در یک دهه گذشته انتشار مقالات علمی در دنیا روند رو به رشدی پیدا کرده و به گفته محققان، این امر کیفیت مقالات را تحت‌تأثیر قرار داده است، به طوری که باعث شده نویسندگان و محققان به جای این که بیشتر بر کیفیت آن تمرکز کنند، کمیت مقالات را مدنظر قرار دهند. برخی نتایج به دست آمده از بررسی کل مقالات منتشر‌شده از سوی ناشران حکایت از رشد سالانه بیش از 5.6 درصدی این مقالات دارد. حتی با در نظر گرفتن افزایش تعداد محققان، می‌توان نتیجه گرفت زمان صرف‌شده برای به دست آوردن نتایج، اعتبارسنجی مقالات و بررسی توسط داوران به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. 

رشد 2برابری انتشار مقالات دانشگاهی از 2010 تاکنون
انتشار مقالات علمی مدت‌هاست که به یکی از فعالیت‌های پولساز دنیا تبدیل شده است، به‌طوری‌که بسیاری از ناشران بزرگ حاشیه سود خود را بین 30 تا 40 درصد گزارش کرده‌اند. در این مدل تجاری، مقالاتی که از سوی دانشگاهیان نوشته شده و مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند، چشم انتظار پرداخت هزینه باقی می‌مانند و این درحالی است که دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی برای دسترسی به این مقالات، از طریق اشتراک‌هایی که سالانه میلیون‌ها دلار برای آن‌ها هزینه درپی دارد، مبلغ مقاله را پرداخت می‌کنند. با وجود این، در یک‌دهه گذشته، سرمایه‌گذاران متعهد شده‌اند پژوهش‌هایی که آن‌ها هزینه انتشارشان را پرداخت کرده‌اند، باید برای استفاده عموم آزاد باشد.
اما گروهی از ناشران، یک مدل تجاری جدید را برای فعال کردن دسترسی آزاد اتخاذ کرده‌اند که شامل اخذ هزینه پردازش مقاله از هزار دلار تا 10 هزار دلار به ازای هر مقاله می‌شود که از سوی دانشمندانی پرداخت می‌شود که درحال ارائه پژوهش‌هایند تا بتوانند هزینه‌های انتشار مقالات را پوشش دهند. هر دو مدل تجاری به‌خوبی پیش‌‌می‌روند؛ به گونه‌ای که تعداد مقالات دانشگاهی که سالانه منتشر می‌شوند از سال 2010 تاکنون حدوداً دوبرابر شده‌اند. محققان دانشگاه «اکستر» در تحقیق جدیدی که در مجله «مطالعات علمی کمی» منتشر کرده‌اند، به‌دنبال شناسایی علت رشد بالای مقالات بوده‌اند تا در صورت امکان مشخص کنند که آیا درکنار افزایش کمیت مقالات علمی، کیفیت آن‌ها نیز رشد کرده است یا خیر؟ 

رشد 61 درصدی مقالات پنج ناشر برتر دنیا
نویسندگان این مجله در مقاله‌ای تحت‌عنوان «فشار بر مقالات علمی»، داده‌های در دسترس عموم را از وب‌سایت‌های مجلاتی که از سوی 10 ناشر بزرگ مدیریت می‌شوند، مورد تجزیه و تحلیل قرار داده‌اند. طبق این مقاله، مجموعه داده‌های این 10 ناشر نشان می‌دهد تمام سود عملیاتی آن‌ها از سال 2013 باعث افزایش خروجی مقالات شده است. اما نویسندگان این مقاله دریافتند این افزایش، بسته به مدل تجاری ناشران مقالات و به روش‌های مختلف ممکن است ایجاد شده باشد. از سال 2013 تقریباً نیمی از مقالات جدید علمی تولیدشده در دنیا متعلق به ناشران قدیمی الزیویر، تیلور و فرانسیس، اسپرینگر، نیچر و ویلی بوده است؛ اگرچه این ناشران، انتشار برخی مجلات را برعهده دارند که یا به‌طور نسبی یا به‌طور کامل از مدل دسترسی آزاد مقالات پیروی می‌کنند اما در این میان، بیشتر ناشران هنوز هم برای ارائه مقالات به خوانندگان، نیازمند خرید اشتراکند.
درمجموع خروجی مقالات علمی این پنج ناشر بزرگ دنیا بین سال‌های 2013 و 2022 حدود 61 درصد افزایش یافته است. آن‌ها همچنین این روند افزایشی را روی تعداد سبد مجلات خود و تعداد مقالات هر مجله اعمال کرده‌اند. 

متن کامل گزارش ندا اظهری، خبرنگار گروه دانشگاه را در روزنامه فرهیختگان بخوانید