شروین فضلعلی‌زاده، منتقد انیمیشن: سینمای انیمیشن ایران مدتی است که جان گرفته و شاهد تولید و اکران سراسری آثار جدید و متفاوتی از استودیوهای مختلف طی سال‌های اخیر بوده‌ایم. جدید‌ترین این آثار انیمیشن سینمایی «ببعی قهرمان» است. این اثر برخلاف تمام آثار انیمیشنی که تاکنون اکران شده‌اند براساس سریال انیمیشن کودکانه «ببعی و ببعو» که سال‌ها از شبکه پویا برای مخاطبان سنین خردسال پخش می‌شد، طراحی و تولید شده و هدف تولیدکنندگان این اثر، استفاده از شناخت کودکان از این شخصیت و در نتیجه استقبال مناسب از آن بوده که با توجه به میزان فروش این اثر در مقایسه با آثار پیشین خود، حرکتی درست و برنامه‌ریزی هوشمندانه‌ای به نظر می‌رسد. 

انیمیشن «ببعی قهرمان» به‌عنوان یک اثر خوشرنگ و لعاب و موزیکال موفق شده نظر مخاطبان کودک را به خود جلب نماید و به نظر، آنها راضی از سالن‌های سینما خارج می‌شوند. هرچند حمایت‌های تلویزیون از این اثر و تبلیغ آن در این رسانه نیز تأثیر زیادی روی این استقبال داشته است. اما با وجود اینکه این انیمیشن به نظر بر پایه سریال تلویزیونی آن تولید شده، ما شاهد کمترین میزان شباهت این دو اثر به یکدیگریم. حتی با در نظر گرفتن این موضوع که سریال تلویزیون «ببعی و ببعو» در قالب انیمیشن کات-اوت دوبعدی و انیمیشن سینمایی ببعی قهرمان انیمیشنی سه‌بعدی هستند، ولی باز هم تغییرات به‌شدت محسوس است. درواقع این اختلاف به حدی است که به نظر می‌رسد اسم انیمیشن ببعی قهرمان به‌نوعی تنها استفاده از نام این شخصیت برای جلب نظر مخاطبان و خانواده‌ها برای تماشای آن در سینما بوده و هیچ سنخیتی با شخصیت آن در سریال ندارد. تغییر شخصیت‌ها و رفتار آنها باعث می‌شود کودکانی که به عشق دیدن کاراکترهای محبوب تلویزیونی خود به سینما می‌روند، با تعدادی کاراکتر غریبه مواجه شوند. اگر هدف تولید یک ادامه سینمایی برای سریال تلویزیونی بوده، قطعا این میزان تغییر در شخصیت‌پردازی لازم نبود. 

شاید برخی بر این نظر باشند که تغییرات نسخه سه‌بعدی و سینمایی نیاز داستان سینمایی ما برای حضور در این مدیوم است و باید برای ایجاد و حفظ روند داستان، شخصیت‌های جدید و متفاوتی خلق کرد که این موضوع کاملا درست و پذیرفتنی است اما دلیلی بر تغییر دادن تعریف و ظاهر شخصیت‌های اصلی وجود ندارد. به‌عنوان مثال پدر خانواده از یک شخصیت دانا و صبور، ناگهان به یک مخترع تا حدی خرابکار ولی باهوش تبدیل شده که در کودکی مانند ببعی بسیار پرسشگر و کنجکاو بوده و عاشق دانستن بیشتر است. یا ببعو ناگهان تبدیل به یک خواهر باجگیر و گاهی مزاحم شده است که مدام ببعی را با «خبر دادن به مادر» تهدید می‌کند! 

مثال ملموس این اتفاق سری انیمیشن مشهور ژاپنی «دورائه‌مون» اثر «فوجیکو فوجیو» است. انیمیشنی که از سال 1973 تاکنون در حال تولید و پخش بوده و به جایگاهی دست یافته که شخصیت اصلی داستان یعنی «دورائه‌مون» تبدیل به سفیر فرهنگی ژاپن شده است. اما با وجود اینکه این اثر نسخه سینمایی و بلند نیز دارد، تفاوتی میان طراحی و ساختار ارتباطی شخصیت‌ها نمی‌بینیم و همین موضوع باعث شده تا طرفداران آن همچنان این سریال را دنبال کنند. سوال اینجاست آیا تولیدکنندگان سریال ببعی برنامه‌ای برای ادامه این سریال دارند؟ اگر تصمیم به تولید ادامه آن دارند چطور این تغییرات را اعمال خواهند کرد؟ از سوی دیگر در بخش داستان نیز با یک معضل بزرگ و اساسی مواجهیم.

ممکن است موسیقی و ترانه‌های اثر بتواند تا حدی مخاطب را با خود همراه کند اما شباهت‌های بسیار زیاد این انیمیشن با انیمیشن سینمای «هواپیماها» اثر استودیو پیکسار را نمی‌توان کتمان کرد. مسابقه پرواز، رقیب خرابکار و حتی حلقه قهرمانی پایانی در کنار مربی و معلمی که آنچه نشان می‌دهد نیست، همه و همه عینا در انیمیشن هواپیما دیده می‌شود. هرچند نمی‌توان از حضور زیرپوستی انیمیشن «ابری با احتمال بارش کوفته قلقلی» در سکانس خرابکاری ناخواسته ببعی و حضور پلیسی که تلاش دارد از شیطنت‌های او جلوگیری کند، چشم‌پوشی کرد. 

اما با همه این اوصاف، این انیمیشن نشان داده با هدف‌گذاری و انتخاب محتوای مناسب برای مخاطبان اصلی یعنی کودکان و خانواده‌ها، هنوز هم می‌توان آنها را برای دیدن یک اثر «سرگرم‌کننده» به سینماها آورد. سنتی که با انیمیشن سینمایی «پسر دلفینی» آغاز شده و با «لوپتو» و «بچه‌زرنگ» و «مسافری از گانورا» و امروز با «ببعی قهرمان» ادامه پیدا کرده است. 

پرونده ویژه فرهیختگان در رابطه با این انیمیشن سینمایی را در صفحه فرهنگی روزنامه فرهیختگان بخوانید.