمهوری اسلامی ایران بگذارد.
وی تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران به‌طور کامل با آژانس هسته ای همکاری می کند و دقیق‌ترین کشور عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. وی با تاکید مجدد بر تعهد قاطع روسیه به طرح و اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵)، از کشورهای عضو خواست تا بر پیشرفت سازنده برای جلوگیری از تشدید بیشتر تنش در خاورمیانه تمرکز کنند.
چین: مذاکرات اخیر اروپا با ایران موفقیت آمیز بود
فو کونگ، سفیر و نماینده دائم چین در سازمان ملل در نشست دورهای ۶ ماهه شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱ و توافق هسته‌ای ایران اظهار داشت: «ایران مدت‌ها است که رویکرد سازنده اتخاذ و آمادگی خود برای از سر گرفتن مذاکرات را اعلام کرده است.»
او تصریح کرد: «اتحادیه اروپا، آلمان، فرانسه و انگلیس از اقدامات سازنده ایران استقبال و مذاکرات تازه‌ای با ایران برگزار کردند. سفر دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران موفقیت‌آمیز بود و همکاری تهران و آژانس همچنان ادامه دارد. این تحولات مثبت دلگرم کننده است و دشوار به‌دست آمده‌اند. همه طرفین باید از این فرصت استفاده کنند.»
سفیر و نماینده دائم چین در سازمان ملل تصریح کرد: «هرگونه توافق تازه به اختراع تازه چرخ از ابتدا نیاز ندارد. برجام پس از ۱۰ سال مذاکره دشوار شکل گرفت و این توافق بهترین راهکار برای حل مسئله برنامه هسته‌ای ایران از طریق دیپلماسی است.»
او افزود: «مذاکرات در سال ۲۰۲۱ در مرحله‌ای به توافق نزدیک شد، همه طرفین باید این مذاکرات را ارزشمند بدانند و از آن برای پرداختن به نگرانی همه طرفین و ایجاد فضای مناسب برای مذاکره استفاده کنند. طرفین نباید با استفاده از تحریم، فشار یا تهدید تقابل دیگری را تحت فشار قرار دهند. عدم اعتماد ایران و آمریکا به یکدیگر یکی از عوامل اصلی عدم از سر گرفته شدن مذاکرات است.»
نماینده چین اظهار داشت: «آمریکا به‌عنوان مقصر اصلی بحران هسته‌ای ایران باید از اقدامات ستیزه جویانه خود دوری و حسن نیت خود را نشان دهد. آمریکا نباید دوباره به سیاست فشار حداکثری روی آورد. مکانیزم ماشه شورای امنیت نباید توسط چندین کشور محدود به‌عنوان تهدید یا باج‌گیری استفاده شود. چنین تهدیدی سازنده نیست.»
او افزود: «باید به واقعیت نگاه کرد و نباید تحولات منطقه را به برنامه هسته‌ای ایران ربط داد. طرفین باید در چارچوب برنامه هسته‌ای ایران رفتار کنند. طرفین باید به‌دنبال کاهش تنش در خاورمیانه باشند و مسئله برنامه هسته‌ای ایران به تحولات منطقه غرب آسیا ربط ندهد.»
نماینده چین در آخر گفت: «از همه طرفین می‌خواهیم تا هرچه سریع‌تر مذاکرات را از سر بگیرند. چین به روابط نزدیک خود با طرفین برجام ادامه خواهد داد.»
آمریکا: هیچ‌وقت ایران هسته‌ای را نمی‌پذیریم
نماینده ایالات متحده آمریکا در نشست شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه ۲۲۳۱ در خصوص ایران (توافق موسوم به برجام) گفت: «دیپلماسی بهترین مسیر برای ایران است، اما هیچ وقت ایران هسته ای را نمی‌پذیریم.»
او افزود: «تمام توان خود را به کار خواهیم برد که گزینه ایران هسته ای محقق نشود.»
نماینده انگلیس: برنامه هسته‌ای ایران هیچ‌وقت به این اندازه پیشرفته نبوده است
نماینده انگلیس در سازمان ملل در نشست دورهای ۶ ماهه شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱ و توافق هسته‌ای ایران مدعی شد: «ایران درحال توسعه برنامه هسته‌ای خود است. این اقدامات هیچ توجیه غیرنظامی ندارد.»
او مدعی شد: «ذخایر اورانیوم غنی شده ایران ۳۲ برابر محدودیت‌های برجامی آن است. تصمیم ایران برای غنی سازی اورانیوم با خلوص بالا هیچ توجیهی ندارد. این ذخایر می‌تواند به ایران برای ساخت بمب هسته‌ای کمک کند.»
او افزود: «باید نگران تعهدات ایران به پیمان عدم اشاعه سلاح هسته‌ای باشیم. ایران می‌تواند در ماه‌های پیش رو دیپلماسی را انتخاب کند. انگلیس، فرانسه و آلمان به دستیابی به راهکاری دیپلماتیک پایبند هستند و به مذاکرات خود با ایران برای رسیدن به راهی سازنده ادامه خواهیم داد.»
نماینده انگلیس در آخر اظهار داشت: «در صورت لزوم مکانیزم ماشه را فعال خواهیم کرد.»
نماینده الجزایر: از همکاری‌های ایران با آژانس اتمی تشکر می‌کنیم
عماربن جامع، سفیر و نماینده الجزایر در نشست شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه ۲۲۳۱ در خصوص ایران (توافق موسوم به برجام) گفت: «برجام نقش بسیار مهمی در صلح و ثبات منطقه داشت. برجام اجرایی ترین چارچوب برای اطمینان از فعالیت های صلح آمیز هسته‌ای ایران بود.»
وی افزود: «بر موضوع بازگشت به برجام تاکید می‌کنیم.»
نماینده روسیه: تلاش غرب برای استفاده از مکانیزم ماشه محکوم به شکست است
واسیلی نبنزیا، نماینده دائم روسیه در سازمان ملل در نشست دورهای ۶ ماهه شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱ و توافق هسته‌ای ایران اظهار داشت: «نمی‌توان اظهارات نماینده اتحادیه اروپا درباره توافق هسته‌ای ایران را منطقی و واقع گرایانه دانست. آنها با مقصر جلوه دادن ایران و استفاده از اظهاراتی ضدایرانی خواستار نادیده گرفتن نقض تعهدات خود نسبت به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت هستند.»
او تصریح کرد: «۹ سال پیش، طرفین برجام نشان دادند که در صورت کنار گذاشتن دیدگاه‌های سیاسی و اتخاذ رویکردی واقع‌گرایانه می‌توان اختلافات را حل کرد. توافق برجام باعث شد تا همه طرفین به خواسته‌های خود برسند و به جامعه بین‌المللی نشان دهد که برنامه هسته‌ای ایران کاملا صلح‌آمیز است و با گذشت زمان، آشکار شد که کدوم یک از طرفین به‌دنبال پروپاگاندا و دنبال کردن اهداف سیاسی خود است.»
نبنزیا افزود: «شرایط کنونی در پی تصمیم غیرمنطقی و سیاست غلط آمریکا و اعضای اروپایی برجام شکل گرفته است. دبیرکل سازمان ملل آشکارا اعلام کرد که آمریکا هیچ تلاشی برای جبران اشتباهات خود نکرده است. اولین اقدام غیرقانونی ایران، خروج یکجانبه از برجام و اعمال تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران بود.»
او اظهار داشت: «دولت درحال خروج آمریکا با ادعای تلاش برای رسیدن به توافق با ایران روی کار آمد اما این دولت هیچ تلاش معناداری برای بازگشت به برجام انجام نداد. طرفین اروپایی نیز نتوانستند از آمریکا فاصله بگیرند. با وجود ادعای خود مبنی بر پایبندی به دیپلماسی، از هر بهانه‌ای برای اتخاذ رویکردهای ضدایرانی استفاده می‌کنند. آنها درحال فرافکنی درباره برنامه هسته‌ای ایران هستند و از اطلاعات نادرست برای اعمال سیاست فشار حداکثری علیه تهران استفاده می‌کنند.»
نبنزیا گفت: «هیأت اروپایی و آمریکایی درحال نادیده گرفتن واقعیت است. آنها درحال حمله کردن به ایران به بهانه تصمیم تهران برای توسعه توانایی خود برای غنی سازی اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد هستند، اما این کشورها علت تصمیم ایران را نادیده گرفته‌اند.»
او تصریح کرد: «همواره تصمیم ایران، واکنشی به اقدام غیرسازنده آمریکا، فرانسه، انگلیس و آلمان بوده است. این کشورها اولین هیأتی بودند که برجام را زیر پا گذاشتند. اما کشورهای اروپایی برجام در اقدامی ریاکارانه به‌دنبال مقصر جلوه دادن تهران هستند.»
نبنزیا افزود: «جمهوری اسلامی ایران تحت شدیدترین نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. همه اقدامات برنامه هسته‌ای ایران توسط آژانس به جامعه جهانی گزارش می‌شود و همکاری بین تهران و آژانس ادامه دارد. اما آمریکا و کشورهای اروپایی برجام به‌دنبال نادیده گرفتن این پیشرفت‌ها و توافقات آژانس و تهران هستند.»
او اظهار داشت: «کشورهای اروپایی برجام در تلاش هستند تا تهران را مقصر شرایط کنونی جلوه دهند اما بگذارید صریحا اعلام کنم؛ غرب عامل شرایط کنونی است. کشورهای غربی در نشست‌های شورای امنیت در هر نشست به‌دنبال حمله به دیگر کشورها از جمله فدراسیون روسیه هستند.»
نبنزیا تصریح کرد: «برخی از کشورها درحال تهدید نظامی ایران به بهانه برنامه هسته‌ای آن هستند. این اقدام هیچ توجیه قانونی ندارد. از طرفی تهدید کشورهای اروپایی برای فعال سازی مکانیزم ماشه محکوم به شکست است. از طرفی طبق گزارشات منتشر شده اسرائیل و آمریکا به‌دنبال حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران هستند.»
او گفت: «هرگونه حمله به زیرساخت انرژی ایران موفقیت‌آمیز نخواهد بود و عواقب جدی برای جهان خواهد داشت. حتی بحث درباره این اقدامات بدون در نظر گرفتن دیپلماسی غیراخلاقی است.»
ایروانی: سوءاستفاده از مکانیزم ماشه با پاسخ قاطع ایران مواجه خواهد شد
امیر سعید ایروانی سفیر و نماینده جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل روز سه شنبه به وقت محلی در نشست شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱ و اجرای برجام گفت: «ایران هرگونه تهدید مربوط به استفاده از سازوکار موسوم به «اسنپ‌بک» توسط تروئیکایاروپایی را قویاً رد می‌کند.»
ایروانی تصریح کرد: «بگذارید یک بار برای همیشه روشن کنیم: سازوکار موسوم به «اسنپ‌بک» (مکانیسم ماشه) ابزاری در دستان شما نیست که بتوانید از آن برای تهدید ایران سوءاستفاده کنید. ایران به‌صراحت اعلام کرده است که چنین اقدام تحریک‌آمیزی با پاسخی قاطع و متناسب مواجه خواهد شد. این موضع به‌طور مشخص در نامه رئیس‌جمهور وقت ایران به سران تروئیکای اروپایی در تاریخ ۸ می ۲۰۱۹ اعلام شده بود. فعال‌سازی سازوکار موسوم به اسنپ‌بک برای «بازاعمال مفاد قطعنامه‌های لغوشده» بحرانی بزرگ ایجاد خواهد کرد که به نفع هیچ طرفی نخواهد بود.»
دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل تاکید کرد: «علیرغم اتهامات بی‌اساس و پیگیری قطعنامه‌ای با انگیزه‌های سیاسی از سوی تروئیکای اروپایی و ایالات متحده، ایران متعهد به ادامه همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطابق با تعهدات خود است. صدور قطعنامه توبیخی علیه ایران در نشست اخیر شورای حکام آژانس، علیرغم سفر سازنده و موفق مدیرکل آژانس به تهران در ماه نوامبر، نشان می‌دهد که تروئیکای اروپایی و ایالات متحده با هدف تضعیف دیپلماسی، اعتماد و اصول ضروری برای تعامل سازنده، به دنبال پیشبرد یک دستور کار سیاسی هستند.»
متن کامل سخنان امیر سعید ایروانی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره «اجرای قطعنامه ۲۲۳۱» در نیویورک در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۴ برابر با ۲۷ آذر ماه ۱۴۰۳ به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
از معاون دبیرکل، خانم دی‌کارلو، برای ارائه گزارششان تشکر می‌کنم. از آنجا که این آخرین گزارش مالت به‌عنوان تسهیلگر قطعنامه ۲۲۳۱ است، مایلم از تلاش‌های صادقانه سفیر فریزر و تیم ایشان طی دو سال گذشته قدردانی نمایم.
جمهوری اسلامی ایران گزارش دبیرکل (S/۲۰۲۴/۸۹۶) را مورد توجه قرار می‌دهد. در این گزارش، دبیرکل از تمامی طرف‌های برجام، از جمله ایالات متحده، خواسته است که به تعهدات خود در قبال راه‌حل دیپلماتیکی که با هدف احیای اهداف اصلی این توافق تدوین شده است، پایبند بمانند. وی همچنین بر لزوم اولویت‌بخشی به چندجانبه‌گرایی و دیپلماسی، اصولی که زمینه‌ساز پذیرش این توافق در سال ۲۰۱۵ شد، تأکید کرده است. جمهوری اسلامی ایران بر تعهد راسخ خود به این درخواست و پیگیری این اصول مشترک تأکید می‌ورزد.
سخنان نماینده اتحادیه اروپا را به‌دقت شنیدیم. متأسفانه، با وجود نقش اتحادیه اروپا به‌عنوان هماهنگ‌کننده برجام که باید بی‌طرف باشد، این اظهارات همچنان سیاسی، جانبدارانه و یک‌سویه بود.
اتهامات بی‌اساس مطرح‌شده علیه ایران توسط ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و آلمان نمی‌تواند واقعیت‌های موجود را تحریف کند یا قصور آنها در اجرای تعهداتشان ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ را توجیه نماید.
علت اصلی وضعیت کنونی انکارناپذیر است: خروج یکجانبه ایالات متحده از توافق، ترک تعهدات خود و بازگرداندن تمامی تحریم‌های لغوشده، در حالی که سه کشور اروپایی (تروئیکای اروپایی) نیز در عمل به تعهدات خود کوتاهی کردند.
ایران بارها تأکید کرده است که اقدامات جبرانی آن کاملاً مطابق با حقوق مصرح در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام بوده و در واکنش به خروج یکجانبه ایالات متحده و نقض تعهدات توسط تروئیکای اروپایی انجام شده تا تعادل تعهدات را بازگرداند.
بنابراین، ادعاهای مربوط به عدم پایبندی ایران نه‌تنها نادرست است، بلکه بر تفسیرهای خودسرانه و گمراه‌کننده از برجام استوار است. این ادعاها با هدف انحراف توجه از تخلفات مداوم تروئیکای اروپایی، از جمله خودداری آنها از اجرای تعهدات خود در روز انتقال، بازاعمالتحریم‌های لغوشده و اتخاذ تدابیر محدودکننده جدید در نقض آشکار برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ مطرح می‌شوند.
همکاران ارجمند،
برنامه هسته‌ای ایران همواره کاملاً صلح‌آمیز بوده و تحت دقیق‌ترین نظام نظارتی تاریخ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت کرده است. ادعاهای مربوط به تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای بی‌اساس و تحریک‌آمیز هستند. ایران همچنان متعهد به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و حق مسلم خود برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای است و هرگز از حقوق مشروع خود تحت این معاهده چشم‌پوشی نخواهد کرد.
علیرغم اتهامات بی‌اساس و پیگیری قطعنامه‌ای با انگیزه‌های سیاسی از سوی تروئیکای اروپایی و ایالات متحده، ایران متعهد به ادامه همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطابق با تعهدات خود است. صدور قطعنامه توبیخی علیه ایران در نشست اخیر شورای حکام آژانس، علیرغم سفر سازنده و موفق مدیرکل آژانس به تهران در ماه نوامبر، نشان می‌دهد که تروئیکای اروپایی و ایالات متحده با هدف تضعیف دیپلماسی، اعتماد و اصول ضروری برای تعامل سازنده، به دنبال پیشبرد یک دستور کار سیاسی هستند.
ایران هرگونه تهدید مربوط به استفاده از سازوکار موسوم به «اسنپ‌بک» توسط تروئیکای اروپایی را قویاً رد می‌کند.
بگذارید یک بار برای همیشه روشن کنیم: سازوکار موسوم به «اسنپ‌بک» ابزاری در دستان شما نیست که بتوانید از آن برای تهدید ایران سوءاستفاده کنید. ایران به‌صراحت اعلام کرده است که چنین اقدام تحریک‌آمیزی با پاسخی قاطع و متناسب مواجه خواهد شد. این موضع به‌طور مشخص در نامه رئیس‌جمهور وقت ایران به سران تروئیکایاروپایی در تاریخ ۸ می ۲۰۱۹ اعلام شده بود. فعال‌سازی سازوکار موسوم به اسنپ‌بک برای «بازاعمال مفاد قطعنامه‌های لغوشده» بحرانی بزرگ ایجاد خواهد کرد که به نفع هیچ طرفی نخواهد بود.
ایران همواره با حسن نیت برای حفظ فضای احیای برجام عمل کرده است، حتی پس از خروج ایالات متحده و اصرار تروئیکای اروپایی بر نقض تعهدات خود.
ایران در مذاکرات وین با حسن نیت و انعطاف حداکثری مشارکت کرد تا به توافقی متوازن و متقابلاً سودمند دست یابد. متأسفانه، خواسته‌های غیرواقع‌بینانه تروئیکای اروپایی و ایالات متحده، فقدان اراده سیاسی، ملاحظات داخلی آنها و تلاش برای پیوند دادن مذاکرات به موضوعات غیرمرتبط، در نهایت تلاش‌ها برای احیای توافق را ناکام گذاشت. مقصر دانستن ایران در شکست این مذاکرات، هم ناعادلانه و هم از نظر واقعیت‌های موجود نادرست است.
ایران همچنین تلاش‌ها برای مرتبط ساختن تعهدات ایران در برجام با موضوعات منطقه‌ای یا ژئوپلیتیکی غیرمرتبط را رد می‌کند. ادعاهای مربوط به انتقال ادعایی تسلیحات ایران به روسیه برای استفاده در درگیری اوکراین کاملاً بی‌اساس و دارای انگیزه‌های سیاسی است. به همین ترتیب، اتهامات مطرح‌شده علیه برنامه موشکی ایران، که خارج از حیطه قطعنامه ۲۲۳۱ قرار دارد، بی‌ربط و فاقد هرگونه مبنای واقعی است.
به‌جای منحرف کردن توجهات به تهدیدات ساختگی، ایالات متحده، فرانسه و بریتانیا، به‌عنوان اعضای دائم شورای امنیت، باید به این شورا اجازه دهند تا به مسئولیت خود عمل کرده و به ریشه‌های واقعی ناامنی و بی‌ثباتی در منطقه ما بپردازد و با آنها مقابله کند: زرادخانه غیرقانونی سلاح‌های هسته‌ای رژیم اسرائیل، دهه‌ها تجاوزگری و اشغالگری آن و کمپین مداوم ارتکاب جنایات جنگی نظام‌مند، جنایات علیه بشریت و اقدامات نسل‌کشی علیه مردم فلسطین در غزه. علاوه بر این، تجاوزگری بی‌وقفه و جنایات هولناک اسرائیل علیه سوریه و لبنان بار دیگر نقش این رژیم را به‌عنوان عامل اصلی خشونت و بی‌ثباتی در منطقه برجسته می‌کند.
همدستی ایالات متحده به همین اندازه مخرب است که حمایت‌های نظامی، مالی و سیاسی بی‌دریغ آن زمینه‌ساز ارتکاب جنایات رژیم اسرائیل در منطقه شده است. این دورویی آشکار نه‌تنها رژیم اسرائیل را در ارتکاب جنایات خود وقیح‌تر می‌کند، بلکه صلح منطقه‌ای، حقوق بین‌الملل و اصولی را که این شورا موظف به پاسداری از آن‌هاست به‌شدت تضعیف می‌کند.
همکاران گرامی،
ایران بر تعهد پایدار خود به دیپلماسی و گفت‌وگو به‌عنوان تنها مسیر ممکن برای پیشبرد این موضوع تأکید دارد. در فضایی مبتنی بر تعامل سازنده، هیئت ایرانی دورهای مفصلی از گفت‌وگوها را با تروئیکایاروپایی و اتحادیه اروپا در حاشیه هفتاد و نهمین مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک و سپس در تاریخ ۲۸ و ۲۹ نوامبر در ژنو برگزار کرد. هدف این مذاکرات تبادل دیدگاه‌ها در خصوص وضعیت کنونی و بررسی چشم‌انداز ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای بود. ایران در این گفت‌وگوها جدیت و صداقت خود را نشان داده و انتظار دارد طرف‌های مقابل نیز همین رویکرد را اتخاذ کنند. در ژنو توافق شد که تعاملات در هفته‌های آتی ادامه یابد تا شرایط مساعد برای مذاکرات معنادار فراهم گردد.
اعضای ارجمند شورا،
دیپلماسی معنادار مستلزم احترام متقابل، اصل عمل متقابل و تعهدی پایدار به حقوق بین‌الملل است.
تروئیکای اروپایی و ایالات متحده باید رویکردهای تقابلی را کنار گذاشته و تعهد واقعی خود را به دیپلماسی نشان دهند.
مسیر پیشِ رو در تعامل مسئولانه و سازنده نهفته است، نه در تهدید، اجبار و فشار. تجربه گذشته نشان داده است که تهدید و فشار علیه ایران بی‌اثر بوده و تنها اعتماد را تضعیف کرده و تلاش‌های آتی را پیچیده‌تر می‌سازد.
ما قویاً معتقدیم که برجام همچنان چارچوبی مستحکم و کارآمد برای حل بحران‌های غیرضروری و ساختگی پیرامون برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران است. ایران آماده مشارکت معنادار است، مشروط بر آنکه دیگر طرف‌ها اراده سیاسی واقعی نشان داده و به حقوق بین‌الملل پایبند باشند.
مطالب پیشنهادی
