واردات چشمگیر پارچه در سال‌های اخیر موضوعی است که باعث نگرانی تولیدکنندگان داخلی شده است. این اتفاق علاوه‌بر ضربه زدن به کارگران و صنعت نساجی درنهایت به اقتصاد کشور نیز آسیب خواهد زد. نگاهی به تاریخچه صنعت نساجی در ایران نشان می‌دهد دوران اوج این صنعت به سال‌های 1320 تا 1332 بازمی‌گردد. زمانی که دولت با هدف صنعتی کردن نساجی در ایران دست به احداث کارخانه‌هایی پیشرفته و مدرن زد و از این زمان صنعت نساجی ایران به عنوان یک صنعت برتر در جهان شناخته شد.

در سال‌های گذشته ایران توانسته به تولید پارچه تنوع زیادی ببخشد و به تولید انبوه پارچه‌های مختلف برسد، به طوری که علاوه‌بر عدم نیاز به واردات برخی پارچه‌ها به صادرات برخی پارچه‌ها نیز روی آورده است. شرکت‌های گوهر‌بافت، یزد‌بافت، شرکت پر، شرکت بهارجین اصفهان، شرکت ستاره سهیل و شرکت ناز حریر خراسان ازجمله شرکت‌های موفق در حوزه تولید پارچه محسوب می‌شوند. 

در سال‌های اخیر اما برخی تصمیمات غیرکارشناسی در این حوزه باعث شده است واردات بالای پارچه به تولید داخلی این کالا آسیب بزند. پارچه با میزان مصرف سالانه حدود 600 هزار تن یکی از کالا‌های پرکاربرد در بازار داخلی کشور محسوب می‌شود. شجاع‌الدین امامی‌رئوف، دبیر انجمن صنایع نساجی ایران، اردیبهشت‌ماه سال جاری در رابطه با این موضوع گفت: «مصرف سالانه پارچه کشور حدود ۶۰۰ هزار تن است که ۷۵ درصد آن در داخل تولید می‌شود.» 

مصرف ۶۰۰ هزار تنی این کالا و تولید ۷۵ درصدی آن در داخل کشور به وضوح نشان‌دهنده ظرفیت بالای صنعت نساجی برای توسعه، گسترش و رسیدن به خودکفایی در این زمینه است. با وجود این ظرفیت بالا در صنعت نساجی اما در سال‌های اخیر شاهد افزایش چشمگیر واردات پارچه به کشوریم، به طوری که در سال 1400، واردات این کالا رشد 100 درصدی را به ثبت رسانده است. 

براساس آمار‌های انجمن نساجی ایران، میزان واردات پارچه طی سال‌های 1391 الی 1396 روند نسبتاً طبیعی را پشت‌سر گذاشته است. در سال 1397 در پی اعمال تحریم‌ها علیه ایران، میزان واردات پارچه به لحاظ ارزشی به 331 میلیون دلار رسید، رقمی که در سال 1395 حدود 506 و در سال 1396 حدود 460 میلیون دلار بود. 

در ادامه با تصویب شدن قانون «حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی» در بهار سال 1398 توسط مجلس شورای اسلامی، بار دیگر واردات پارچه کاهش یافت. به طوری که از 377 میلیون دلار در سال 1398 به 323 میلیون دلار در سال 1399 رسید. 

در دی‌ماه سال 1399، مجلس شورای اسلامی با اتخاذ یک تصمیم عجیب، واردات این کالا را آزاد کرد. تخصیص ارز نیمایی به واردکنندگان در ابتدای سال 1400 نیز به‌عنوان یک مکمل در کنار آزادسازی واردات قرار گرفت و درنهایت، میزان واردات این کالا به لحاظ ارزشی از 323 میلیون دلار در سال 1399، به بیش از 750 میلیون دلار در پایان سال 1400 رسید. یعنی رشد بیش از 132 درصدی واردات تنها در 365 روز. پس از آن نیز واردات پارچه با همین شیب تندی که در پیش گرفته بود ادامه‌دار شد و در سال‌های 1401 و 1402، به ترتیب به 685 و 836 میلیون دلار رسید.

بر اساس جدیدترین آمار‌های انجمن نساجی ایران، میزان واردات پارچه در شش ماه ابتدای سال جاری نسبت به مدت مشابه قبل، به ترتیب در وزن و ارزش، افزایش ۱۸ و ۲۶ درصدی را تجربه کرده و مقدار آن 436 میلیون دلار بوده، رقمی که به اندازه کل واردات در دوازه‌ماهه سال‌های 1391 تا 1399 است. 

روند واردات بالای پارچه همچنان ادامه دارد و با سرعت بیشتری در حال نابود کردن صنعت نساجی ایران و تولیدکنندگان داخلی است. بر اساس پیش‌بینی‌ها، اگر واردات با همین روند در شش ماهه دوم سال‌جاری نیز ادامه داشته باشد، تا پایان سال مجموع واردات به حدود ۹۰۰ میلیون دلار خواهد رسید.

متن کامل گزارش فرهیختگان را اینجا بخوانید.