فرهیختگان: پس از سرنگونی دولت بشار اسد در سوریه بسیاری منتظر بودند تا پاسخ ابهاماتی که در فضای فعلی در مورد چرایی این اتفاق و آینده سوریه و جبهه مقاومت به‌وجود آمده را از زبان رهبر انقلاب بشنوند. ایشان با سخنرانی روز گذشته ضمن شکستن تصویر اغراق‌شده در مورد پیروزی تروریست‌ها با مواضعی واقع‌گرایانه هم ابهامات به‌وجود آمده را پاسخ دادند و هم در مورد آینده مقاومت تصویر امیدوارکننده و مبتنی بر واقعیتی را ترسیم کردند. در ادامه برخی از مهم‌ترین استدلال‌هایی که مورد اشاره رهبر انقلاب قرار گرفت، مورد بررسی قرار گرفته و شواهدی ارائه شده است که استحکام استدلال‌ها و دوراندیشی‌های رهبر انقلاب در موضوع سوریه را برای مخاطبان واضح می‌کند.

کمک ایران به سوریه یک‌طرفه نبود
یکی از نکات مطرح‌شده در مورد چرایی حمایت ایران از امنیت سوریه پاسخ به حمایت‌هایی بود که سوریه در زمان جنگ عراق از ایران داشته است. در ادامه نمونه‌هایی از این حمایت‌ها و پاسخ ایران به این حمایت‌ها مورد اشاره قرار گرفته است. در طول جنگ ایران و عراق سوریه به‌عنوان یکی از معدود کشور‌های عربی که از ایران حمایت کرد، نقش مهمی ایفا کرد. سوریه در سال ۱۹۸۲ خط لوله نفت عراق که از خاک این کشور به بندر بانیاس در مدیترانه می‌رفت را بست. این اقدام صادرات نفت عراق را به‌شدت کاهش داد و منابع مالی آن را محدود کرد. عراق مجبور شد نفت خود را از طریق عربستان سعودی صادر کند، که هزینه و زمان بیشتری نیاز داشت. همچنین ایران از بنادر سوریه، به‌ویژه بندر لاذقیه، برای واردات کالا‌های حیاتی و تجهیزات استفاده کرد. این بنادر مسیر‌های استراتژیک برای تجارت ایران در دوران جنگ بودند.

سوریه به‌طور مستقیم تسلیحات و تجهیزات نظامی، از جمله مهمات و تجهیزات سبک، در اختیار ایران قرار داد. بخشی از این تسلیحات از اتحاد جماهیر شوروی و کشور‌های بلوک شرق تأمین می‌شد. سوریه همچنین اطلاعات نظامی و امنیتی مربوط به تحرکات عراق را در اختیار ایران قرار می‌داد. این اطلاعات کمک شایانی به استراتژی نظامی ایران در جبهه‌های جنگ کرد علاوه بر این سوریه در چندین نوبت از گروه‌های مسلح ضدعراقی حمایت کرد و در مرز‌های خود فشار نظامی به عراق وارد آورد. این اقدامات باعث انحراف بخشی از توان نظامی عراق از جبهه جنگ با ایران شد. مهم‌ترین حمایت سوریه از ایران اما حمایت سیاسی بود. سوریه در مجامع بین‌المللی و جهان عرب از ایران حمایت کرد و از محکومیت ایران در اجلاس‌های عربی جلوگیری کرد. حافظ اسد، رئیس‌جمهور سوریه، در برابر فشار کشور‌های عربی به حمایت از عراق مقاومت کرد. در سوی مقابل ایران نیز با حمایت از سوریه در جنگ با تروریست‌های تکفیری از سال 2011 به بعد مانع از فروپاشی این کشور و گسترش دامنه درگیری‌ها به سایر کشور‌های منطقه شد. ایران مستشاران نظامی، به‌ویژه نیرو‌های سپاه قدس و فرماندهانی مانند شهید قاسم سلیمانی را به سوریه اعزام کرد تا به ارتش سوریه در مبارزه با گروه‌های مسلح و تروریستی کمک کنند. این کمک‌ها در بازپس‌گیری مناطق استراتژیک مانند حلب و دیرالزور حیاتی بود.

ایران به تشکیل و آموزش نیرو‌های مردمی سوری (دفاع وطنی) کمک کرد تا بتوانند به‌عنوان مکمل ارتش سوریه در جنگ عمل کنند. این نیرو‌ها در حفظ مناطق بازپس‌گرفته‌ شده بسیار مؤثر بودند. ایران همچنین تجهیزات نظامی و لجستیکی در اختیار ارتش سوریه قرار داده است، از جمله پهپاد‌ها، موشک‌ها و فناوری‌های نظارتی. ایران با بازسازی زیارتگاه‌های مهم شیعه مانند حرم حضرت زینب(س) در دمشق، به تقویت روحیه و هویت دینی در میان شیعیان سوریه و حامیان دولت پرداخت. در بعد سیاسی نیز ایران در محافل بین‌المللی، از جمله سازمان ملل و مذاکرات صلح مانند نشست‌های آستانه، همواره از دولت بشار اسد حمایت کرده و بر حفظ تمامیت ارضی و حاکمیت سوریه تأکید داشته است.

به ارتشی که وجود ندارد نمی‌شود کمک کرد
برخی ممکن است این سؤال در ذهنشان به‌وجود آمده باشد که چرا ایران به ارتش سوریه برای دفاع از حاکمیت این کشور کمک نکرده است. این ابهام با 2 استدلال اصلی قابل پاسخگویی است. اولاً دولت سوریه از ایران درخواست کمک نکرده و ایران نیز همچون برخی کشور‌های منطقه و آمریکا و اسرائیل این مشی را ندارد که بدون اجازه کشوری وارد خاک آن شود. ثانیاً اساساً ارتش سوریه عزمی برای دفاع نداشته که ایران بتواند از او حمایت کند. از ارتشی که وجود ندارد که نمی‌شود دفاع کرد. وضعیت ارتش سوریه به نحوی بود که هواپیمای بشار اسد حین بلند شدن برای خروج از سوریه مطمئن نبود به سلامت فرود می‌آید، برای همین هم با تغییر مسیر راهش به سمت مسکو را باز کرد. وضعیت آسمان سوریه به نحوی توسط هواپیما‌های آمریکا و اسرائیل کنترل می‌شد که وقتی خبر سقوط هواپیمای بشار اسد آمد نیز برخی آن را پذیرفتند. مسیر زمینی نیز به طور کامل توسط گروه‌های مسلح از جناح‌های مختلف مسدود شده و اسرائیل نیز وارد سوریه شده و خود را به 40 کیلومتری دمشق رساند.

در چنین شرایط آشفته‌بازاری که رسما انحلال ارتش را نمایان می‌سازد کمک ایران معنایی ندارد، چون نهادی برای دریافت کمک وجود ندارد. انحلال ارتش سوریه زمانی تکمیل شد که اسرائیل با حملات متعدد به پایگاه‌های نظامی و بندرلاذقیه توان نظامی سوریه را در هوا و دریا نابود کرد. مطابق ادعای اسرائیل، این رژیم 80 درصد توان نظامی سوریه را نابود کرده است. نسخه‌ای که اگر توانش را داشته باشد برای تمام کشور‌های منطقه از جمله ایران پیاده می‌کند.

متن کامل این گزارش را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.