صدور مجوز استفاده از تسلیحات دوربرد علیه اهدافی در خاک روسیه
سید مهدی طالبیجو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، از نامزدی در انتخابات کناره‌گیری کرد و نامزد جایگزین او نیز شکست خورد، بنابراین او بیش از سه ماه دیگر مهمان کاخ سفید نخواهد بود. با این حال، این تحولات باعث نشده تا بایدن دلیلی برای پایان دادن به جنگ‌افروزی‌هایش بیابد. این پیرمرد که صد‌ها هزار نفر را در اوکراین و نزدیک به ۵۰ هزار نفر را در فلسطین و لبنان به خاک و خون کشیده است، در روزهای اخیر با صدور مجوز استفاده از تسلیحات دوربرد آمریکایی علیه خاک روسیه، تشدیدی جدی در وضعیت جنگ اوکراین ایجاد کرد.
هم‌زمان با این اتفاق، روزنامه فرانسوی لوفیگارو گزارش کرده که فرانسه و انگلیس نیز مجوز استفاده اوکراین از سلاح‌های دوربرد اهدایی این دو کشور علیه خاک روسیه را صادر کرده‌اند. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، چند ماه قبل وقوع چنین اتفاقی را معادل اقدام جنگی دانسته بود. تاکنون، هرچند مجوز صادر شده، اما سلاحی علیه خاک روسیه به کار گرفته نشده است. از امروز تا روزی که موشک‌ها راهی خاک این کشور شوند، باید منتظر ماند تا واکنش مسکو را دید؛ اما روس‌ها مشخص نکرده‌اند که واکنششان به این اقدام جنگی غرب چه خواهد بود.
تصمیم دموکرات‌ها، واکنش شدید حلقه اصلی پیرامون دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا را برانگیخته است. دونالد جونیور، فرزند ارشد ترامپ، اعلام کرده که بایدن قبل از آغاز ریاست جمهوری پدرش می‌خواهد جنگ به راه بیندازد. او در توییتی در واکنش به تصمیم تحریک‌آمیز جو بایدن نوشته است: «تشکیلات صنعتی-نظامی تلاش دارد موضع پدر من را قبل از آنکه ریاست جمهوری او شروع شود، با تحریک هر چه بیشتر جنگ تضعیف کند.» وی در ادامه توییت خود گفته: «به نظر می‌رسد مجتمع صنعتی نظامی به دنبال اطمینان حاصل کردن از شروع جنگ جهانی سوم است، آن هم قبل از آنکه پدر من شانس برقرار کردن صلح و نجات جان انسان‌ها را پیدا کند.»
ایلان ماسک، مالک شرکت‌های مشهور ایکس و تسلا نیز توییت کرده: «مشکل این است که روسیه متقابلاً واکنش نشان می‌دهد.»
اهداف آمریکا
آمریکا در معنای دولت عمیق، نهاد‌های حرفه‌ای و نظامی‌اش، اهدافی در قبال روسیه دارد که در این بخش مورد بررسی قرار گرفته‌اند. مجوز بهره‌گیری از تسلیحات آمریکایی علیه خاک روسیه، پیامد‌های گسترده‌ای دارد.
1- انداختن گناه بر گردن دولت قبل
حزب دموکرات مورد حمایت لابی‌های صنعت تسلیحاتی قرار دارد. بر همین مبنا، این حزب در طول جنگ اوکراین حامی پروپاقرص ادامه جنگ بوده است. صاحبان و مدیران این صنایع اغلب نظامیان سابق و بازنشسته‌اند که نشان‌دهنده پیوند قوی بین این صنایع و دستگاه نظامی است. قدرت، ثروت و نفوذ در دستگاه‌های نظامی باعث شده این گروه‌ها بخشی از دولت عمیق نیز به حساب بیایند. به نظر می‌رسد صدور دستور استفاده از سلاح‌های دوربرد علیه اهدافی در داخل روسیه، نوعی فریب باشد تا در صورت تداوم حملات در دوران ترامپ، واشنگتن ادعا کند که مجوزها در دولت قبلی صادر شده‌اند، به عبارتی دیگر، آمریکا قصد دارد هم به روسیه ضربه وارد کرده و هم از تبعات آن شانه خالی کند.
2- به ارث گذاشتن سفارش تضمین شده سلاح
احتمال دارد دولت بایدن در ماه‌های باقی‌مانده، دست به انتقال گسترده سلاح به اوکراین بزند، حتی اگر باعث بحران در ذخایر ارتش این کشور شود. هدف بایدن، تخلیه انبارهای داخلی است تا کابینه دوم ترامپ ناچار از اختصاص میلیاردها دلار برای پرکردن مجدد آن‌ها شود. اگر بایدن این اقدام را در قالب تخصیص بودجه برای اوکراین ترتیب می‌داد، ضمن مواجهه با موانع قانونی در کنگره، با تهدید لغو آن‌ها توسط دولت ترامپ روبه‌رو می شد. با این حال ارسال سریع سلاح از ذخایر آمریکا می‌تواند دست ترامپ را ببندد. او شاید بتواند مانع از تسلیح اوکراین شود؛ اما نمی‌تواند ذخایر مهمات کشورش را خالی نگه‌دارد.
اهداف بایدن و دموکرات‌ها
تصمیم برای صدور مجوز استفاده از تسلیحات آمریکایی علیه خاک روسیه در دولتی دموکرات اتخاذ شده است. در این خصوص اهدافی قابل‌تصور است:
1- ایجاد جنگ برای دولت آینده
جمهوری‌خواهان پس از انتخابات 2024 بر تمام ارکان حکومتی آمریکا چنبره زده‌اند. آن‌ها ریاست‌جمهوری و مجلس سنا را به‌دست آورده و همچنین تسلط‌شان بر مجلس نمایندگان را حفظ کرده‌اند. از سوی دیگر اکثریت قضات دیوان عالی نیز همچنان محافظه‌کارانند.
درحالیکه حزب دموکرات طی چند دهه اخیر جایگاه خود را در قدرت تضمین‌شده فرض می‌کرد، حزب جمهوری‌خواه موفق شد با انجام اقداماتی، به قاعده آرای حزب دموکرات حمله و آن‌ها را جذب کند. به‌دشواری بتوان فرض کرد حزب جمهوری‌خواه با دیدگاه‌های ترامپی عرصه را به‌راحتی به دموکرات‌ها واگذار کند.
به‌نظر می‌رسد دموکرات‌ها درصدد ایجاد مشکلی بزرگ برای دولت ترامپ در ابتدای حرکتند تا دست‌کم باعث شود جمهوری‌خواهان در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره که دوسال دیگر برگزار خواهد شد، شکست بخورند. اگر این اتفاق رخ دهد، مقدمه‌ای خواهد بود برای پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری بعد.
2- ایجاد هراس از بازگشت دموکرات‌ها
بازگشت دموکرات‌ها به صحنه اصلی قدرت، حتی اگر دو سال دیگر و از طریق کنگره باشد می‌تواند برای روسیه ضرری هنگفت درپی داشته باشد. آن‌ها در صورت تسلط بر کنگره، دولت ترامپ را ملزم به حمایت از اوکراین خواهند کرد.
دموکرات‌ها با ترک صحنه با صدور مجوز استفاده از سلاح‌های دوربرد آمریکایی علیه اهدافی در خاک روسیه، پیامی قدرتمند به مسکو ارسال کرده‌اند.
نسبت اروپا
به لحاظ سیاسی سه مجموعه قدرتمند درحال حمایت از اوکراین در جنگند؛ آمریکا، اتحادیه اروپا و انگلیس. این مسأله نشان می‌دهد تمام اجزای غرب، حامی جنگ اوکراینند. تصمیم هم‌زمان فرانسه و انگلیس در صدور مجوز حمله با سلاح‌هایشان به خاک روسیه، حاوی نکاتی است:
1- تغییر مدیریت
هرچند آمریکا در دوران ترامپ درصدد تمرکز بر چین است اما به‌نظر نمی‌رسد دولت عمیق این کشور بخواهد اوکراین و روسیه را به‌حال خود ر‌ها کند، بلکه مدیریت این نبرد به طرف‌های دیگر از جمله انگلیس واگذار می‌شود. مدیریت سیاسی و کلان جنگ در اختیار انگلیس و پشتیبانی اصلی از سمت اتحادیه اروپا انجام خواهد شد.
این تقسیم کار باعث می‌شود به‌دلیل مدیریت کلان جنگ توسط انگلیسی که از اتحادیه اروپا خارج شده و در قالب محور آنگلوساکسونی عمل می‌کند، شکل‌گیری ارتش اروپایی به محاق برود. از سوی دیگر با ر‌هایی آمریکا از فشار مدیریتی و مالی جنگ اوکراین، واشنگتن بر مهار جدی پکن تمرکز خواهد کرد.
2- غرب تقسیم‌نشده
روی کار آمدن ترامپ باعث ایجاد اضطراب در میان دولت‌های اروپایی شده است. بااین‌حال اقدام هماهنگ آن‌ها با دولت بایدن، به طرف‌های مختلف گوشزد می‌کند اتحاد غرب از همدیگر گسیخته نشده و اروپایی‌ها همچنان در ارتباط با حزب دموکرات، مانع از انحراف آمریکا از قاره سبز خواهند شد.
متن کامل گزارش مهدی طالبی پژوهشگر حوزه بین‌الملل را در فرهیختگان بخوانید.
مطالب پیشنهادی
