فرهیختگان آنلاین:در راستای دلارزدایی بین ایران و روسیه قرار بود پول های بومی دو کشور جایگزین ارزهای واسطه‌ای و همینطور برای راحتی تبدیل ارز رایج دو کشور به یکدیگر شبکه های بانکی دو کشور به یکدیگر متصل شوند. روز دوشنبه 21آبان سال جاری رئیس بانک مرکزی شروع فاز اول اجرایی این عملیات را اعلام کرد.
در تاریخ 16تیرماه 1403 بود که با سفر فرزین رئیس بانک مرکزی ایران به روسیه پیمان پولی دو کشور منعقد شد. پیمانی که در چشم‌انداز خود قرار است در روابط تجاری دو کشور گشایش‌هایی ایجاد کند و روابط کلی بین دو کشور را استحکام بخشد.؛ همینطور بستر دلار زدایی و حذف ارزهای واسطه‌ای را دنبال کند. حالا با گذشت 4ماه از این پیمان فاز اول آن به اجرا درآمد.

فاز اول: استفاده از کارت های ایرانی در خودپردازهای روسی
با اینکه قرار بود فاز اول اجرای این برنامه در هفته‌ی اول شهریور ماه به اجرا در بیاید اما با چند ماه تاخیر در روز دوشنبه 21 آبان ماه 1403، کارت های بانکی ایرانی به خود پردازهای روسی متصل شدند. دانشجویان و گردشگران ایرانی در روسیه از این تاریخ به بعد می‌توانند با کارت بانکی ایرانی خود، ریال موجود در کارت را تبدیل به روبل کرده و آن را دریافت کنند.

فاز دوم: اتباع روسی هم می‌توانند با کارت بانکی از خود پردازهای ایرانی ریال دریافت کنند
در فاز دوم که طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته به زودی اجرایی خواهد شد شهروندان روسیه که در ایران هستند می‌توانند متقابلا با کارت‌های بانک‌های روسیه از خود پردازهای ایرانی روبل خود را به ریال تبدیل کنند.

فاز سوم: خرید با کارت های بومی
در فاز سوم اجرایی، شهروندان هردو کشور می‌توانند بدون دریافت اسکناس از خودپردازها اقدام به خرید کالاهای خود از فروشگاه‌های یکدیگر کنند و وجه آن را مستقیما با کارت خود با پردازنده‌های فروشگاهی و معادل قیمت روبلی آن را با ریال بپردازند.

جنبه های مثبت پیمان پولی و اتصال شبکه‌ی بانکی به یکدیگر
اتصال شبکه ی بانکی ایران و روسیه از مدت‌ها قبل در دستور کار قرار گرفته بود وجلسه‌های متعددی در این زمینه برگزار شده بود که با عملیاتی شدن آن بسیاری از مشکلات تجاری بین دو کشور حل خواهد شد.
1_از آنجایی که سیستم مالی دلار و یورو بیشترین سلطه را در تجارت مالی جهانی دارند و از این ارزها به عنوان ارزهای واسطه‌ای بین کشورها استفاده می‌شود. کشورهای غربی توانسته‌اند با این دو ارز مخالفین سیاست‌های خود را دچار فشار تحریم کنند. یکی از راه‌های کاهش فشار تحریم استفاده از ارزهای بومی در تجارت است، که با این کار قدرت دلار و یورو کاهش پیدا خواهد کرد و همین راهکار اثرات تحریمی که هر دو کشور را دچار مشکلات اساسی کرده است، تاحدودی کاهش خواهد داد و هر دو کشور راحت‌تر تحریم‌ها را دور خواهند زد.
2_با کامل شدن هر سه فاز، بسیاری از مشکلات دانشجویان و گردشگران هر دو کشور که با مشکلات تبدیل ارز وخرید روبرو هستند حل خواهد شد.
3_یکی از خوبی های اتصال شبکه‌ی بانکی دو کشور این است که شهروندان هر دو کشور راحت‌تر می توانند به کشورهای یکدیگر مسافرت داشته باشند و قطعا صنعت گردشگری هر دو کشور پررونق‌تر خواهد شد. در دولت سیزدهم نیز در توافقی بین وزارت گردشگری ایران و روسیه ویزای گروهی بین این دوکشور لغو شد. یعنی براساس این برنامه اجرایی اقدام مشترک، گروه‌های گردشگران ایران و روسیه از ۵ تا ۵۰ نفره که قصد سفر بین دو کشور را از طریق آژانس‌های مسافرتی داشته باشند، برای مدت ۱۵ روز اقامت، به ویزا نیاز نخواهند داشت..
4_اتصال بین بانکی بین ایران و روسیه موجب خواهد شد ایران بتواند به کشورهای مشترک المنافع نزدیکتر شود و بازارهای جدیدی را روبروی خود ببیند. ضمنا اولین تجربه‌ی اتصال بانک‌های ایرانی با بانک‌های خارجی می‌تواند برای ایران تجربه‌ای بسیار خوب باشد تا با شناسایی موانع در آینده بتواند با کشورهای دیگر هم این ارتباط را با سرعت بالاتری برقرار کند.
5_در پیمان پولی که بین ایران و روسیه برقرار شده است برای ریال ایران، تقاضای معاملاتی ایجاد خواهد شد و هر تولیدکننده و یا تاجر روس که بخواهد کالایی را از ایران خریداری کند، باید هزینه‌ی سفارشات خود را به ریال پرداخت کند. لازم است بدانیم به هر مقداری که برای پول ملی تقاضای مبادلاتی ایجاد شود می‌تواند به قدرتمندتر شدن بیشتر ریال ایران کمک کند که تنها یکی از پیامدهای آن کاهش تورم خواهد بود.

چند سال لازم بود تا این اتصال برقرار شود؟
علی رغم اینکه چندین سال بود این طرح بین دو کشور مطرح شده بود اما نتیجه‌ی دلخواه را دربر نداشت. ولی با دوسال مذاکره جدی در دولت شهید رئیسی بالاخره پیمان پولی دو کشور در تیرماه 1403 امضا شد و قرار براین شد که هر سه فاز آن تا 10 ماه آینده اجرایی شوند که هر چند با تاخیر ولی فاز اول آن از دیروز به اجرا درآمد.
برای شکل گیری پیمان پولی، هر دو کشور گام‌های اولیه‌ای را برداشته بودند که در اولین گام دو کشور در یک سال گذشته اقدام به اتصال پیام رسان‌های بانکی به یکدیگر کرده بودند و در گام بعدی بانک های دو کشور توانستند روابط کارگزاری با یکدیگر ایجاد کنند و در آخرین گام هم کارت های بانکی دو کشور به یکدیگر متصل شدند تا در نهایت زمینه‌های اجرایی فاز اول تکمیل شوند.