بودجه به مثابه خون برای انجام فعالیت‌ها در بخش‌های مختلف محسوب شده و عدم جریان آن تعطیلی برنامه‌ها را به همراه دارد. جریانی که در نظام آموزش عالی به دلیل وابستگی دانشگاه‌های دولتی به درآمد نفتی کشور از اهمیت بالاتری هم برخوردار بوده و به همین دلیل هرساله همزمان با آغاز فصل تدوین بودجه، دانشگاه‌ها تلاش می‌کنند تا بتوانند سهم بالاتری را از بودجه عمومی کشور داشته باشند. از طرف دیگر با پایان هر سال، میزان تحقق بودجه‌های اختصاص‌یافته هم یکی از موضوعات مهم محسوب می‌شود؛ چرا‌که هرچه تخصیص منابع واقعی‌تر باشد، قطعا برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته هم بیشتر رنگ واقعی به خود می‌گیرد.

بر اساس گزارش منتشر‌شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان «ارزیابی عملکرد قانون بودجه 1403 حوزه آموزش عالی و تحقیقات» که 6 ماهه نخست امسال را مورد بررسی قرار داده، میزان تخصیص اعتبارات عمومی به دانشگاه‌ها از وضعیت خوبی برخوردار بوده، در‌حالی‌که اعتبارات صندوق رفاه دانشجویان هر دو وزارتخانه از محل بازپرداخت وام‌های شهریه به دلیل پایان دوره زمانی بازپرداخت شرایط چندان خوبی نداشته است. اتفاقی که انجام مأموریت از سوی این صندوق‌ها را با چالش همراه کرده است.

وضعیت اختصاص بودجه‌های دانشگاهی؛ قابل قبول
در 6 ماه اول امسال به صورت میانگین 50 درصد اعتبارات عمومی به دانشگاه‌ها تخصیص پیدا کرده است. این میزان تخصیص نشان می‌دهد وضعیت دانشگاه‌ها برای انجام برنامه‌های خود چندان هم بد نبوده است. هرچند به صورت مشخص میانگین تخصیص بودجه به 7 دانشگاه فردوسی مشهد، رازی کرمانشاه، خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، شهید باهنر کرمان، محقق اردبیلی و علامه طباطبایی مدنظر این گزارش، به صورت میانگین 40 درصد اعلام شده که در این میان بیشترین سهم به دانشگاه تهران با 58 درصد می‌رسد. به‌طوری‌که از 4 هزار و 282 میلیارد تومان مصوب قانون بودجه امسال برای این دانشگاه، تا نیمه اول امسال، 2 هزار و 475 میلیارد تومان آن تخصیص یافته است. بعد از آن دانشگاه‌های باهنر کرمان، محقق اردبیلی و صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی به ترتیب 55، 54 و 53 درصد اعتبارات‌شان تخصیص پیدا کرده است. در این میان کمترین میزان تخصیص منابع را هم باید مربوط به دانشگاه رازی کرمانشاه دانست که از جمع 773 میلیارد تومان، در 6 ماهه اول تنها 328 میلیارد تومان به حسابش واریز شده که معادل 43 درصد می‌شود.

از سوی دیگر اگر بخواهیم بین بودجه‌های هزینه‌ای و درآمدهای اختصاصی از حیث تخصیص تفاوت قائل شویم، باید عنوان کرد به جز دانشگاه تهران که سهم تخصیص درآمدهای اختصاصی آن به نسبت بودجه عمومی بیشتر بوده، مابقی دانشگاه‌ها بیشتر به بودجه‌های دولتی وابسته بوده‌اند. اما آنچه در این میان نمی‌توان از قلم انداخت این‌که در سال‌های اخیر بیش از 90 درصد هزینه‌ها صرف حقوق و دستمزد و تغذیه دانشجویی می‌شود. با این حساب عملاً نمی‌توان انتظار داشت چنین تخصیص‌هایی به حوزه‌های پژوهشی و یا فرهنگی دانشگاه‌ها رسیده باشد. 

متن کامل گزارش زهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.